Dərs vəsaitivə metodik vəsaitlər: Əsas Mühazirə mövzuları
Yüklə 0,63 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Mövzu №5 Sürət qabiliyyətinin inkişaf etdirilməsi. Plan: 1.Sürət qabiliyyətinin inkişafı üçün ilk növbədə atletikanın rolu 2.Yüngül atletika nə vaxt geniş yayılmışdır 3.Sürət-güc qabiliyyəti 1.Sürət qabiliyyətinin inkişafı üçün ilk növbədə atletika idmanına daxil olan növlərin hərəkətlərindən,daha çox sprint qaçışına aid müxtəlif təyinatlı hərəkətlərdən istifadə qaydalarının öyrədilməsi,olunur.Atletika bildiyimiz kimi,yeriş,qaçış,tullanmalar, atmalar və çox növçülüyü özündə birləşdirən idman növüdür.Bu hərəkətlər də,sürət qabiliyyətin inkişaf etdirilməsində böyük rolu vardır.Atletika növlərinin əksəriyyəti qədim Olimpiya Oyunların proqramına daxil edilmişdır.Müasir Olimpiya Oyunlarının proqramında isə kişilər və qadınların mübarizə apardıqları 40-dan çox atletika növü vardır. Atletika hərəkətləri digər idman növləri üzrə ixtisaslaşan idmançılar üçün hazırlıq vasitəsi kimi geniş istifadə olunur.Belə hərəkətlər hazırlıq vaxtları isifadə edilir,və sürət güc qabiliyyətinidə inkişaf etdirir.Sürət qabiliyyətinin vasitələrdən istifadə olunması metodunun müəyyənləşdirilməsi təyin edir.Sağlamlaşdıcı vasitələrdən istifadənin gedişinə sestimli nəzarətin təmin olunması vacibdir.Eyni zamanda bu hərəkətlər ümumtəhsil məktəblərində şagirdlərin fiziki hazırlığının artırılması məqsədi ilə dəsr prosesində tətbiq edilir.İnsan sağlamlığına təsir göstərən amillər sırasında fiziki yük ən əhəmiyyətli yerlərdən birini tutur.Təsadüfi deyildir ki,sistemli olaraq idman və sağlamlaşdırıcı məşqlərdən istifadə edən insanların fiziki hazırlığı və sağlamlığı həmişə diqqəti cəlb edir.Sürətlənmə qabiliyyəti (maksimal qaçış sürəti əldə etmək üçün).Qısa məsafəyə qaçışda sürətlənmə məsafəsi təxmini olaraq 25-30 metr hesab olunur.Lakin yüksək dərəcəli sprintlərdə bu məsafə bir qədər artıq da ola bilər.Lakin istənilən halda qeyd olunan məsafədə (şagird) idmançı özünün malik olduğu maksimal hərəkət sürətini əldə etməlidir.-Sürət qabiliyyətini inkişaf etdirilməsi üçün aşağıdakı qrup hərəkətlərindən sürətlənmələr; -maili qaçış yolunda hərəkətdən sürətlənmələr,maili qaçış yolunda tək ayaqla (sağ və sol) sıçrayışlarla sürətlənmələr,start xəttindən cüt ayağın təkanı ilə sıçrayışlarla sürətlənmələr,nişanlanmış qaçış yolunda tezlik və cəldlik hərəkətləri,əllərlə dayaqda dıçların tezlik hərəkətləri. 2.Öyrəndiyimiz kimi yüngül atletika qədim tarixlərdə çox geniş yayılmışdır.Yüngül atletikanın çox növçülüyü vardır,onun ən qədim tarixə malik olan idman növlərindən biridir. Yüngül atletika idmanın ən qədim və geniş yayılmış növü hesab edilir.Arxeoloji,ədəbi və başqa qaynaqlar göstərir ki,hələ Qədim Misirdə və digər yerlərdə qaçış yarışları keçirilmişdir.Yüngül atletika bu gün bizim gördüyümüz şəkildə XIX əsrdən etibarən inkişaf etməyə başlamışdır.Qədimlərdə olduğu kimi,o indi də Olimpiya Oyunlarının ən əsas idman növüdür.Bir çox ölkələrdə idmanın növü atletika (yunanca “atlesis”-mübarizə) adlanır.Lakin artıq XIX əsrrdən Avropanın bir çox ölkələrində yüngül atletika adı işlədilməyə başlanıb.Bu ad onu ştanqla,girlə tərminlərin,boksun və güləşin daxil olduğu ağır atletikadan fərqləndirmək zərurətindən yaranıb.Lakin bu cür bölgü çox şərtidir; belə ki,uzaq məsafələrə qaçış və ya çoxnövçülük güləşdən,boksdan az qüvvə və dözümlülük tələb etmir.Yüngül atletikaya qaçış,idman yerişi və tullanma daxildir. Qaçış ən qədim və geniş yayılmış idman növlərindən biridir. Bildiyimiz kimi yaxın məsafələrə qaçış var, orta və uzaq məsafəli qaçışdan ibarətdir. Bu günlərdə də qısa məsafəyə qaçış ümumtəhsil məktəblərinin şagirdlərində sürər və sürət dözümlülüyünün inkişafı üçün ən səmərəli vəsait hesab.Buraya klassik qaçış məsafələri(30m,60m,100m) ilə yanaşı sürət qabiliyyəyinin inkişafı üçün istifadə olunan məşq məsafələri(30-150 metrə qədər) də daxildir.Yüngül atletika dərsləri üçün çox vəsait tələb etmir.Çünki ilin istəlilən ayda dərslər meydançada keçirmək olur.Buna görə də şagirdlər bu idman oyununu çox sevirlər,və onlar üçün əyləncə kimi,olur. 3.Sürət-insanın hərəkəti qısa vaxt ərzində icra etmək qabiliyyətidir.Bu qabiliyyət digər hərəkəti qabiliyyətlərlə,xüsusəndə sürət güc və çevikliklə sıx əlaqədardır.Qeyd olunan qabilliyyətlərin artırılması sürət qabiliyyətinin tüksəlməsinə,eləcədə sürətin yüksək olması çeviklik və sürət güc göstəricilərinin yaxşılaşmasına gətirib çıxarır.Bu qabiliyyət qaçaraq uzunluğa,hündürlüyə,eyni zamanda yenidən tullanma hərəkətlərində nəticə göstərmək üçün əsasdır.Bununla yanaşı sürət güc qabiliyyəti olmadan sürətli qaçış,basketbol,voleybol kimi,idman oyunlarında uğur qazanmaq mümkün deyildir.Fiziki hazırlığın bu mühüm komponentinin hazırkı yaş dövründə inkişafı əlverişli hesab oluna bilər. Bunun üçün fiziki tərbiyə dərslərində verilən yük yetərli hesab oluna bilməz.Bu qabiliyyətin inkişafı həm ətraf əzələləri,həm də yuxarı ətraf əzələlərində aparılmalıdır.Bu məqsədlə siz kitabda verilən hərəkətlərdən istifadə edərək onları evdə, idman meydançasında,təklikdə özünüz,dost və yoldaşlarınızla cütlükdə icra edə bilərsiniz.Hərəkətlərin doztlarınızla müəyyən rəqabətdə (yarışmaqla) icrası sizin üçün əlavə stimul,motiv yaradacaqdır. Bu məqsədlə sıçrayaş,tullanma elementləri ilə sağ və ya sol qıç üzərində qaçış,cüt ayağın təkanı ilə tullanmalar,yerindən və ya kiçik qaçışdan hər hansı hündürlüyə əl vurmaq,uzunluğa,hündürlüyə, bir və ya bir necə maneələr üzərindən tullanmalar kimi hərəkətlərdən yaralana bilərsiniz.Bütün bu hərəkətlər aşağı ətraflarda (qıçlarda) sürət gücün yüksəlməsinə kömək edəcəkdir.Yuxarı ətraf,çiyin qurşağı əzələlərində bu qabiliyyətin inkişafı,müxtəlif çəkili,topların,əşyaların atılması,itələnməsi hərəkətləri ilə inkişaf etdirə bilər.Sürət güc hərəkətləri də yalnız sistemli,davamlı olaraq yerinə yetirildikdə səmərə verir və əzələ sistemində müsbət dəyişiklik yaradır. Yüklə 0,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
|