.
İNTELLEKTUAL SİSTEMLƏR VƏ TEXNOLOGİYALAR
---------------------------------185------------------------------------
etdiyi funksiyalar baxımından hesablayıcı şəbəkələrdə
istifadə edilən rabitə prosessoruna yaxındır.
Müasir maşınların daxili dili prinsipial surətdə fərqli
olan iki sinfə aid elementləri - əmrləri və verilənləri
əhatə edir. Məsələnin həll alqoritmini təyin edən proqram
həllin gedişində heç bir dəyişikliyə uğramayan müəyyən
əmrlərin ciddi ardıcıllığından ibarətdir. Verilənlər isə
dəyişdirməyə məruz qalan obyektlərdir və onlar proq-
ramın tərkibinə bilavasitə daxil olmurlar. Bu cür fərqli
olmalarına baxmayaraq, nə verilənlərdə, nə də əmrlərdə
onları bir-birindən fərqləndirəcək heç bir əlamət yoxdur.
Dinamik arxitekturalı maşındakı daxili dil (DAR dili)
həm quruluşca, həm də icra baxımından bir-birinə çox
yaxın olan proqram elementlərindən təşkil edilmişdir ki,
bu elementlərin hər biri də dinamik avtomat şəbəkənin
avtomatına uyğundur. İstənilən proqram elementi həm
icra oluna bilən, həm də dəyişikliyə məruz qalan obyekt
ola biləndir.
Dinamik arxitekturalı maşındakı proqram proqram
elementləri şəbəkəsinə uyğundur və məsələ həlli
prosesində ilkin şəbəkədən məsələnin həlli nəticəsinə
uyğun gələn son şəbəkəyə çevrilir.
Sonda qeyd edək ki, makrokonveyerli hesablayıcı
kompleksdə MAYAK adlı proqramlaşdırma dilindən,
dinamik arxitekturalı maşında isə RYAD dilindən istifadə
olunur.
Dinamik
arxitekturalı
maşınların
nəzəri və
eksperimental tədqiqi göstərmişdir ki, onlardan istifadə
edilərkən sistem və tətbiqi proqram təminatlarının həcmi
bir rəqəm mərtəbəsi qədər, yəni 10 dəfə kiçilir və bununla
.
İNTELLEKTUAL SİSTEMLƏR VƏ TEXNOLOGİYALAR
---------------------------------186------------------------------------
yanaşı, standart element bazasından istifadə edilməsinə
baxmayaraq, səmərəli məhsuldarlığı 1-2 rəqəm mərtəbəsi
qədər, yəni 100 dəfəyə yaxın artır. Bu, eyni zamanda
(paralel) işləyən prosessorların sayının artırılması
hesabına mümkün olur. Dinamik arxitekturalı maşında,
mahiyyətcə, insan kollektivində olduğu kimi, ümumi
məsələnin nisbətən sərbəst alt məsələlərə parçalanması
(dekompozisiyası) və bunların paralel icrası baş verir.
FUNKS
İONAL YANAŞMA ƏSASINDA DAXİLƏN
İNTELLEKTUALLAŞDIRILMIŞ SİSTEM
Funksional yanaşma ideyası analoq və rəqəmsal
hesablamaların
müqayisəsi nəticəsində
meydana
atılmışdır.
Misala baxaq. Fərz edək ki, aşağıdakı funksiyanı
hesablamaq qələb olunur:
F(x) = H (G(x), K(x)).
P(x) funksiyasına xas olan “təbii paralelizm” P(x)
paralel hesablamaları üçün idarəetmə sxemini aşağıdakı
şəkildə olduğu kimi təsəvvür etməyə imkan verir.
Analoq hesablamalarında
P(x) funksiyası keçici
proseslərdəki dəqiqliklə
G, K və H bloklarının hər üçündə
eyni zamanda paralel hesablanır.
Rəqəmsal maşınlarda isə hesablama prosesi, ideyası
struktur proqramlaşdırma metodologiyasına söykənən,
ciddi iyerarxik xarakterli ardıcıl hesablama aktlarından
təşkil olunur.
G, K və H bloklarında baş verən hər bir
hesablama aktından sonra nəticə digər blokun girişinə
.
İNTELLEKTUAL SİSTEMLƏR VƏ TEXNOLOGİYALAR
---------------------------------187------------------------------------
ötürülür. Analoq hesablamalarında da iyerarxiklik
mövcuddur, lakin bu, funksional xarakter daşıyır.
Şək.4. P(x) funksiyasının paralelləşdirilməsi
Rəqəmsal sistemlərdə, analoq maşınlarında əldə
edilmiş hesablamaların paralelləşdirilməsinə yaxın olan
paralelləşməyə nail olmaq üçün freym anlayışından
istifadə edilir. Freym tam müəyyənləşmiş strukturu
olmayan və dinamik qiyməti ilə xarakterizə olunandır.
Çünki sistemin işləməsi prosesində freym dəqiqləşdirilə
biləndir. Bu yanaşma, giriş verilənlərin tamamilə təyin
edilmədiyi halda da proqramın işləməsinə, yəni məsələni
həll etməsinə imkan verir. Bu, qarışıq hesablamaları yada
salır.
Baxdığımız, verilənlərdən çıxış etməklə qurulmuş
idarəetmə sxemli hesablamalar modeli obyekt-istinad
modelləri sinfinə aiddir.
H
G
K
.
İNTELLEKTUAL SİSTEMLƏR VƏ TEXNOLOGİYALAR
---------------------------------188------------------------------------
Sistem iki səviyyəlidir. Yuxarı səviyyədə məsələlərin
və sorğuların (icra tapşırıqlarının) situasion təsvirinin
relyasiya dili gerçəkləşdirilir. Aşağı səviyyə isə hes-ablayıcı
model səviyyəsidir. Bu səviyyədə əsas anlayış obyekt
anlayışıdır. Obyektlər 2 tipdir: 1) atomlar (bunlar
hesablama prosesində dəyişməyən statik obyektlərdir), 2)
freymlər (bunlar dinamik obyektlərdir). Statik obyektlərin
ən kiçik yığımı 2 atomdan ibarətdir:
T (doğru) və P
(yalan).
Sistem fəaliyyət göstərərkən atoma iqtibas o atomun
şəklinə göstərişdir. Freymə iqtibas isə həmin freymin
saxlandığı gerçək yaddaş elementinin ünvanıdır. Digər
prosessorlardan asılı olmayaraq verilmiş yaddaş
elementində lokal dəyişiklikləri icra etmək üçün sifariş
qəbul edib işləyə bilən mücərrəd prosessor yaddaş
elementləri ilə əlaqəlidir. Bu mücərrəd prosessor sifarişin
icrası zamanı yeni sifarişlər doğurub, onları digər
prosessorlara göndərə bilir. Konkret prosessora daxil olan
sifarişlər ardıcıl icra olunur. Qeyd olunmuş (sabit) əmrlər
yığımı mövcuddur ki, bunlar da sifarişlərlə birlikdə ötürülə
bilir.
SİMVOL DƏYİŞDİRMƏLƏRİNƏ (EMALINA)
YÖNƏLDİLMİŞ EHM-LƏR
Yeni nəsil EHM-lərin meydana çıxması mətnlərin
emalı, axtarışı və çeşidlənməsi məsələlərinin həllinin
məğzini təşkil edən simvol dəyişdirmələrinə olan tələbatın
artması ilə bağlıdır. Simvol dəyişdirmələri həm də biliklərin
Dostları ilə paylaş: |