Dərslik Prof. S.İ. Seyidov və prof. M.Ə. Həmzəyevin elmi redaktorluğu ilə



Yüklə 3,93 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə12/191
tarix17.09.2017
ölçüsü3,93 Mb.
#21
növüDərs
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   191

37

kadrların yetişməsində önəmli rol oynamış professor Ş.S.

Ağayev müəyyən müddət V.İ. Lenin adına APİ-nin rektoru

olmuşdur.

1960-70-ci illərdə sovet psixologiya elmində bir inkişaf

mərhələsi başladı. Psixologiyanın müxtəlif sahələri üzrə tədqi-

qatlar genişləndi. 

Gənc və istedadlı psixoloqlar Ə.S. Bayramov, T.Ə. Mus-

tafayev, C.A. Təhmasib, İ.A. Fərəcov, A.U. Məmmədov, Q.E.

Əzimov, R.M. Rəsulov, M.Ş. Əbdülov və başqaları namizədlik

dissertasiyaları

müdafiə


etdilər. 

Bu

dissertasiyalar



psixologiyanın bir çox sahələrini əhatə etsə də əsas diqqət yaş

və pedaqoji psixologiyaya yönəldilmişdi.

60-cı illərin sonu – 70-ci illərin əvvəlləri Azərbaycan

psixologiya elmi üçün daha məhsuldar olmuşdur. Ə.S. Bayra-

mov, M.Ə. Həmzəyev, M.S. Nəcəfov, Ə.Ə. Qədirov, Ə.Ə. Əli-

zadə müxtəlif mövzularda doktorluq dissertasiyaları müdafiə

etmişlər. Bundan sonra 20 il müddətində Azərbaycanda psixo-

logiya üzrə doktorluq dissertasiyaları müdafiə olunmamışdır. 

Yalnız 90-cı illərin ortalarından başlayaraq yenidən respubli-

kada doktorluq dissertasiyaları müdafiə olunmağa başladı. Ə.T.

Baxşəliyev,  S.İ. Seyidov,  B.H. Əliyev,  İ.M. Novruzlu, 

R.İ.Əliyev,  G.K.Məmmədova,  İ.Ə.Məmmədova doktorluq

dissertasiyaları müdafiə etdilər.

Azərbaycanda psixologiya elminin inkişafında 1947-48-

ci tədris ilindən 1954-55-ci tədris ilinədək Azərbaycan Dövlət

Universitetində təşkil olunmuş məntiq-psixologiya şöbəsinin

müstəsna rolu olmuşdur. Bu müddət ərzində 150-dən artıq yük-

sək ixtisaslı psixoloq kadrı oranın məzunu olmuşdur.  Onların

sırasından Ə.S. Bayramov,  Ə.Ə. Əlizadə,  Ə.Ə. Qədirov, M.S.

Nəcəfov,  Q.E. Əzimov,  M.Ş. Əbilov kimi tanınmış alimlər

çıxmışlar. Məhz onların sayəsində Azərbaycan psixologiya el-

mi mühüm inkişaf yolu keçmişdir.

1947-52-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Universitetinin

məntiq-psixologiya şöbəsini bitirənlərdən biri də professor




38

Ələddin Əhməd oğlu Qədirov (1929-2003) olmuşdur. Ə.Qədi-

rov 1963-2001-ci illər ərzində Gəncə Dövlət Pedaqoji İnstitu-

tunda dosent,  kafedra müdiri,  prorektor,  rektor vəzifələrində

çalışmışdır. 

Ə. Qədirov 2001-2003-cü illərdə Təhsil Problemləri

İnstitutunda aparıcı elmi işçi kimi fəaliyyət göstərmişdir.

O,  1961-ci ildə «Kiçik məktəbyaşlı uşaqlarda mücərrəd

təfəkkürün inkişafı» mövzusunda namizədlik, 1974-cü ildə isə

«Kiçikyaşlı məktəblilərdə mücərrədləşdirmənin inkişafı» möv-

zusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə etmişdir.  Ə.Qədirov

təlim-tərbiyə

psixologiyasına

dair

çoxsaylı


əsərlərin

müəllifidir.  2003-cü ildə nəşr etdirdiyi «Yaş psixologiyası» 

dərsliyi isə ümumən Azərbaycan psixologiya elminin

nailiyyətlərindən hesab olunur.

Azərbaycan psixologiya elminin inkişafında əvəzsiz

xidmətləri olan alimlərdən biri də professor Muxtar Əliş oğlu



Həmzəyevdir (1929). O,  1952-ci ildə Azərbaycan Pedaqoji

İnstitutunu bitirmişdir.  1956-cı ildə «İbtidai məktəbin II sinif

şagirdlərində samitlər üzrə düzgün yazı vərdişlərinin təşəkkül

etməsi və inkişafının psixoloji xüsusiyyətləri» mövzusunda na-

mizədlik dissertasiyası müdafiə etmişdir.  Bundan sonra

M.Həmzəyevin təlim-tərbiyə məsələləri ilə bağlı əsərləri nəşr

olunur.  «Ailədə uşaqların oyunlarına rəhbərlik»  (1965),  «Yazı

təliminin bəzi məsələləri»  (1961),  «Şagirdlərin düzgün yazı

vərdişlərinə yiyələnmə xüsusiyyətləri» (1984) və onlarla digər

kitablar M.Həmzəyevin qələminin məhsulu olsa da,  ümumən

Azərbaycan psixologiya elminin nailiyyətləri hesab edilir. 

Onun «Pedaqoji psixologiya»  (1991),  «Yaş və pedaqoji

psixologiyanın əsasları» (2000-2003) və digər dərslikləri geniş

istifadə olunan uğurlu dərsliklərdəndir. O, uzun müddət I sinif

şagirdləri üçün «Ana dili»  dərsliyinin müəlliflərindən biri

olmuşdur.

M. Həmzəyevin fəaliyyətinin uzun və məhsuldar bir

dövrü Azərbaycan Elmi-Tədqiqat Pedaqoji Elmlər İnstitutu ilə




39

bağlı olmuşdur.  O,  1956-74-cü illərdə baş    elmi işçi,  şöbə

müdiri,  psixologiya laboratoriyasının müdiri işləmişdir.  1974-

77-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi İns- titutunda

kafedra müdiri olmuşdur. 

1978-ci ildən M.Həmzəyevin elmi fəaliyyəti Azərbaycan

Dövlət Dillər İnstitutu,  indiki Dillər Universiteti ilə bağlanır. 

O,  hazırda Azərbaycan Dillər Universitetində psixologiya

kafedrasının müdiri vəzifəsində çalışır.

M.Həmzəyev 1969-cu ildə «Azərbaycan dili orfoqrafiya

və durğu işarələrinin mənimsənilməsi psixologiyası»  mövzu-

sunda doktorluq dissertasiyası müdafiə etmişdir.

Respublikada elmi kadrların hazırlanmasında da M.Həm-

zəyevin müstəsna rolu olmuşdur.  Onun rəhbərliyi ilə onlarla

aspirant və dissertant namizədlik dissertasiyası müdafiə etmiş-

dir. Uzun müddət AAK Ekspert Şurasının üzvü olmuşdur.

Azərbaycan psixologiya elminin inkişafında əməkdar elm

xadimi,  professor Əkbər Salman oğlu Bayramovun (1930)

müstəsna xidmətləri olmuşdur. Azərbaycan Dövlət Universite-

tinin məntiq-psixologiya şöbəsini bitirdikdən sonra Ə.S. Bayra-

mov çoxşaxəli elmi-pedaqoji fəaliyyətə başlayır. O, demək olar

ki,  Azərbaycanda psixologiya elminin bütün sahələri üzrə

tədqiqat aparmış, elmi əsərlər yazmış, dərsliklər hazırlamışdır. 

O,  professor Ə.Ə. Əlizadə ilə birlikdə Azərbaycanda sosial

psixologiyanın əsasını qoymuşdur.  Hələ sovet hakimiyyəti

illərində etnopsixologiyanın «qadağan olunduğu» vaxtlarda et-

nopsixologiya ilə bağlı fikir və ideyalarını irəli sürmüş, 1996-cı

ildə isə «Etnik psixologiya məsələləri» əsərini nəşr etdirmişdir. 

Ə.S.

Bayramov


Azərbaycanda

etnopsixologiyanın

yaradıcısıdır. Onun çoxsaylı aspirant və dissertantları da etnop-

sixoloji məsələlərə dair namizədlik dissertasiyası müdafiə

etmişdir.

1959-cu ildə Ə.S. Bayramov «Təfəkkürün müstəqillik və

tənqidiliyinə

görə


III-IV

sinif


şagirdlərinin

fərdi


xüsusiyyətləri»  mövzusunda namizədlik,  1967-ci ildə isə


Yüklə 3,93 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   191




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə