Dərslik kimi tövsiyyə edilmişdir. B a k I 1 Redaktoru: Rəy verənlər Dizayner: Naşir
Yüklə 2,26 Mb. Pdf görüntüsü
|
E L E K T R O N B I Z N E S alındığından, məhsul və ya xidmətlərin satınalmaları ilə bağlı qaimə xərclərinin azaldılması müəssisə miqyasında böyük əhəmiyyət kəsb edir. Müxtəlif sənaye sahələrini təmsil edən aparıcı şirkətlərin çoxu satınalmaların elektron idarə edilməsindən istifadəyə üstünlük verirlər. Satınalmaların elektron idarə edilməsinin təşkili üzrə məsləhətçi-konsaltinq xidməti göstərməyə başlayan ilk şirkətlərdən biri PriceWaterhouseCoopers şirkəti olmuşdur. Hal-hazırda bu şirkət elektron biznesin qlobal miqyasda inkişaf etdirilməsi təşəbbüsü ilə çıxış edərək dünyada satınalmaların idarə edilməsinin avtomatlaşdırılması üzrə fəaliyyət göstərən bütün layihələşdiricl qurumlarla sıx münasibətlər qurmağa çalışır. Satınalmaların elektron idarə edilməsi sisteminin qurulması xərclərinin azaldılması məqsədilə bir-neçə sifarişçi birləşə bilir. Bu sistemin hər bir sifarişçi üçün ucuz başa gəlməsindən ötrü hərə öz malgöndərənini sistemə daxil edərək qalan sifarişçilər üçün seçim imkanını genişləndirirlər. Bir-biri ilə kooperasiya əlaqəsinə girməklə müəssisələr birgə sifariş hazırlayıb müəyyən güzəştə nail ola bilirlər. Satınalmaların elektron idarə edilməsi sisteminin tətbiqində insan amili vacib rol oynayır. Sistemin gerçək xeyir gətirməyə başlaması üçün elə şərait yaradılmalıdır ki, əməkdaşların bu sistemdən istifadə edilməsinə marağı olsun. Xüsusən də lazımi məhsul və xidmət göndəricilərinin "seçim" ənənəsinin kristallaşdığı hallarda bu, daha böyük əhəmiyyət daşıyır. Satınalmaların elektron idarə edilməsi sistemi özlüyündə müəssisədə birbaşa xərclərin azaldılmasını təmin etmir, bu sistem yalnız menecerlərin fəaliyyətinə və qəbul 5 4 E L E K T R O N B I Z N E S etdikləri qərarlara nəzarət etmək alətidir. Alətdən istifadənin səmərəliliyi rəhbərliyin bu istiqamətdə həvəsləndirmə bacarığından çox asılıdır. Hal-hazırda satınalmaların elektron idarə edilməsi 3 əsas sinfə bölünür: 1. Elektron kataloqlar və məlumat aqreqatorları sistemi; 2. Qarşılıqlı, müqabil sifarişlər axtarışı sistemi; 3. Elektron tender sistemi. Tipik kataloq malgöndərənlərin məhsullarını toplu halda birləşdirir və alıcıya imkan verir ki, müəyyən kriterilər üzrə lazımi məhsulu və ya xidməti qlobal axtarış tətbiq etməklə tapa bilsin. Bir qayda olaraq, kataloq bu sahədə ixtisaslaşdırılmış şirkət tərəfindən yaradılır və aktual vəziyyətdə saxlanır ki, buna da universal müştəri olan brauzerin köməyi ilə İnternet infrastrukturundan istifadə etməklə müraciət edilir. Satınalmaların elektron idarə edilməsi texnologiyasından istifadə edən müəssisələr elektron kataloqa abunəçi olaraq sözügedən sistemin yaradılması və istismarı ilə bağlı xərclərdən imtina etmək imkanı qazanır. Bu müəssisələr yalnız provayder xidmətinə və kataloqa müraciət edilməsinə ödənişlər edir. Bu variantda alıcılar daha geniş seçim İmkanı qazanmaqla satıcıları daha kəskin rəqabət mühitinə salırlar. Şirkətlərin mövcudluğunun birinci mərhələsində informasiya vasitəçiləri öz xidmətlərinə tələbin ən yüksək səviyyəyə çatmasına çalışırlar. Kontragentlər (Kontragent - müqavilə üzrə müəyyən təəhhüd (öhdəlik) götürən şəxs və ya idarə) elektron kataloqu dəstəkləyən informasiya serverində nə qədər çox saziş bağlayırlarsa, server sahibləri bir o qədər çox gəlir əldə edirlər. İnformasiya vasitəçilərinin xidmətlərindən istifadə etmək istəyən istifadəçilərin sayı artdıqca, xüsusi 5 5 E L E K T R O N B I Z N E S "multiplikator effekti" yaranır. Belə ki, şirkət daha çox sifarişçi və malgöndərənin diqqət mərkəzinə düşür. İstifadəçilərin "böhran kütləsi"nin (yəni maksimal İstifadəçi kütləsinin) meydana çıxması şirkətin informasiya vasitəçilərinə çəkdiyi xərcin ən yüksək səviyyəsi ilə xarakterizə edilir. İnformasiya serveri və ya verilənlər aqreqatoru yaradıb kommersiya dövrüyyəsinə buraxan şirkətin məqsədi hədəf-alıcı qruplarına və malgöndərənlərə yaxın yerlərdə kataloqlar toplusu yığan universal mağazalar tikməkdən ibarətdir. Verilənlər aqreqatorları kiçik biznes sferasındakı satıcıları geniş alıcı kütləsinə qovuşdurur. Digər tərəfdən, aqreqatorlar kiçik müəssisələrdən olan alıcıları birləşdirərək onların alıcılıq qabiliyyətini artırır. Çünki iri mal partiyalarının alqı-satqısında müəyyən güzəştlər nəzərdə tutulur. Verilənlər aqreqatorları ilə əlaqəsi olan alıcılar çoxsaylı dlstribüterlərlə (malpaylayanlarla) kontakt yaratmaq əziyyətindən və xərcindən azad olurlar. Bu aqreqatorlardan istifadə marjı (qiymət əlavəsi) 5-15% təşkil edir. Qarşılıqlı, müqabil sifarişlər axtarışı sistemləri müəyyən əmtəələrə və müəyyən qiymətli əmtəələrə sifarişləri toplayıb hər bir satıcıdan hər bir tapılmış alıcıya görə haqq alırlar. Elektron kataloqlu informasiya serverləri satdıqları əmtəələrə maıj müəyyən edirlər. Bu da, mahiyyətcə, ənənəvi distribüter sxemidir. Məsələn, kənd təsərrüfatı məhsulları üzrə ixtisaslaşmış DirectAg.com cerverinin matjı 10-30% təşkil edir ki, bu da ənənəvi distribüter əlavələrinə müvafiqdir. Fərq burasındadır ki, ənənəvi distribüter yalnız bir-neçə istehsalçının məhsulunu yayırsa, DlrectAg.com serveri daha böyük seçim imkanı verir. Bu serverlə işləyən fermerlər adi distribüterlərlə işləyənlərə nisbətən daha böyük güzəşt əldə edirlər. 5 6 Yüklə 2,26 Mb. Dostları ilə paylaş:
|