Nyufaundlenddən başlayaraq Floridaya qədər uzanan Şimali Amerika sahillərini tədqiq edir. Kolumb kimi Kabot da
gorduyu yerləri Şərqi Asiyanın – Cin sahilləri hesab edir. Dunyada ən zəngin balıqcılıq rayonlarından biri olan
Boyuk Nyufaundlend dayazlığını da Kabot kəşf etmişdir.
1513-cu ildə Vasko Nunyes Balboa ilk dəfə Panama bərzəxini kəsib kecir və ispanların coxdan axtardıqları
cənub dənizini (Sakit okeanı) kəşf edir.
Ernan Kortes 1519-1521-ci illərdə asteklər dovlətini (muasir Meksika ərazisində) talan edir, Yukandakı
yuksək inkişaf etmiş maya xalqını əsarət altına alır, coxlu qızıl və cavahirat əldə edir.
Kortesin yuruşləri nəticəsində İspaniya Amerikada ilk boyuk ərazi ələ kecirir və Mərkəzi Amerikanın şimal
hissəsi işğal olunub İspaniya dovlətinə birləşdirilir.
Fransisko Pisarro qardaşları 1524-1537-ci illərdə digər konkistadorlarla birlikdə (Almaqro Diyeqo və b.)
Cənubi Amerikanın (Peru və Cili) qərb sahillərini kəşf edirlər və inklərin guclu imperiyasını tuturlar.
İspaniya konkistadorları tarixdə gorunməmiş vəhşiliklərlə yerli xalqları qırırdılar, onların mədəniyyətini
dağıdırdılar və boyuk acgozluklə sərvətlərini qarət edirdilər.
Fransanın Yeni Dunyaya təşkil etdiyi ekspedisiyalar Şimali Amerikanın okeanı sahillərini oyrənir, Hudzon
cayını kəşf edir və buradan qərbə kecid yolu axtarırlar. 1554-cu ildə fransız səyyahı Jak Kartye həmin dəniz kecidini
axtararkən Nyufaundlendi və Muqəddəs Lavrentiya korfəzini tədqiq edir. Bir ildən sonra o Muqəddəs Lavrentiya
cayı ilə yuxarı – hazırkı Monreal şəhəri olan yerə kockunlər gətirmiş və 1541-ci ildə Kvebekin bunovrəsini
qoymuşdur.
Beləliklə, XVI əsrin ortalarına Şimali Amerikanın qərbdə 400, şərqdə 600 şm.e. qədər olan sahilləri avropalılara artıq
bəlli idi; onlar Cənubi Amerikanın ətrafına fırlanmış və Amazon cayı ilə qərbdən şərqə kecmişlər. İspaniya konkistadorları
Meksikanı, Mərkəzi Amerikanı, Perunu, Cilini tutmuşlar, La-Plata, Orinoko, Kolorado, Maqdalen, Missuri cayları
hovzələrinə daxil olmuşlar. İngilislər və fransızlar isə Şimalı Amerikanın şərq, orta və şimal hissələrini tədqiq etməyə
başlamışlar.
Boyuk coğrafi kəşflərin əsasını qoyan Xristofor Kolumb omrunun axırına kimi (1506-cı ildə vəfat edib) elə
bilirdi ki, Hindistana qərbdən yol acmışdır. Oyrəndiyi əraziləri o Vest-İndiya, yerli əhalini isə indular
adlandırmışdır. Kolumb hələ də bilmirdi ki, «Yeni Dunyanı» Asiyadan boyuk okean ayırır və kəşf etdiyi coğrafi
adalar hec də Asiya adaları deyildir.
Lakin bir az sonra Kolumbun muasirləri və davamcıları bu adlar toplusunun arxasında avropalılara indiyə qədər
məlum olmayan nəhəng materikin ilkin cizgilərini gorurlər. Ədalət naminə qeyd etməliyik ki, bu yeni materik
Kolumbun adını daşımalı idi. Lakin Amerika adını alır. Butun qitələrdən təkcə biri real adamın şərəfinə Amerika
adlandırılmışdır. Bu adam Ameriqo Vespucci idi.
Coğrafiya tarixciləri arasında Ameriqo Vespuccinin (1451-1512) səyahətləri haqqında muxtəlif fikirlər vardır.
Durust məlumatlara gorə o, 1501-1502-ci illərdə portuqaliyalıların ekspedisiyalarında iştirak etmiş, Cənubi
Amerikada ekvator uzərində olmuş, Braziliya sahillərinin bir hissəsini xəritəyə kocurmuşdur. Əlbətdə, bir dəniz
səyyahı kimi onun xidmətləri yuxarıda deyilənlərlə kifayətlənə bilərdi. Bəs belə bir halda necə olmuşdur ki, Yeni
Dunya Ameriqo Vespuccinin adı ilə adlandırılmışdır. Ona əbədi şohrət gətirən işlər tamamilə başqa yonlu olmuşdur.
Vespucciyə qədər hec kim yeni kəşf olunmuş torpaqların 7 min km. uzunluğunda olan sahil xəttlərinin
muşahidəsini aparmamışdır. Ona gorə də Atlantikanın o tayında kəşf olunan torpaqların Asiya olmadığı fikrinə ilk
dəfə Kolumb yox, məhz Vespucci gəlmişdir. O yazırdı ki, bu olkələri Yeni Dunya adlandırmaq lazımdır. Bu dunya
haqqında bizim nəsillərin indiyə qədər hec bir təsəvvurləri olmamışdır. Və o həlledici dəlil gətirir: artıq coxdan
muəyyən edilib ki, Asiya şimal yarım kurəsində yerləşir və ekvator materik xəttini hec bir yerdə kəsmir. Halbuki,
yeni kəşf olunan torpaqlar təkcə ekvatora yox, həm də cənub tropikindən də cənuba uzanırdı.
Ameriqo Vespucciyə şohrət qazandıran digər səbəb onun Avropaya gondərdiyi məktublar olmuşdur. O zaman
yeni coğrafi kəşflərə Avropa oxucuları boyuk maraq gostərirdilər, lakin belə məlumatlar cox az verilirdi: dəniz
səyyahlarının hesabatları nadir hallarda cap olunurdu, məzmunu quru olurdu və ehtiyatla yazılırdı. Belə ki, İspaniya
hokuməti Kolumbun və digər səyyahların kəşfləri haqqında olan məlumatların capına qadağa qoymuşdu. Belə bir
məlumat qıtlığı şəraitində kəşf olunan torpaqların təbii mənzərəsi, orada yaşayan əhalinin məişəti haqqında ilk dəfə
Ameriqo Vespucci tərəfindən yazılmış cox səmimi və maraqlı məktublar Avropada surətlə yayılmağa başlayır.
Onun gondərdiyi xəritə və məktubları əldə edən alman coğrafiyaşunası Martin Valdzemuller ozunun 1507-ci ildə
yazdığı «Kosmoqrafiyaya giriş» kitabında ilk dəfə «Amerika» adını cəkir.
İlk dəfə bu ad Ameriqo Vespuccinin oyrəndiyi olkələrə (Venesuela, Braziliya və butovlukdə cənubi Amerika)
şamil edilirdi. Sonralar Herard Merkador 1538-ci ildə ilk dəfə Amerika adını materikin şimal hissəsinə də şamil
etmişdir və beləliklə də bu ad başqa coğrafiyaşunaslar tərəfindən təkrar olunmuş, qlobus və xəritələrdə yazılıb
əbədiləşdirilmişdir.
Qaldı ki, Hindistana dəniz yoluna, onun Acılmasında portuqaliyalılar ispanları qabaqlayırlar, Kolumbun
kəşfləri Hindistana təcili olaraq yenidən yol axtarışının başlanmasına təkan verir.
1497-ci ildə kral Manuel Vasko da Qamanın (1469-1524) başcılığı altında Hindistana ekspedisiya gondərir.
Afrika sahillərindəki əks səmt kuləkləri və cərəyanlarından yan kecmək ucun onun gəmiləri əvvəlcə qərbə donərək
sahildən xeyli aralı uzməyə başlayır və yalnız sonra şərqə istiqamət goturərək sahilə yaxınlaşır. Bu yol uzaq olsa da,
yelkənli gəmilərin Lissabondan Umid Burnuna qədər tez və rahat uzə bildiyi yol idi. Nəhayət, onun gəmiləri Umid
burnunu dolanaraq Hind okeanına cıxır. Afrikanın şərq sahili boyu uzərək Mozambik adalarına gəlir və burada o
qızğın ticarət edən ərəb tacirlərini gorur. Şimal istiqamətində uzən Vasko da Qama Malinda limanına gəlib catır.
Burada portuqaliyalılar yerli hokmdarların koməyi ilə ən mahir ərəb losmanı və kartoqrafı hesab olunan Əhməd İbn-