------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ QURAN TƏFSİRİ (Dərslik)
--------------------------------------------------------------------------- «ƏL-MƏHDİ (əc)» İSLAM MAARİF MƏDRƏSƏSİ -
11
ا
ً
با َ
ََ
سِ
َ
لَ َو ا
ً
د ْر
َ
ب ا
َ
هي ِف
َ
نو
ُ
قو
ُ
ذ
َ
ي
َ
لَ
24. ”Onlar orada nə bir sərinlik (görəcək), nə də içməyə bir şey
tapacaqlar”.
ا
ً
قا َّس
َ
غ َو ا ًمي ِم
َ
ح
َّ
لَ ِإ
25. “Qaynar sudan və irindən başqa!”.
“Həmim” (ا ًمي ِم
َح) qaynar su, “ğəssaq” (اًقا َّس َغ) isə yaradan axan çirk və qan
mənalarında işlədilir.
Cəhənnəm əhli üçün bu formada cəzaların təyin edilməsi və onlara şiddətli
əzabların verilməsi bir dəstə üçün maraqlı görünə bilər, bu səbəbdən də növbəti
ayədə buyurulur:
ا
ً
قا
َ
ف ِو
ًءاَز َج
26. “(Dünyadakı əməllərinə) uyğun cəza olaraq”.
Niyə də belə olmasın!? Halbuki, onlar məzlumların qəlblərini incitdilər,
onlara zülmlər etdilər. Bu əməllərinə görə də, belə əzablara, irinli-qanlı sulara layiq
görüldülər.
Daha sonra bu cür cəzalandırmanın səbəblərinə toxunaraq Allah-taala
buyurur:
ا
ً
با َس ِح
َ
نو
ُ
ج ْر
َ
ي
َ
لَ او
ُ
نا
َ
ك ْم
ُ
ه
َّ
ن ِإ
27. “Həqiqətən, onlar haqq-hesab çəkiləcəyinə heç bir ümid
bəsləmirdilər”.
Onlar qiyamət gününə inanmır, onun əzabından qorxmurdular. Onların
qiyamət və haqq-hesab gününə etinasızlığı və ona əhəmiyyət verməməsi daha çox
tüğyan edərək digər insanlara zülm etmələrinə səbəb olmuş və nəticədə, onlar
üçün belə ağır cəzaların hazırlanmasına gətirib çıxarmışdır. Həqiqətən, Qiyamət
günündən qafil olmaq, itaətsizlik və tüğyan etmək belə cəzaların verilməsinə
səbəb olur.
Diqqət yetirmək lazımdır ki, ayədə işlədilən “la yərcunə” sözü “rəca”
kökündəndir və “ümid” mənasını verir. Əgər insan haqq-hesabın olacağına ümid
etsə, o, pis əməlləri yerinə yetirməkdən qorxub çəkinər və əks təqdirdə, nədənsə
qorxub-çəkinməkdən söhbət gedə bilməz. Cəhənnəm əhli Qiyamətə ümid
etmədiyindən, onlarda qorxu məsələsi yoxdur və dünyada hər bir günaha
mürtəkib olmuşlar.
“İnnə” sözü təkidi bildirir və “kanu” sözü də keçmiş davam edici zamanı
ifadə edir. “Hisaba” sözü qeyri-müəyyən halda və inkar formasında işləndiyindən,
onun ümumiliyi ifadə etdiyi məlum olur. Yəni onlar ümumilikdə haqq-hesab
gününün olacağını unutmuş və ona ümid etmirdilər.
Nəticədə, onlar Qiyamət gününü unutduqları üçün heç bir günahdan
çəkinməmiş və belə bir aqibət və cəzaya düçar olmuşlar.
Sonrakı ayədə Allah-taala dərhal belə buyurur:
ا
ً
با
َّ
ذ ِك ا
َ
ن ِتا
َ
يآ ِب او
ُ
ب
َّ
ذ
َ
كَو
28. “(Onlar) bizim ayə və nişanələrimizi israrla təkzib edirdilər”.
Nəfsi istəklər onlara o qədər qalib gəlmişdi ki, Allahın əzəmət və hidayət
nişanələrini inkar edərək yalan sayırdılar. İstəyirdilər ki, bu yolla öz qeyri-şəri və
haram istəklərini əməldə həyata keçirə bilsinlər.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ QURAN TƏFSİRİ (Dərslik)
--------------------------------------------------------------------------- «ƏL-MƏHDİ (əc)» İSLAM MAARİF MƏDRƏSƏSİ -
12
Ayədə işlədilən “nişanələr” ifadəsi geniş mənadadır və aləmi əhatə edən
bütün təkvini, təşrii nişanələrə, möcüzələrə, peyğəmbərlərin sünnə və ənənələrinə
də şamildir. Bütün bu nişanələri təkzib edənlərə verilən bu cür cəzalar həqiqətdə
onlara layiqdir.
Daha sonra Allah tüğyan edən bu şəxslərə xəbərdarlıq edərək günahlara
görə cəzaların nəzərdə tutulduğunu bildirir və belə buyurur:
ا
ً
با
َ
ت ِك
ُ
ها
َ
ن ْي َص
ْ
ح
َ
أ ٍء ْ ي
ََ
ش َّل
ُ
كَو
29. “Biz hər şeyi (bir-bir) sayıb (Lövhi-məhfuzda) yazmışıq (və ya: əməl
dəftərində yazıb təsbit etmişik)”.
Yəni ey zalım və günahkarlar, elə güman etməyin ki, pis əməlləriniz cəzasız
qalacaq. Eyni zamanda, sizə verilən şiddətli cəzaların ədalətsiz olduğunu da
düşünməyin!
İnsanın böyük və kiçik, gizli və aşkar əməllərinin, hətta etiqad və
düşüncələrinin belə qeyd edilməsi məsələsi əksər ayələrdə bildirilmişdir.
Məsələn, “Qəmər” surəsinin 52-53-cü ayələrində belə buyurulur: “Onlar
nə ediblərsə (əqidə və əməlləri nə olubsa) yazılarda (onların şəxsi əməl dəftərində
və Lövhi-məhfuzda) qeyd edilmiş, hər bir kiçik və böyük (əməl onda) yazılmışdır”.
“Yunis” surəsinin 21-ci ayəsində buyurulur: “Həqiqətən, bizim elçilərimiz
etdiyiniz məkr və hiylələri yazırlar”.
“Yasin” surəsinin 12-ci ayəsində isə Allah-taala buyurur: “Biz hər bir şeyi
(insanların əməllərini, dünyada baş verən hadisələri) açıq-aşkar nüsxələrdə (Lövhi-
məhfuzda) ətraflı surətdə sayıb hesablamışıq”.
Əməl dəftərləri günahkarların əllərinə verildyi zaman, onlar fəryad edərək
deyərlər: “Vay olsun bizə! Bu necə yazıdır ki, heç bir kiçik və böyüyü (bizim
zehnimizdən keçirdiklərimizin, qəlbi inanclarımızın və bədənimizin hərəkətlərinin
heç birini) yerdə qoymadan, istisnasız hamısını saymışdır!”.
13
Şübhəsiz, insan belə bir etiqada malik olsa, əksər günahlardan çəkinər və
bu, onunla günah arasında maneə amilinə çevrilər.
ا
ً
با
َ
ذ
َ
ع
َّ
لَ ِإ
ْم ُك َدي
ِز
َ
ن
ْ
ن
َ
ل
َ
ف او
ُ
قو
ُ
ذ
َ
ف
30. “Odur ki, (əzabı) dadın! Biz sizə əzabdan başqa, əsla bir şey
artırmayacağıq!”.
Otuzuncu ayədə ayənin ifadə tərzi dəyişir və günahkarlara xitab edilir, belə
ki, onlar nə qədər fəryad etsələr də, dünyaya qayıdıb əməllərini təlafi etməklə
bağlı nə qədər xahiş etsələr də onlara heç bir əhəmiyyət verilməyəcək və əzabdan
başqa, onlar üçün heç nə artırılmayacaq. Bunun səbəbi onların dünyada haqqa
dəvət edən peyğəmbərlərin müqabilində dayanmaları və itaət etməmələri
olmuşdur. Onlar peyğəmbərlərə belə deyirdilər: “Nəsihət etsən də, etməsən də,
bizim üçün birdir (iman gətirməyəcəyik)!”.
14
Belə cəzalar, Quran ayələri onlara oxunduğu zaman, onların nifrətinin
artmasına səbəb olan kəslər üçün nəzərdə tutulmuşdur: “Həqiqətən, biz bu
Quranda onların xatırlamaları və öyüd-nəsihət almaları üçün (Allahın tövhidi,
13
“Kəhf” surəsi, ayə 49.
14
“Şuəra” surəsi, ayə 136.