Dərslik «Əl-məHDİ (əc)»
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ QURAN TƏFSİRİ (Dərslik)
Yüklə 296,56 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- --------------------------------------------------------------------------- «ƏL-MƏHDİ (əc)» İSLAM MAARİF MƏDRƏSƏSİ
- ل ْع َي َس 4. “Xeyr, belə deyildir (onların düşündüyü kimi deyil). Tezliklə biləcəklər. (Qiyamətin haqq olduğunu)”.
- 6. “Məgər, biz yeri rahat beşik (döşək) etmədikmi”.
- ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ QURAN TƏFSİRİ (Dərslik)
- 8. “Biz sizləri (kişi və qadın olmaqla) cüt-cüt yaratdıq”.
--------------------------------------------------------------------------- «ƏL-MƏHDİ (əc)» İSLAM MAARİF MƏDRƏSƏSİ -
3
َّ لَّ َ ك َ نو ُم َ ل ْع َي َس 4. “Xeyr, belə deyildir (onların düşündüyü kimi deyil). Tezliklə biləcəklər. (Qiyamətin haqq olduğunu)”. َ نو ُم َ ل ْعَي َس َّ لَّ َ ك َّم ُ ث 5. “Yenə də xeyr, belə deyildir. Onlar tezliklə biləcəklər”. Bu iki ayə “böyük xəbəri” inkar edənlər üçün bir təhdiddir. Qiyamətdə ilahi əzab onları əhatə edən zaman həqiqətin nə olduğunu başa düşəcəklər və dünyaya qayıtmağı, yaxşı əməllər etməyi arzu edəcəklər, lakin artıq gec olacaq. Onlara bir daha dönüş izni verilməyəcək!
hesab-kitab, sorğu-sual və bir məhkəmənin olduğunu bilsinlər. İnsan bilməlidir ki, o məhkəmədə ədalət hökm sürür və rüşvət, qohumbazlıq yoxdur. Orada heç kəsə zülm olunmur. İnsan bütün bunlara diqqət etdikdə, yatmış ruhu və vicdanı qəflət yuxusundan ayılır, onda məsuliyyət hissi yaranır. Etdiyi hər əmələ görə (istər yaxşı, istərsə də pis) cavab verəcəyini anlayır. Belə bir iman onu hər növ günahdan saxlayır. Bu səbəblərə görə məad məsələsinə diqqət olunur və əhəmiyyət verilir.
Növbəti ayələrdə Allahın hikmət əsasında olan yaradılış aləmi, bu nizam- intizam və saysız-hesabsız nemətləri haqqında açıqlamalar verilir. Onlar insan həyatında böyük təsirlərə malikdir. Bütün bunlar, Allahın qüdrət sahibi və hər şeyə qadir olmasına aydın dəlildir. Eyni zamanda isə işarə edir ki, bu hikmətli yaradılış və onda olan nizam-intizam mənasız və əbəs yerə yaradılmamışdır. Əgər maddi dünya həyatı hər şeyin sonu olarsa, onda bütün bunlar hamısı mənasız olar. Halbuki, belə deyil, Allah-taala hər şeyi hikmət əsasında və müəyyən hədəflər üçün yaratmışdır! Təfsir edəcəyimiz növbəti 11 ayədə Allah-taala 12 böyük nemətə işarə edir. İlk olaraq yerdən başlayır: ا ً دا َ ه ِم َض ْر َ ْ لْا ِل َع ْج َ ن ْم َ ل َ أ 6. “Məgər, biz yeri rahat beşik (döşək) etmədikmi?”. “Mihad” kəlməsi lüğət də “hazır”, “düz” və “səliqəli” yer mənasındadır. Bu ibarənin yer üçün seçilməsi özündə çoxlu dərin mənalar daşıyır. O cümlədən: Birincisi, yerin böyük hissəsi yumşaq, düz və səliqəlidir, insan orada ev tikib bağ-bağça salıb əkinçiliklə məşğul ola bilər. İkincisi, insanın ehtiyacı olduğu şeylər yerin üzərində, yaxud daxilində (mədənlərdə) xammal olaraq mövcuddur. Üçüncüsü, yer tullantı maddələri, mikrobları və s. məhv edir. Dördüncüsü, yer özünün sabit və sürətli hərəkəti ilə öz oxu və günəş ətrafında fırlanır, gecə-gündüzü və insan həyatında böyük əhəmiyyətə malik olan 4 fəsli yaradır. Beşincisi, onun üzərinə yağan qar və yağışları, ehtiyat olaraq özündə saxlayır, bulaq və kəhriz olaraq bayıra göndərir.
--------------------------------------------------------------------------- «ƏL-MƏHDİ (əc)» İSLAM MAARİF MƏDRƏSƏSİ -
4
Ümumiyyətlə, bu beşikdə (yataqda) bütün rahatlıq vasitələri Adəm övladları üçün hazırdır. Yerin əhəmiyyətini açıqladıqdan sonra dağların əhəmiyyəti və onun həyati rolu haqqında danışır:
Dağlar yerin dərinliklərində köklər atmış və orada bir-birinə sıx bağlanmışdır. Əli ibn Əbu Talib (ə) buyurur: “Dağlar mıx kimi yer kürəsini saxlayır. Əgər dağlar olmasaydı, yer kürəsi parça-parça olardı.” Dağlar yerin üst qabığını (qatını) yerin daxilində olan əriyici maddələrin təzyiqindən, ayın yerin üzərində qoyduğu dalğaların təsirindən qoruyan qalxan hökmündədir. Həmçinin, güclü tufan və küləklərin qarşısında divara bənzəyir. Əgər onlar olmasaydı, insanların həyatı tufan və küləklər qarşısında dözülməz olardı. Dağlar öz daxilində suları toplayır və müxtəlif qiymətli mədənlərə sahibdir. Bunlardan əlavə, alimlər deyir ki, əgər yer üzünün hamısı düzənlik olsaydı, onun üzərində hərəkət edən hava kütləsi (axını) çətinliklərlə qarşılaşar, o havanın hərəkətində sürüşmələr yaranar və nəticədə böyük tufanlar, qasırğalar əmələ gələr. Həmçinin, yer kürəsi (üzəri) o qədər isti və yandırıcı olar ki, yaşamaq mümkün olmaz. Yer kürəsinin öz ətrafında fırlanması da çox təəccüblüdür. Bunların hamısını, yer kürəsinin müxtəlif hərəkətləri ilə yanaşı nəzərə alsaq, görərik ki, əgər dağlar olmasaydı, yer kürəsində heç bir əmin-amanlıq, sabitlik olmazdı. İki böyük təbiət nişanə və nemətlərini bəyan etdikdən sonra, insan vücudunun daxili nemətlərinə işarə edərək buyurur:
“Əzvac” – (جاوزا) sözü ”zəvc” sözünün cəm formasıdır və ərəb dilində adətən, erkək və dişi cinslərin cütlüyünə deyilir. Bu baxımdan bitkilər və ya heyvanat aləmi arasında fərq qoyulmur. Əgər həmin ifadəni daha geniş mənada götürsək, bütün mənfi-müsbət yükləri əhatə edir İnsan da bu iki cütdən yaranmışdır. Bu iki cüt bir-birinin yanında cismi və ruhi baxımdan rahatlıq tapır. Allah-taala bu haqda “Rum” surəsi 21-ci ayədə buyurur: “Onların yanında aramlıq tapasınız deyə sizin üçün öz cinsinizdən zövcələr yaratmağı və sizin aranızda (ər-arvadın, yaxud insanların arasında) dostluq əlaqəsi, batini məhəbbət yaratması onun nişanələrindəndir, həqiqətən, bunda düşünən bir qövm üçün (Allahın tövhidi, qüdrəti və hikmətinə dair) nişanələr vardır”. Başqa sözlə desək, qadın və kişi bir-birinin maddi və mənəvi ehtiyaclarını təmin edir və nöqsanlarını aradan qaldırırlar. “Əzvac” sözü lüğətdə “təbəqə”, “növ” mənalarında da işlədilmişdir. Bəzi təfsirçilər deyir ki, bu ayə müxtəlif insan təbəqələrinə və onların arasında olan
Yüklə 296,56 Kb. Dostları ilə paylaş:
|