Dərslik Azərbaycan Respublikası Təhsil
Yüklə 3,12 Mb. Pdf görüntüsü
|
200 - xüsusiyyətləri bazarın mövcud və perspektiv tələ- batlarına maksimum uyğun olan məhsul buraxılışının tə- mini; - ən yaxşı yerli və xarici nümunələrin texniki səviy- yəsinə və keyfiyyətinə çatmaq və onları keçmək; - məhsulun ehtiyat təminatları və istehlakçıların tələ- batları nöqteyi-nəzərindən onun keyfiyyətinin yüksəldil- məsi üzrə iqtisadi cəhətdən optimal məsələlərin təyin edil- məsi; - növlər üzrə ölçü sırasının optimallaşdırılması yolu ilə buraxılan məhsulun strukturunun təkmilləşdirilməsi; - sertifikatlaşdırılmış məhsul buraxılışının artırılması; - artıq buraxılan məhsulun ayrıca istehlak xüsusiy- yətlərinin (etibarlılığı, uzunömürlülüyü, qənaətliliyi və s.) yaxşılaşdırılması; - mənəvi cəhətdən köhnəlmiş və rəqabətə davamsız məhsulun vaxtında dəyişdirilməsi, azaldılması və ya isteh- saldan çıxarılması; - standartların, texniki şərtlərin və başqa normativ sə- nədlərin tələblərinə ciddi əməl olunmasının təmini, yeni işlənilmiş standartların vaxtında tətbiqi və köhnələrinə ye- nidən baxılması; - keyfiyyətin verilmiş səviyyəsinə nail olmağı təmin edən konkret tədbirlərin işlənilməsi və reallaşdırılması; - istehsalın iqtisadi səmərəliliyinin artırılması və keyfiyyəti yaxşılaşdırılmış məhsuldan istifadə. Məhsulun keyfiyyətinin planlaşdırılmasının mövzusu son nəticədə, həm məhsulun ayrı-ayrı xassələrini, həm də keyfiyyətin idarə edilməsi sistem və proseslərinin müxtəlif xüsusiyyətlərini əks etdirən tədbir və meyarlardır. 201 Bu göstəricilər öz əksini məhsulun keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması üzrə konkret tapşırıqlarda, elmi-tədqiqat planlarında və təcrübə-konstruktor işlərində, standartlaş- dırma və metroloji təminatda, keyfiyyətin idarəetmə siste- minin tətbiqində, müəssisənin texniki inkişafında, kadrla- rın hazırlanmasında və s. tapır. Məhsulun keyfiyyətinin yüksəldilməsi planlaşdırma- nın ümumi prinsipləri və planlaşdırma metodlarının tətbiqi əsasında planlaşdırılır. Planlaşdırmanın ümumi prinsipləri- nə aşağıdakılar aid edilir: - mərkəzləşdirilmiş rəhbərliyin bölmələrin müstəqil- liyi ilə uyğunluğu; - mütənasiblik, yəni müəssisənin ehtiyatlarının və imkanlarının balanslaşdırılmış qeydiyyatı; - komplekslilik (tamlıq) – müəssisənin fəaliyyətinin bütün tərəflərinin qarşılıqlı bağlılığı; - detallaşdırma - planlaşdırmanın dərinlik dərəcəsi; - dəqiqlik və aydınlıq – plan parametrlərinin buraxı- lışı (xəta) və sapmalar dərəcəsi; - sadəlik və aydınlıq – planın məhsul işləyənlərin və ondan istifadə edənlərin anlama səviyyəsinə uyğunluğu; - fasiləsizlik – planlaşdırmanın müvəqqəti məkanının tamlığı; - elastiklik və çeviklik – ehtiyatlardan istifadə imka- nını və alternativlərin nəzərə alınması; - elmilik – planlaşdırılmada elm və texnikanın ən yeni naliyyətlərinin, perspektiv standartların, bazar tələ- batlarının (həm mövcud, həm də perspektivdə olanların) nəzərə alınması; 202 - qənaətlilik – məqsədli nəticənin xərclərə nisbəti mövqeyindən planlı fəaliyyətin səmərəliliyi. Planlaşdırma metodlarına aid edilir: - hesablama-təhlil metodu görülən işlərin parçalan- masına, elementlər və qarşılıqlı əlaqələr üzrə istifadə olu- nan ehtiyatların qruplaşdırılmasına, onların qarşılıqlı təsi- rinin səmərəli şərtlərinin təhlilinə və bunun əsasında plan- ların layihələrinin işlənməsinə əsaslanır; - sınaq (təcrübi) metodu ölçmələr və təcrübələrin ke- çirilməsi və öyrənilməsi, həmçinin menecerlərin, plançıl- arın və başqa mütəxəssislərin təcrübəsinin nəzərə alınması əsasında müəssisənin idarə edilməsi altsistemlərinin nor- ma, normativ və modellərinin layihələndirilməsi; - hesabat-statistik metodu idarəetmə altsistemlərinin xüsusiyyətlərinin real vəziyyətini və dəyişikliyini xarakte- rizə edən hesabat, statistik və digər faktiki informasiya əsasında planların layihələrinin işlənilməsi. Keyfiyyətin zəruri səviyyəsinin təmini üzrə planda fəaliyyət zamanı işlərin spesifik növləri də tətbiq olunur: - istehlakçıların tələblərinin təhlili; - tələbatın öyrənilməsi; - iddiaların təhlili; - perspektivli standart tələblərinin və ETİ (elmi tədqiqat işləri) nəticələrinin qeydə alınması; - patent informasiyasının öyrənilməsi; - məhsulun sertifıkatlaşdırılmasına olan tələblərin dəyişməsinin qeydə alınması; - plan hesablamalarının həyata keçirilməsi; - plan tədbirlərinin uyğunlaşdırılması. 203 9.4. Keyfiyyətin idarə edilməsinin praktiki təşkili, uzlaşdırılması və tənzimlənməsi Məhsulun keyfiyyətinin proqnozlaşdırılması və plan- laşdırılmasını daxil edən ilkin idarəetmədən sonra təşkilet- mə, uzlaşdırma, tənzimləmə və motivləşdirmə proseslərin- dən əlavə operativ idarəetmə mərhələsi gəlir. Bu proseslər aşağıdakı şərtlərlə keyfiyyətin idarəedilməsinə tətbiq olu- nur: - məhsulun və işlərin keyfiyyətinin təkmilləşdirilmə- si üzrə tədbirlərin səmərəli keçirilməsinə; - yüksək keyfiyyətli məhsulun istehsalının, satışının və satışdan sonrakı xidmətinin sabitləşməsinə; - qüsurların yaranma səbəblərinin təyininə, onların operativ aradan qaldırılmasına; - kollektiv və fərdi məsuliyyət mexanizminin işlə- dilməsinə və yüksək keyfiyyətli məhsulun buraxılışının həvəsləndirilməsinə. İnsan həyatının keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması, o cümlədən, məhsul keyfiyyətinin qaldırılması məsələləri bizim zamanda o qədər əhəmiyyətlidir ki, onlar bu sahədə dövlətlərarası qarşılıqlı fəaliyyətə və səylərin güclənməsi- nə gətirib çıxarmışdır. Hal-hazırda çoxlu sayda keyfiyyətin idarə edilməsi üzrə işləri həyata keçirən və bütün dünyanın dövlətləri arasında elmi-texniki, iqtisadi, ticarət və başqa əlaqələrin dinamik inkişafına kömək edən beynəlxalq təşkilatlar mövcuddurlar. Bu ilk növbədə standartlaşdırma üzrə bey- nəlxalq təşkilat (İSO), Beynəlxalq Energetika Komissiyası (İEC), Keyfiyyət üzrə Avropa Komissiyasıdır (EOQ). On- Yüklə 3,12 Mb. Dostları ilə paylaş:
|