Dərs vəsaiti kimi tövsiyyə edilmişdir. B a k I 1
Yüklə 84,86 Kb. Pdf görüntüsü
|
. İNTELLEKTUAL SİSTEMLƏR VƏ TEXNOLOGİYALAR ---------------------------------31------------------------------------ Protoqor Sokrat Demokrit Aristotel . İNTELLEKTUAL SİSTEMLƏR VƏ TEXNOLOGİYALAR ---------------------------------32------------------------------------ Platon Con Lok İnsan elə sistemdir ki, onun icra etdiyi qlobal funksiya forma və məzmunca bir-birinə bənzəməyən, reallaşdırma mənbələri və üsulları cəhətdən bir-birindən fərqli olan çoxşaxəli, çoxparametrli və çoxgedişli lokal funksiyalar iyerarxiyası kimi mövcuddur [89, s.26]. İnsanın məzmunu-yaddaşının məzmunudur [89, s.121]. Odur ki, İnsanın heyvani həyat sürmək hüququ yoxdur [89, s.130]. Çünki, İnsanlıq – ağıl və şüurun sintezidir [89, s.32]. Müasir qabaqcıl fəlsəfə insanı təbiətin bir hissəsi kimi deyil, əksinə onu təbiətin ən yüksək məhsulu kimi, xüsusi biçimli bir təbii varlıq kimi hesab edir, ən yeni fəlsəfi konsepsiyalar insanı təkcə materiyanın bioloji hərəkət forması kimi deyil, həmçinin materiyanın yüksək forması olan ictimai materiya kimi öyrənməyi lazım bilir [71, s.175]. Halbuki, Jak Leb (1859-1924) sübut etmişdir ki, yumurta hüceyrələrinin inkişafı üzrə bütün işi kalsium, . İNTELLEKTUAL SİSTEMLƏR VƏ TEXNOLOGİYALAR ---------------------------------33------------------------------------ natrium və kalium ionları öz öhdələrinə götürə bilir. Yəni, həyatın mənbəyi sadə texnoloji xətt üzərinə keçirilə biləndir. baron Pol Anri Holbax Klod Adrian Helvetsi Odur ki, J.Leb biologiyanın Fordu adlandırılmışdır. O, başqalarından çox əvvəl peyğəmbərcəsinə söyləmişdir ki, irsiyyətin dili maddidir və hüceyrənin sirri kimya dilində şifrlənmişdir. ”Biz ya süni canlı materiya yaratmağa nail olmalıyıq, ya da bunun niyə mümkün olmadığını izah etməliyik. Əgər bizim mövcudluğumuz molekullar dünyasındakı təsadüflər oyunu üzərində qurulubsa, əgər biz özümüz yalnız kimyəvi qurğu və ya mexanizmiksə, onda etikamız necə əmələ gəlir? Cavab sadədir: instinktlərimiz etikamızın təməlini təşkil edir, onlar da bədənimizin forması kimi gerçəkdirlər. Biz ona görə yeyib, içib, doğub-törəmirik ki, bu cəmiyyətdə belə razılaşdırılıb, . İNTELLEKTUAL SİSTEMLƏR VƏ TEXNOLOGİYALAR ---------------------------------34------------------------------------ ona görə ki, biz bunu etməyə bilmirik. Bizim davranışımız öz tərəfimizdən proqramlaşdırılmayıb, bunun səbəbkarı irsiyyət aparatındadır. Biz öz hüceyrələrimizə tabeyik. Ana balasını metafizikcəsinə və ya dini təsəvvürlərə görə sevib, bəsləmir, onu analıq instinkti idarə edir. Biz ona görə səadət və ədalət uğrunda mübarizə edirik ki, həmin instinkt bizim hüceyrələrimizdə bizdən əvvəl mövcuddur. Bizim hüceyrələrimiz ikili həyat yaşayır: onlar öz ömürlərinin yalnız bir hissəsini özlərinə sərf edirlər, bütövlükdə orqanizm üçün isə daha çox və uzun müddət işləyirlər. Lazım gəldikdə onlar hətta özlərinin birgəyaşayış maraqları naminə qurban getməyi də bacarırlar”. J.Lebin bu fikrinin bir sözü də köhnəlməmişdir. Halbuki, bu fikirlər ikiqatlı DNK spiralının kəşfindən 41 il, ilk kompüterlərin meydana çıxmasından isə yarım əsr əvvəl söylənmişdir. Gec də olsa, artıq başa düşülmüşdür ki, İnsanın ikili dünyası onun hüceyrəsindən başlanır. Qoşa DNK zəncirinin komplementarlığı, başqa sözlə, bir-birini qarşılıqlı tamamlaması struktur və funksiyanın əlaqəsini anlamağa açar verdi. Biologiyada DNK, RNK və zülallar dünyası vahid xətti lüğətdə birləşdi. DNK xətti genlərdə reallaşmamış informasiya saxlayıcısı, RNK və zülallar dünyası isə hüceyrənin fəza layihəsinin tərtib edildiyi emalatxana kimi mənalandırıldı. (Bax: В.С.Репин . Двойная жизнь клеток. ”Независимая Газета” - Интернет-версии, 20 октября 1999 г.). Lakin düşünən alət sökülüb-yığılan şüura malik olduğundan, o, insandan daha yüksəkdə durur və ictimai materiyadan virtual şüura keçidi reallaşdırmağa yönəlir. . İNTELLEKTUAL SİSTEMLƏR VƏ TEXNOLOGİYALAR ---------------------------------35------------------------------------ İnsan, onu yaradan şəraitin elementləri olan müxtəlif xarakterli amillərin təbii nisbətlərinin məhsuludur. Onu həddən artıq biolojiləşdirmək də zərərlidir, sosiolojiləşdirmək də. Onun imkanlarını kiçiltmək də xatalıdır, şişirtmək də. Odur ki, elmi fəlsəfə insanda bioloji və sosialı vəhdətdə götürür, onun formalaşmasında ictimai əlaqə və cəhətləri əsas götürsə də, insanın ümumi, fərdi xüsusiyyətlərini, şəxsiyyət kimi özünəməxsusluğunu, hətta onda intuitiv keyfiyyətlərin olduğunu da inkar etmir [71, s.177]. İnsan fiziki və mənəvi, təbii və sosial, irsi və həyatda əldə edilənlərin vəhdətindən ibarət canlı sistemdir. İnsan həm hadisələrin təbii əlaqəsinə qoşulur, həm də bioloji (biofiziki, biokimyəvi, fizioloji) qanunauyğunluqlara tabedir; insan şüurlu psixik və şəxsiyyət səviyyəsində spesifik qanunauyğunluqları olan sosial varlığa çevrilmişdir. İnsanın fiziki, morfoloji orqanizmi kainatda materiyanın ən yüksək mütəşəkkil formasıdır [6, s.463]. Bu sonuncu hökmü, yəni insan orqanizminin kainatda materiyanın ən mütəşəkkil forması olmasını sübut etmək lazımdır. Çünki bu fikir hətta Yer kürəsində də sübut edilməyə ehtiyac duyur. İnsan bütövlükdə bioloji, sosial, psixik-mənəvi ölçülərin təşkil etdiyi tamlıqdır. Lakin insanı istiqamət- ləndirən və onu ətraf mühitlə bağlayan onun dünyagörüşüdür, mənəvi simasıdır, iradəsi və mənəviyyatıdır [71, s.178]. Yəni, İnsanın insaniliyi ilk növbədə, onun mənəviyyatı, başqa sözlə, yaddaşının məzmunudur. Yüklə 84,86 Kb. Dostları ilə paylaş:
|