Dərslik Azərbaycan Respublikası Təhsil
|
Yüklə 2.8 Kb.
|
183 (7.2) və (7.3) düsturları, yaxud (7.4) və (7.5) düstur- ları ilə hesablanmış müxtəlif orta tarazlaşmış göstəricilərin aydın təsviri üçün göstərilən riyazi asılılıqlar qrafıki şəkil- də verilməlidir. Misal üçün iki eyniçəkili m 1 =m 2 =0,5fərdi Pı və P 2 göstəricisini götürək. Q a vəQ h -nin Pı və P 2 -dən ası- lılığını düzbucaqlı dekart koordinat sistemində qururuq. Fərz edək ki, Pı = 0,8 olduqda kompleks (ümumi) keyfiy- yət göstərici Q=0,65-dir və nəticə etibarıilə şəkil 8.1,a və 1,b-də Aı nöqtəsinə uyğun gəlir. Eyni ədədi qiymətə malik kompleks göstəricinin (bizim misalda 0.65) çoxlu sayda A nöqtələri eyni keyfiyyət xətləri əmələ gətirir. Bütün bunlar qısaca olaraq izokvalit adlanır. Beləliklə, şəkil 8.1-də (a) və (b) kvadratlarının daxi- lində müxtəlif orta tarazlaşmış ədədi (a) və orta taraz- laşmış həndəsi (b) kompleks göstəricilərin Q ə və Qh müx- təlif qiymətləri üçün xətlər seriyası (izokvalitlər) alınır. a) b) Şəkil 8.1. Keyfiyyətin orta tarazlaşmış kompleks göstəricilərinin qrafıki təsviri:a) - ədədi; b) - həndəsi. -0.41 -0.52 184 Məmulatın tərkibinin optimal uyğunluğunun tapıl- ması, yəni keyfiyyətin kompleks göstəricisinin təyin olu- nan qiymətində fərdi göstəricilərin optimallaşdırılması da- ha çox əhəmiyyətlidir. Bu optimallaşdırma faydalı səmə- rənin parametrlərini təşkil edən göstəricilərin qiyməti üzrə həyata keçirilir. Əgər iki yox (yuxarıda baxılan kimi) üç fərdi göstə- rici daha çox əhəmiyyətlidirsə, onda onun kompleks gös- təricilərinə birgə təsirinin hesabat və qrafıki təsvirləri üç- ölçülü düzbucaqlı koordinat sistemində izokval səth şək- lində göstərilməlidir. Fərdi göstəricilərin optimal uyğunlu- ğunun tapılması kompleks göstəricilərin müəyyən olunan və ya zəruri qiymətlərinə fərdi göstəricinin təsiri prinsipi- nə əsaslanaraq həyata keçirilir. Keyfiyyətin yekun göstəricisinin texniki məmulatın istismarından və ona müvafiq faydalı səmərənin qiymətin- dən asılı olaraq optimallaşdırılması mürəkkəb və çox zəh- mət tələb edən bir işdir. Bu, keyfiyyətin nəinki fərdi, hətta ümumiləşdirilmiş qiymətinin, eyni zamanda əvvəlcədən nəzərdə tutulan səmərə və xərclərin müxtəlifliyi və dəyiş- kənliyi ilə izah oluna bilər. Bu və ya digər səbəbdən tərkib haqqında mühakimə yürütmək və tədqiqat obyektinə ai- diyyatı olmayan xərclərin və faydalı səmərənin qiymətini təyin etmək çətinləşir. Bundan başqa, istismar dövrü üçün səmərənin azaldılması dəyişkən olur və konkret xarakter daşıyır. Təmir və stasionar texniki xidmət nəticəsində və digər səbəblərdən faydalı səmərənin intensivliyinin C za- mana görə dəyişməsi şəkil 8. 2-də göstərilir. 185 Şəkil 8.2. Faydalı səmərənin intensivliyinin zamana görə dəyişməsi: 1 - məmulatın sıradan çıxan və yeyilən hissələrini bərpa etmədən: 2-planlı ehtiyat təmirlə r sistemində; 3- məmulatın istismarı dövründə faydalı səmərənin intensivliyinin faktiki dəyişməsi. Beləliklə, məhsulun keyfıyyət göstəricilərinin opti- mallaşdırılması hər bir konkret şəraitdə özünə məxsus me- todlarla həll edilir. Bununla yanaşı, texniki məmulatların keyfiyyət göstəricilərinin və keyfiyyət səviyyəsinin opti- mallaşdırılması problemləri həm elmi, həm də praktiki nöqteyi-nəzərdən aktual olaraq qalır. 186 IX. FƏSİL.KEYFİYYƏTİN İDARƏ OLUNMASININ PRİNSİPLƏRİ VƏ FUNKSİYALARI 9.1. Keyfiyyətin idarə olunmasının prinsipləri Keyfiyyətin idarəetmə prinsipləri təşkilata rəhbər- liyin əsasını və onun fəaliyyətinin əsasını təşkil edən və bütün marağı olan şəxslərin və təşkilatların tələbatım nə- zərə almaqla, istehlakçıların ehtiyaclarının ödənilməsi üz- rə uzunmüddətli fasiləsiz işə yönəldilən hərtərəfli və əsaslı qayda, yaxud müddəalardır. Cəmisi səkkiz prinsip məlumdur: - istehlakçıya səmtləşdirilən təşkilat; - rəhbərlik; - işçilərin cəlb edilməsi; - proseslərə əsaslanan yanaşma (üsul); - idarəetməyə sistemli yanaşma - fasiləsiz surətdə təkmilləşdirmə; - faktlar əsasında qərar qəbul edilməsi; - tədarükçü ilə qarşılıqlı surətdə faydalı münasibətlər. Keyfiyyətin idarə olunmasının səkkiz prinsipindən hər birisinin məzmunu və tətbiqi xüsusiyyətlərini daha müfəssəl şəkildə nəzərdən keçirək. Ən birinci «istehlakçıya səmtləşdirilən təşkilat» prinsipinin mahiyyəti aşağıdakılardan ibarətdir: təşkilatlar öz müştərilərindən asılıdır, buna görə də onlar müştəriləri- nin cari və gələcək ehtiyaclarım başa düşməli, müştərilərin tələblərini nəzərə almalı və onların ümidlərini doğrultma- ğa çalışmalıdırlar. 187 Həmin prinsipin tətbiqi aşağıdakı müsbət nəticələrin əldə edilməsinə səbəb ola bilər: 1)müştərinin ehtiyaclarının və çatdırılma müddətlə- rinə və qiymətlərinə görə gözlədiklərinin dərk edilməsi; 2)müştərinin razılıq (məmnunluq) dərəcəsinin ölçül- məsi və həmin ölçülmənin nəticələrinə onun reaksiyası; 3)cəmiyyətin sorğularına baxılması; 4)müştərinin və cəmiyyətin qarşılıqlı münasibətləri- nin idarə olunması. Həmin prinsipin həyata keçirilməsi nəticəsində müəssisə elə bir üstünlük əldə edir ki, müştərinin ehtiyac- ları ona bütün təşkilat (təşkili) üzrə aşkar olur, bu da müş- tərinin ehtiyacları və gözləmələri ilə müvafiq məqsəd və vəzifələrin birbaşa əlaqələrini təmin edir, imkan verir ki, həmin təşkilatın heyəti müştərinin ehtiyaclarının ödənil- məsindən ötrü lazımi qədər bilik və bacarığa malik olur. İkinci «rəhbərlik» prinsipi bundan ibarətdir ki, rəh- bərlik təşkilatın məqsəd, istiqamət və daxili mühitinin vəhdətini müəyyənləşdirir. Onlar işçiləri bütünlükdə təşki- latın məqsədlərinin əldə olunmasına cəlb edirlər. Nəticədə aşağıdakıların həyata keçirilməsi mümkün olur: - xarici mühitin dəyişikliklərinin dərk edilməsi və onlara münasibət göstərilməsi, müştərilər, sahibkarlar, he- yət, tədarükçülər və bütövlükdə cəmiyyət də daxil olmaq- la, bütün iştirakçıların ehtiyaclarının nəzərdən keçirilməsi; - təşkilatın gələcəyinin dəqiq təsəvvür edilməsi; - təşkilatın bütün səviyyələrində etik modellərin iştirak dərəcələrinin müəyyən olunması; - inamın yayılması və qorxunun aradan qaldırılması; : files -> book book -> Kendi Kendine book -> Qabriel Qarsia Markes "Patriarxın payızı" Roman Latın Amerikasının Nobel mükafatı laureatlı dünyaşöhrətli yazı book -> MahirəNərimanqızı book -> Qarabağ müharibəsi (Qısa tarix) book -> Alfred Besterdən “Qoca” əsəri book -> Orxan Bahadırsoy Pyeslər Orxan Elsevər oğlu Bahadırsoy book -> Orxan bahadirsoy orxan Elsevər oğlu Bahadırsoy book -> İntiharın kölgəsi Dr. Əfzələddin Rəhimli Dostları ilə paylaş: |