Dərslik komplekti Müəlliflər: Afət Süleymanova
Yüklə 1,14 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- “Toxunarkən – insana toxunanda nə hiss edildiyi barədə danışılır. Təsvir edilən insanın
- Səhifə 35-də
- Səhifə 45-də
- “Vətən”
- Səhifə 47-də
- “Mən bilirəm bu müsəlman balasıdır, getsə, gəlməyəcək”
- Səhifə 50-də
- Səhifə 51-də
- “qarşılaşdırma” , “müqayisə”
- “Azərbaycan dünyasından dünyaya baxsan, nə görərsən” , “Bu bənddə şair “biz” sözünü kimə, yaxud nəyə bənzədir”
- Səhifə 55-56.
20
Dərs üçün 7 məqsəd müəyyənləşdirildiyi halda, 5 qiymətləndirmə meyarının verilməsi anlaşılmazdır. Artıq qeyd edildiyi kimi, ifadəli oxu, təsvir vasitələrinin müəyyənləşdirilməsi ilə bağlı təlim məqsədləri qoyulsa da, nə onların necə yerinə yetirildiyi, nə də qiymətləndirmə meyarları öz əksini tapmamışdır (MMV, səh.77). Mövzu ilə bağlı verilən şəkil qüsurlu olduğu kimi (səh.29), müəlliflə tanışlıq məqsədilə verilən məlumat da şagirdlərin səviyyəsinə uyğun deyildir. 40. M.
Dilbazinin “Müəllimim” şeirinin tədrisi üçün təklif olunmuş metodik tövsiyə də məqbul sayıla bilməz. Məsələn, insanın xarici görkəmi ilə bağlı məlumatlar (səh.32-33), cədvəl 11 (səh.36) və s. insanın zahiri görkəminin təsviri ilə bağlı təlimat-tapşırıqlar milli kurikulumun, ədəbiyyatşünaslıq elminin mahiyyətinə uyğun deyildir, xarici mənbələrdən tərcümədir. Dərslikdə verilmiş nümunələr nə elmi, nə də pedaqoji baxımdan məqsədəuyğun deyildir. Məsələn, “Toxunarkən –
baxımından qüsurludur. 41. Səhifə 35-də tapşırıq 2-də deyilir: “Cədvəl 11-də verilən şərtlərə əsasən
müəllimin boyu, çəkisi, dərisi, qoxusu, səsinin nəyin səsinə bənzəməsi və s. sualları araşdırmalıdır. Tapşırıq etik baxımdan da məqsədəuyğun deyildir. 42.
Səhifə 43-də “Bədii əsərdən verilmiş parçanı oxu. 30 və 36-cı səhifələrdəki 9 və 11-ci cədvəllərə əsasən insanı ictimai varlıq kimi və fiziki göstəricilərinə görə təsvir et”. Burada söhbətin ümumiyyətlə insan adlanan varlıqdan, yoxsa, bədii parçadakı obrazlardan getdiyi məlum deyil. 43. Səhifə 45-də A. Şaiq haqqında yazılır: “O, bütün əsərlərində (?) xalqları
əsərlər yaratmışdır. 44. Ə. Kürçaylının “Vətən”, M. Arazın “Azərbaycan – dünyam mənim” şeirləri də təsviri xarakterli mətn adlandırılır. Əslində, bu lirik şeirlərdə dərslikdə qeyd olunduğu kimi, hislərin təsviri deyil, daha çox tərənnüm əksini tapmışdır. 45. Səhifə 47-də şagirdlərə ünvanlanmış suala (“Sən Vətəndən nə istərdin?”) cavab vermək mümkün deyildir. 46. Səhifə 48-də Ə. Kürçaylı haqqında məlumatda S. Vurğunun dilindən verilən “Mən bilirəm bu müsəlman balasıdır, getsə, gəlməyəcək” sözləri dərsliyə verilən 21
tələblərə (milli, dini, irqi ayrı-seçkiliyin olmaması) uyğun gəlmir. S. Vurğunun bu sözləri hansı niyyətlə deməsindən asılı olmayaraq, şagirdlərdə mənfi assosiasiya yaradır. 47. Səhifə 49-da “Azərbaycan – mayası nur, qayəsi nur ki, Hər daşından alov dilli ox ola bilər.” – misraları ilə əlaqədar şagirdlərə verilən sual (Bu ifadələr reallığa nə dərəcədə uyğundur? ) qüsurludur. Mübaliğənin rolunun aydınlaşdırılması üçün təklif edilən sualın bu şəkildə verilməsi doğru deyildir. 48. Səhifə 50-də M. Arazın “Azərbaycan - dünyam mənim” şeirində “qızıl” sözü “üç rəng” sözü ilə əvəzlənmişdir: “Babaların boz çöllərə bənzər muradı
“Babaların boz çöllərə bənzər muradı Üçrəng bayraq dalğasından yaz almadımı?” şəklinə salınmışdır. Əsəri təhrif etmək yol verilməzdir. Başqa nümunə seçilməli idi. 49. Səhifə 51-də verilən bədii sual, mübaliğə və bədii ifadə vasitələri haqqında nəzəri məlumat səthidir. Nümunə göstərilmir, bədii sualın adi, qrammatik sualdan fərqi izah edilmir. 50. Səhifə 51-də tapşırıq 3-də yazılır: “Cədvəldən istifadə etməklə bədii təsvir
Lakin məlum olur ki, şagirdlər hələ bədii ifadə vasitələri haqqında məlumat almayıb. Belə ki, bu tapşırıqdan sonra bədii ifadə vasitələri haqqında məlumat verilir. Ancaq nəzəri
məlumat verildikdən sonra da
nümunə göstərilmir. Dərslikdə
51. Səhifə 53-də M. Araz haqqında məlumatın indiki zamanda verilməsi düzgün deyil. 52. Bu mövzunun öyrədilməsi prosesində şagirdlərə dolaşıq, tapmaca xarakterli suallarla müraciət olunmuşdur. “Azərbaycan dünyasından dünyaya baxsan, nə görərsən?”, “Bu bənddə şair “biz” sözünü kimə, yaxud nəyə bənzədir?” suallarını şagird necə başa düşsün, nə cür cavab versin? 53. Səhifə 55-56. H. Ziyanın dərsliyə daxil edilmiş 8 bəndlik “Qarabağda” şeiri, müəllif haqqında verilən mübaliğəli, təmtəraqlı məlumat uğurlu deyildir. Çünki “Qarabağda” şeiri bədii cəhətdən zəifdir, əsərdə poetik xətalar da var (bütün Yüklə 1,14 Mb. Dostları ilə paylaş:
|