613
Fəallaşdırma maddi və mənəvi stimul sistemi yaratmaq və
onların müəllimlərin sərvət meylinə çevrilməsi nəticəsində əldə
edilir. Pedaqoji kollektivin fəaliyyətinin fəallaşdırılmasının
mühüm şərtlərinə: yerinə yetirilən əməyin kəmiyyət və
keyfiyyəti ilə onun qiymətləndirilməsi həcmi arasındakı
asılılığın düzgün müəyyənləşdirilməsi, müəllimə yüksək, lakin
yerinə yetirilə bilən tələbin verilməsi, onlarda insani
münasibət, borc hissi tərbiyə etmək, kollektivdə işgüzar
şəraitin yaradılması daxildir.
Kollektivin fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsi. Fasiləsiz
olaraq müəllimlərin pedaqoji ustalığını artırmaq, kollektivdə
hər bir müəllimi təlim-tərbiyə işinin müasir forma və
metodlarını, psixologiya və pedaqogika elminin nailiyyətlərini
və qabaqcıl təcrübəni mənimsəməyə, öz şəxsiyyətini hərtərəfli
inkişaf etdirməyə təhrik edən yaradıcılıq atmosferinin
yaradılmasından ibarətdir.
Kollektivin birliyi - müəllimlərin daxili-psixoloji
eyniyyəti, birliyi olub, mürəkkəb funksiya kimi özünü göstərir
və bir-biri ilə bağlı olan aşağıdakı üç cəhəti əhatə edir: 1)
şəxsiyyətlərarası inteqrasiya-kollektivin sosial-psixoloji struk-
turunun optimallaşması, burada qarşılıqlı anlama, qarşılıqlı
hörmət, yoldaşlıq və dostluq mühitinin formalaşması; 2) funk-
sional birlik - kollektivdə birgə fəaliyyətin məqsəd və vəzifələ-
rinə, həmin məqsəd və vəzifələrə nail olmağın yol və üsullarına
qarşı vahid müsbət münasibətlərin formalaşması, kollektiv
əhəmiyyət daşıyan fakt və hadisələrin, onun üzvlərinin hərəkət
və rəftarlarını qiymətləndirmək üçün vahid norma və meyarla-
rın hazırlanması; 3) təşkilati birlik ─ müəllimlərdə öz
məktəblərində yaşamaq və işləmək ustanovkası, ona bağlılıq,
ondan razılığın təşəkkülü.
Özünüidarəetmənin
inkişafı
-
müəllimləri
fəal
idarəetmə fəaliyyətinə cəlb etmək, pedaqoji kollektivdə hər bir
614
müəllimin əmək və yaradıcılıq fəallığını səmərəli şəkildə təşkil
etmək üçün zəruri olan ictimai rəyin təşəkkülü, müəllimlərdə
öz məktəbinin sahibi olması hissinin, öz kollektivinin təlim-
tərbiyə fəaliyyətini, onda psixoloji iqlimin bütün cəhətlərinin
təkmilləşdirilməsinə təsir etməyə yönəldilən tələbat və
bacarıqların inkişafı.
Özünü yoxlamaq üçün sual və tapşırıqlar
1. Pedaqoji fəaliyyət hansı fəaliyyətdir? Onun əsas
cəhətləri hansılardır?
2. Müəllimin cəmiyyətdə yeri və funksiyaları haqqında
danışın.
3. Müəllim şəxsiyyətinə nə kimi psixoloji tələblər veri-
lir?
4. Müəllim şəxsiyyətinin pedaqoji fəaliyyətdə oynadığı
rol haqqında danışın.
5. Müəllimdə hansı pedaqoji bacarıq və vərdişlər
formalaşmalıdır?
6. Pedaqoji qabiliyyətləri xarakterizə edin.
7. Pedaqoji ünsiyyət və onun rolu haqqında danışın.
8. Şagirdlərlə pedaqoji ünsiyyət zamanı gənc müəllimlər
nə kimi çətinliklərlə qarşılaşırlar?
9. Pedaqoji fəaliyyət zamanı müəllimin qarşılaşdığı
psixoloji çətinliklər hansılardır?
10. Müəllimin pedaqoji mərifəti haqqında danışın.
11. Pedaqoji kollektivdə psixoloji iqlim dedikdə nəyi
başa düşürsünüz? Həmin iqlimin yaranmasına hansı
amillər təsir edir.
Referat, məruzə və müstəqil tədqiqat üçün mövzular.
615
1. Pedaqoji fəaliyyətin psixoloji təhlili.
2. Şagird şəxsiyyətinin və sinif kollektivinin
öyrənilməsi.
3. Dərsin psixoloji təhlili.
4. Müəllimin pedaqoji fəaliyyətinin səmərəliliyinin
psixoloji göstəriciləri.
5. Pedaqoji kollektivin idarə olunmasının psixoloji
əsasları.
6. Müəllimin pedaqoji ustalığının psixoloji məsələləri.
7. Pedaqoji ünsiyyətin psixologiyası.
Ədəbiyyat
Həmzəyev M.Ə. Pedaqoji psixologiya. – Bakı, 1991,
səh. 168-216; 226-235; 235-241.
Məmmədov A. Təlimn psixoloji əsasları.- Bakı, 1993.
Leontğev A.A. Pedaqoqiçeskaə obhenii. – M.,1979.
Markova A.K. Aktualğnıe problemı psixoloqii trudı
uçitelə// Sovetskaə pedaqoqika, 1986. №6
Anikieva N.Q. Uçitelğö o psixoloqiçeskom klimate v
kollektive. – M., 1983.
Kan-Kalik V.A. Uçitelğö o pedaqoqiçeskom obhenii. –
M., 1987.
Şakurov R.X. Soüialğno-psixoloqiçeskie problemı ru-
kovodstva pedaqoqiçeskim kollektivom. –
M., 1987.
Stolərenko L.D. Pedaqoqiçeskaə psixoloqiə. - Rostov-
na-Danu 2000, s.209-259.
616
2 6 - c ı F Ə S İ L
MƏKTƏBƏ PSİXOLOJİ XİDMƏTİN ƏSASLARI
Qısa xülasə
Məktəbə psixoloji xidmətin məqsəd və vəzifələri. Psixoloji xidmət
anlayışı və məktəbə psixoloji xidmətin zəruriliyi. Məktəbə psixoloji
xidmətin aktual və perspektiv istiqamətləri.
Məktəbə psixoloji xidmətin prinsipləri və həyata keçirilmə
mərhələləri. Məktəbə psixoloji xidmətin təşkilinin sistemli xarakter daşıması
üçün nəzərə alınması zəruri olan prinsiplər: 1) sistemli məqsədəuyğunluq prin-
sipi; 2) tamlıq prinsipi; 3) peşə-pedaqoji fəallıq prinsipi; 4) kifayət qədər
məhdudluq prinsipi; 5) qarşılıqlı əlaqə prinsipi; 6) inkişaf prinsipi.
Məktəbə psixoloji xidmətin həyata keçirilmə mərhələləri: məktəbə psix-
oloji xidmətin ilkin mərhələsi; məktəbin müəllimləri üçün psixoloji-pedaqoji
seminarlar seriyası keçirilməsi mərhələsi; diaqnostik işlər zamanı əldə edilmiş
nəticələrin işlənməsi mərhələsi; əldə edilmiş nəticələrin psixoloq və müəllimlər
tərəfindən birgə təhlili mərhələsi; əldə edilmiş nəticələr əsasında psixokorrek-
siya işlərinin aparılması mərhələsi; işin nəticələri barədə valideyn iclasında
məlumat verilməsi və pedaqoji şurada müzakirəsi mərhələsi.
Məktəbə psixoloji xidmətin funksiyaları və əsas istiqamətləri.
Məktəbə psixoloji xidmət prosesində yerinə yetirilən psixoprofilaktik işlər.
Məktəbə psixoloji xidmət prosesində yerinə yetirilən məsləhət işləri.
Məktəbə psixoloji xidmət prosesində yerinə yetirilən diaqnostik işlər.
Məktəbə psixoloji xidmət prosesində yerinə yetiriləcək korreksiya işləri.
Məktəbə psixoloji xidmət prosesində yerinə yetiriləcək yardımcı işlər.
Məktəbə psixoloji hazırlığın diaqnostikası. Çətin tərbiyə olunan şagirdlərlə
aparılan psixoloji iş. Məktəb psixoloqu tərəfindən ailələrlə aparılan iş.
Dostları ilə paylaş: |