Dərs vəsaiti Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi tərəfındən təsdiq edilmişdir. Əmr jsfe 510. 07. 06. 2004-cü IL
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
183 Azərbaycan Respublikasnın qanunvericiliyindən fərqli qaydalar müəyyənləşdikdə, beynəlxalq müqavilələrin qaydalarının tətbiq edilməsinə yol verilməsi öz əksini tapmışdır. Su təchizatı və tullantı sular haqqında Azərbaycan Res- publikasının qanunu 28 oktyabr 1999-cu ildə (N°723 - İQ) təsdiq olunmuşdur. Qanunun məqsədi əhalinin, müəssisə, idarə və təşkilatların dövlət standartlarının tələbinə cavab verən keyfıyyətli və lazımi miqdarda su ilə təmin edilməsi və tullantı sularınn axıdılması sahəsində münasibətlərin tənzimlənməsidir. Qanunda su təchizatı müəssiselərinin vəziyyəti, məişət-içməli, istehsalat, ictimai ehtiyaclar üçün lazım olan su ilə təchizat məsələləri, su təchizatı üzrə sanitar mühafizə zonaları, su təchizatının sabitliyi, su təchizatının keyfıyyəti, sudan istifadəyə müvəqqəti qaydalar və s. ətraflı şərh edilmişdir. Tullantı sularının axıdlması üzrə kanalizasiya müəssisələrinin vəzifələri, yeni kanalizasiya qurğularının istismara verilməsi, ümumi istifadədə olan kanalizasiya sistemlərinə qoşulma və tullantı sularının axıdılması məsələlərinin razılaşdırılması, kanalizasiya sistemlərinin istismarının dayandırılması,tullantı su müəssisələri ilə kanalizasiya müəssisəsi arasında olan münasibətlər və s. bu qanunda öz əksini tapmışdır. Torpağın münbitliyi haqqında Azərbaycan Respublikası qanunu 30 dekabr 1999-cu ildə (N9788-İQ) təsdiq olunmuşdur. Bu qanunda dövlət, bələdiyyə və xüsusi mülkiyyətdə olan torpaqların münbitliyinin bərpasının, artırılmasının və mühafizəsinin hüquqi əsasları verilmişdir. Torpağın münbitliyinin mühafizəsinin təşkili, münbitliyi itirilən torpağın təsərrüfat dövriyyəsindən çıxarılması və konservasiyası, torpağın münbitliyinin bərpası, artırılması və mühafızəsi sahəsində ekoloji tələblər, 184 torpağın münbitliyinin təmin olunmasına dövlət himayəsi, torpaqların münbitliyi haqqında, qanunvericiliyin pozulmasına görə məsuliyyət və mübahisələrin həlli və s. hüquqi və təşkilati məsələlər qanunda aydın verilmişdir. Torpağın münbitliyinin bərpası, artırılması və mühafizəsi sahəsində ekoloji tələblər üzrə qanunvericilikdə göstərilir ki, torpaqda aqrokimyəvi, meliorativ, fitosanitar, eroziyaya qarşı mübarizə və digər tədbirlər həyata keçirildikdə müəyyən olunmuş ekoloji təhlükəsizlik normativləri və ətraf mühitin mühafizəsi tələbləri nəzərə alınmalıdır. Əhalinin radiasiya təhlükəsizliyi haqqında Azərbaycan Respublikasmın 30 dekabr 1997-ci ildə qəbul etdiyi qanun (№423-İQ) ralioaktiv şüa mənbələri sahəsində qəzasız fəaliyyətin, əhalinin radiasiya təhlükəsindən qorunması və sağlamlığının mühafizə edilməsinin hüquqi əsaslarını müəyyən edir. Qanunda radiasiya təhlükosizliyinin təmin edilməsi sahəsində hüquqi tənzimləmə, təhlükəsizliyin təmin olunmasının əsas prinsipləri, təhlükəsizliyin təmin olunması və bu sahədə dövlət orqanlarının, yerli özünüidarə orqanlarının vəzifələri verilmişdir. Qanunda həmçinin radiasiya təhlükəsizliyi şəraitinin qiymətləndirilməsi, ionlaşdırıcı şüa mənbələri ilə iş zamanı radiasiya təhlükəsizliyinin təmin edilməsinə dair tələblər, təbii radionuklidlərin təsirindən əhalinin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi, qida məhsuları istehsalı və istifadəsi zamanı radiasiya təhlükəsizliyinin təmin edilməsinə tələblər, tibbi rentgen-radioloji prosedurlar kecirilən zaman əhalinin radiasiya təhlükəsizliyinin təmin edilməsi, fərdi şüalanma dozasının uçot və ona nəzarət və s. öz əksini tapmışdır. 185 İonlaşdırıcı şüa mənbələrindən istifadə edildikdə Azərbaycan Respublikası hüdudlarında şüalanmanın aşağıdakı əsas gigiyenik normativləri müəyyənləşdirilmişdir: — Əhali üçün illik yol verilən doza 0,001 zivertə bərabərdir. İnsan ücün bütün hayatı dövründə (70 il) yol verilən doza 0,07 zivert (zv) qəbul olunur. Ardıcıl 5 il ərzində orta illik yolverilən doza 0,001 zivertdən artıq olmamalıdır. Radiasiya qurğularında işləyənlər üçün yol verilən orta illik doza 0,02 zivertə və ya həyatının müəyyən fəaliyyəti dövründə (50il) yol verilən doza 1 zivertə bərabər götürülür. Əgər ardıcıl beş il ərzində orta illik yol verilən doza 0,02 zivertdən böyük olmazsa, onda bu beş ilin ayrı-ayrı illərində orta illik yol verilən doza 0,05 zivertə çata bilər. Əhalinin müəyyən olunmuş dozadan artıq şüalanmasına, həmçinin radiasiya qəzası ilə əlaqədar onların sağlamlığına, əmlakına və həyatına dəyən zərərə görə maddi ödəniş almaq hüququ vardır. Bu qanunla müəyyən olunmuş yol verilən şüalanma dozasının həddinə radiasiya fonunu və ya texnogen təsirlə dəyişilmiş radiasiya fonunun yaratdığı dozalar, habelə vətəndaşların (xəstələrin) diaqnostika və müalicə zamanı rentgen-radioloji və digər mənbələrdən aldıqları dozalar daxil edilmir. Şüalanma dozalarının qəbul olunmuş hədləri insan orqanizminin və onun ayrı-ayrı orqanlarının şüalanmaya məruz qalması zamanı yol verilə bilən dozaların müəyyənləşdirilməsi üçün ilkin hədlər kimi qəbul edilə bilər. Qanunda eyni zamanda göstərilir ki, radiasiya qəzası şəraitində məhdud zaman intervalında sanitariya-gigiyena norma və qaydaları ilə müəyyənləşdirilmiş dozadan artıq dozalara da yol verilə bilər. Qeyd etmək lazımdır ki, Azərbaycan Respublikası vətəndaşları ilə yanaşı əcnəbilər, vətəndaşlığı olmayan şəxslər də radiasiya təhlükəsizliyi Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|