Dərs vəsaiti kimi tövsiyyə edilmişdir. B a k I 1
Yüklə 84,86 Kb. Pdf görüntüsü
|
. İNTELLEKTUAL SİSTEMLƏR VƏ TEXNOLOGİYALAR ---------------------------------18------------------------------------ manipulyator - süni əl, skafandr - süni dəri, akvalanq – süni ciyər və ya qəlsəmə kimi işləməyə başlayır. İnsan orqanizmi nisbətən sadə modelləşdirilən və asan təkmilləşdirilən mexaniki funksiyalarla yanaşı, düşüncə və onunla bağlı olan informasiyanın qəbulu və ötürülməsi kimi bir sıra virtual funksiyalar da icra edir. Biz hamımız, təxmini də olsa, öz təbii hiss üzvlərimizin imkanlarını bilirik. Çox hallarda onların imkanı bizi narahat edən problemlərin həlli üçün kifayətedici olmur. Məsələn, xeyli uzaqda yerləşmiş obyektlərin səsini eşitmək, uzaqda və ya başqa əşyaların arxasında olan predmetləri görmək, elektromaqnit dalğalarının spektrinin bir hissəsini qəbul etmək, görünən işığın aşağı və yuxarı sərhədlərindən kənardakı radio dalğalarını, ultrabənövşəyi və infraqırmızı şüaları görmək, 20 hersdən aşağı və 20000 hersdən yuxarı tezlikli səsləri eşitmək və s. insana birbaşa müyəssər olan şey deyildir. Odur ki, hiss üzvlərinin məhdudluqlarını aradan qaldırmaq üçün bir sıra süni kommunikasiya vasitələri, o cümlədən, bilavasitə və əyani şəkildə baş verməyən hadisələr barədə insanı informasiya ilə təchiz edən çoxsaylı informasiya vericiləri yaradılmışdır (”Техника-молодежи”, февраль, 2000 г. c.10-11,52.). Qədim qayaüstü yazı və rəsmlərdən müasir super kompüterlərədək olan süni yaddaş qurğuları və digər müasir kommunikasiya vasitələri məkan və zamanca bizdən çox-çox uzaqlardakı obyekt və hadisələri görməyə imkan verir. Öz təbii hiss üzvlərinin gücləndirilməsi vasitələrini yaradan İnsan əvvəllər ona məlum olmayan bir çox elə . İNTELLEKTUAL SİSTEMLƏR VƏ TEXNOLOGİYALAR ---------------------------------19------------------------------------ şeylər və hadisələr aşkar etmişdir ki, bunlar onu hətta mövcudluğu yuxusuna da girməyən tamamilə yeni informasiya növlərini qəbul edən cihazlar hazırlamağa sövq etmişdir. Həmin cihazlar müasir Yer şəraitində və Kosmosda yaşamaq üçün zəruri olan, lakin təbiətin yaratmadığı əlavə hiss üzvlərinin yaradılması prosesinin təməlini qoymuşdur. İnsanın zehni işini gücləndirən, beynin düşünmək qabiliyyətini genişləndirən, lakin hələ beyni tamamilə əvəz edə bilməyən mexaniki, elektromexaniki və elektron hesablayıcı maşınların, o cümlədən, müasir kompüterlərin yaradılması «informasiya gücləndiriciləri»nin inkişafında xüsusi istiqamət təşkil edir. Elektron-hesablayıcı maşınlar və ya kompüterlər ”fəal informasiya gücləndiricisi” olub, mənbədən gələn informasiyanı birbaşa bizə ötürməzdən əvvəl onun üzərində lazımi hesabi və məntiqi əməllər icra edib, münasib formaya salır. Kompüterlər universal informasiya emaledicisidir. Onları universal edən çoxsaylı ”rəqəmləşdirici” giriş qurğularının mövcudluğudur ki, bunlar da müxtəlif təbiətli informasiyanı 2-lik koda çevirib kompüterə daxil etmək üçündür. Sonra isə mərkəzi prosessor həmin 2-lik kodlar üzərində istənilən hesab-məntiq əməllərini icra edir. Emal nəticələri çıxış qurğularına ötürülür. Çıxış qurğuları 2-lik kodları sonrakı istifadəyə münasib formaya salmaq üçündür. Məsələn, səsi kompüterə daxil edib, onun qrafikini almaq olar. Beləliklə, 2-lik rəqəmlər kompüterdə ümumi ekvivalent rolu oynayır. Bu cəhətdən həmin rəqəmlər pula bənzəyir. Çünki pul da iqtisadiyyatda . İNTELLEKTUAL SİSTEMLƏR VƏ TEXNOLOGİYALAR ---------------------------------20------------------------------------ ümumi ekvivalentdir. Hər şey pula, pul hər şeyə mübadilə olunabiləndir. İlk hesablayıcı maşınlar, o cümlədən, EHM-lər, sonra isə ilk fərdi kompüterlər tək-tək, bir-biri ilə uyuşmayan nüsxələrdə hazırlandığından, Bəşəriyyəti narahat edən problemlərin həllində lazımi nəticə almaq mümkün olmadı və tezliklə ayrı-ayrı kompüterləri birləşdirib şəbəkə halına salmaq zərurəti bütün kəskinliyi ilə bu sahənin mütəxəssisləri qarşısında dayandı. Əvvəlcə ayrı-ayrı ölkələr miqyasında lokal şəbəkələr və sonra qlobal şəbəkələr, sonra isə, beynəlxalq kompüter cəmiyyəti - qlobal informasiya şəbəkəsi – İnternet yaradıldı. Lakin İnterneti sadəcə olaraq planetar kompüter şəbəkəsi kimi dərk etmək yanlışdır. Çünki, o, mahiyyətcə, daha geniş məna kəsb edir. Belə ki, İnternet ayrı-ayrı fərdlər və ya onların məhdud qrupları arasındakı informasiya mübadiləsi üsulundan imtina etməyə imkan verən Ümumdünya miqyaslı süni şüurun yaradılmasında ilk addımdır. Bu yolda növbəti addımlar kommunikasiya vasitələrinin miniatürləşdirilməsindən ibarət olmalıdır ki, bu da son yekunda miniatür kompüterlər inteqrasiyası yaratmağa gətirib çıxarmalıdır. Bu sonuncu isə insan beyinin vahid informasiya-analitik əlavəsi kimi fəaliyyət göstərməlidir ki, olduqca müxtəlif növ informasiyanı mövcud texniki səviyyənin imkan verdiyi məsafədən operativ qaydada qəbul edib, ötürmək mümkün olsun. Bu işin ilk mərhələsi hiss üzvlərinin münasib texniki elementlərlə ”silahlandırılması” istiqamətində getməlidir. Məsələn, insan gözü miniatür kompüterlə təchiz edilmiş intellektual optik linzalarla gücləndiriləcəkdir. Belə Yüklə 84,86 Kb. Dostları ilə paylaş:
|