16
tarixə, ənənələrə malik olaraq və özününü bənzərsiz özgürlüyünü, mədəniyyətini qoruyub saxlayaraq
cəmiyyətimizə çox fəal sürətdə inteqrasiya etmişlər. Respublikada yəhudi mədəniyyətinin inkişafına
göstərilən diqqətin bariz nümunəsi kimi, inşa edilən yeni sinaqoq, yəhudi evi və Bakıda Moskvadan sonra
tikilən ikinci məktəb misal gətirilə bilər.
2006-ci ilin fevral ayında Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev ABŞ-nin aparıcı
Yəhudi Təşkilatları Konfransının ölkəmizdə səfərdə olan nümayəndə heyətini qəbul etmişdir. Nümayəndə
heyətinin rəhbəri Harold Tanner Azərbaycanda tolerantlığın daim təmin edildiyini vurğulayaraq bütün
millətlərin nümayəndələri, o cümlədən də dini icmalar üçün çox yaxşı yaşayış şəraitin yaradılmasını
bildirmişdir.
2006-ci il iyunun 6-da İsrailin milli infrastruktur naziri Benyamin Ben-Eliezerin rəhbərlik etdiyi
nümayəndə heyəti Bakıda keçirilən XIII Beynəlxalq Xəzər neft-qaz sərgi və konfransında iştirak etmişdir.
Azərbaycanın sürətli iqtisadi, mədəni inkişafı İsraildə böyük maraqla izlənildiyindən, bu sərgi və konfransın iki
dövlət arasında mədəni əməkdaşlığının daha da inkişaf etdirilməsi sahəsində ki əhəmiyyəti xüsusilə
vurğulanmışdır.
Ümumiyyətlə, Azərbaycan-İsrail münasibətləri ölkələrimizin milli mənafelərini xidmət edir. 2006-ci
il mayın 16-da Bakıda Xarixi İşlər naziri Elmar Məmmədyarovun İsrail Parlamentinin üzvü Yosif Şaqalın
rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyəti ilə görüş zamanı Azərbaycan ilə İsrail arasında siyasi, iqtisadi və
mədəni əlaqələrin ölkələrimizin milli maraqlarına uyğun olduğu vurğulanmışdır.
2006 – ci ilin noyabrın 19-dan başlayaraq Bakıda keçirilən İsrail filmləri həftəsi də bu ölkə ilə mədəni
əməkdaşlığın mühüm tədbirlərindən biridir. Həftə ərzində İsrail kinematorqrafçılarının lentə aldıqları
«Kolumbiya məhəbbəti», «Evlənmək», «Suriyalı gəlin», «Dünyanın sonunda sola dön», «Salam, müsyö Şlomi»
və d. adlı ekran əsərləri təkcə paytaxtda deyil, Quba, Sumqayıt, Lənkəranda da nümayiş etdirilmişdir. Qeyd
etmək lazımdır ki, adları çəkilən bu filmlərin hamısı Kann, Toronto, Yerusəlim və d. beynəlxalq kino
festivallarının mükafatlarına layiq görülüb. İsrail filmləri həftəsinin açılışı bu ölkə ilə mədəni əməkdaşlıq
sahəsində təcrübəsi olan Azərbaycan Dövlət Dillər Universitetində olmuşdur. Çünki hazırda bu Universitetdə
İsrailin dövlət dili olan ivrit dili öyrədilir. Bundan başqa Universitetin nəzdində Yəhudi mədəniyyət mərkəzi də
fəaliyyət göstərir.
2007 – ci ilin iyununda Azərbaycan-İsrail diplomatik əlaqələrinin yaranmasının 15 illiyinin qeydi
münasibətilə qastrola gələn israilli bəstəkar və zərb ustası Yinen Müallen Azərbaycan musiqisi və muğamına
böyük maraq göstərənlərdən biridir. Özünün xüsusi fərqli ansamblı olan israilli musiqiçi Azərbaycan müğənnisi
Alim Qasımovla birgə layihələr də hazırlamışlar.
Qeyd
etmək lazımdır ki, Azərbaycan – İsrail mədəni əlaqələrinin müasir tarixində 2007 – ci il çox
uğurlu olmuşdur. İsrailin baş nazirinin müavini Aviçdor Libermanın həmin ilin avqustunda Azərbaycana rəsmi
səfəri, eləcə də həmin ayda Bakıda İsrail Mədəniyyət Mərkəzinin açılışı bu baxımdan diqqəti cəlb edir. Bu
mərkəzin təşkilində başlıca cəhət iki ölkə arasında mədəni əlaqələri inkişaf etdirməkdir. Müxtəlif zamanlardan
üzü bəri bu günədək Azərbaycanda yaşayan yəhudilərin azərbaycanlılarla səmimi ünsiyyətin qurulması və eləcə
də İsraillə mədəni əlaqələr yaratmaq baxımından mərkəz bir çox vəzifələrin yerinə yetirilməsini öhdəsinə
götürmüşdür. Hazırda İsrail mədəniyyət mərkəzinin nəzdində xor, müxtəlif dərnəklər, ivrit dilini öyrədən
kurslar da fəaliyyət göstərir. İsraillə mədəni əlaqələrin davam etdirilməsində Azərbaycan höküməti bu mərkəzin
fəaliyyətindən səmərəli şəkildə istifadə edir.
Azərbaycan – İsrail mədəni əməkdaşlığının inkişaf etdirilməsində yenə də 2007 – ci lin aprelində AZİZ
- parlamentlərarası, yəni İsrail Knesseti ilə Azərbaycan Milli Məclisinin birgə yaratdıqları bu mədəni təşkilat hər
iki ölkənin mədəni maraqlarının ödənilməsinə xidmət məqsədilə yaradılmışdır. Azərbaycandan bu ölkəyə
getmiş insanları İsraildə bir araya gətinə bu təşkilat azərbaycanlıların mədəni irsinin həmin ölkədə tanıdılması,
təbliği məqsədilə çoxtərəfli işlər həyata keçirir. Bu məqsədlə təşkilat İsraildə bazar günü məktəbi təşkil
olunmuşdur. AZİZ – in birinci vitse-prezidenti Rauf Ağalarov, qurumun Azərbaycan mədəni-tarixi irsinin
qorunması üzrə komitəsinin sədri Yeganə Salmandır. AZİZ – in özünün azərbaycan, rus, ingilis, hətta ivrit
dillərində kitabları olan kitabxanası təşkil olunmuşdur. Kitabxana bir çox Azərbaycan yazarlarının əsərlərini
həm doğma, həm də digər əcnəbi dillərə tərcümə edərək təbliği ilə məşğuldur. 2008 – ci ilin yanvarında İsraildə
Yeganə Salmanın şəxsi mənzilində Azərbaycan mədəniyyəti güşəsi təşkil olunmuşdur. Güşənin açılışında
iştirak edən AZİZ – in prezidenti, İsrail Knessetinin deputatı İosif Şaqal bu güşənin iki ölkə arasında mədəni və
dostluq əlaqələrinin inkişaf etdirilməsinə xidmət edəcəyinə əmin olduğunu bildirmişdir.
AZİZ-in Almaniya, Avstriya, Avropada da birlikləri açılıb və fəaliyyət göstərməkdədir. Bu təşkilat
beynəlxalq, dövlətlərarası qurum olmaqla yanaşı, Azərbaycan diasporuna da kifayət qədər mədəni əlaqələrin
inkişaf etdirilməsinə imkan yaradır. Azərbaycan və İsrail hökümətləri mədəni əməkdaşlıq sahəsində AZİZ-in
imkanlarından məqsədəuyğun şəkildə faydalanır.