Design Elm Dunyasi2 215x290 Iyun++ Layout 1



Yüklə 0,73 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə1/33
tarix02.01.2018
ölçüsü0,73 Mb.
#19169
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   33


“Щяр бир алим гиймятлидир. Анъаг нязяриййяни  тяърцбя иля бир-

ляшдирян, фикирлярини тятбиг едя билян вя онлардан ямяли нятиъя эютцря

билян,  ъямий йятя, юлкяйя, халга  конкрет файда эятирян инсанлар

алимлярин сырасында хцсуси йер тутурлар”.

Цмуммилли лидер ЩЕЙДЯР ЯЛИЙЕВ


Azərbaycan Respublikasının Prezidenti

İlham Əliyev mayın 16-da Şamaxı As tro -

fizika Rəsədxanasında əsaslı təmir və

yenidənqurmadan sonra yaradılan şəraitlə

tanış olmuşdur. 

Son illərdə Azərbaycanda astronomiya

elminin inkişafı istiqamətində mühüm təd -

birlər həyata keçirilmişdir. Bu baxımdan

Şamaxı Astrofizika Rəsədxanasında aparılan

təmir və yenidənqurma işləri diqqəti cəlb

edir. Azərbaycan astronomiya elmi Nə sir əd -

din Tusi tərəfindən XIII əsrdə Cənubi Azər -

 

bay 


canda yaradılmış məşhur Marağa Rə 

-

 sədxanası ilə şöhrət qazansa da, XX əsrdə



milli astronomiya elminin inkişafında yeni

əlamətdar bir mərhələ başlanmışdır. 1927-ci

ildən Azərbaycanda astronomiya eks 

pe 


-

disiyaları fəaliyyət göstərmişdir. Bu eks  pe -

di 

siyalar Şamaxı da daxil olmaqla Azər 



-

baycanın bir sıra rayonlarını tədqiq etmiş,

son nəticədə rəsədxananın tikilməsi üçün

məhz Pirqulu ərazisinə üstünlük verilmişdir. 

Rəsədxana 1959-cu ildə Azərbaycanın

tanınmış alimləri Həsən Əliyev və Yusif

Məmmədəliyevin təşəbbüsü ilə yaradılmış,

1960-cı ildə isə fəaliyyətə başlamışdır. Dəniz

səviyyəsindən 1500 metr hündürlükdə yer -

ləşən rəsədxana çətin müşahidə edilən cənub

göyünün öyrənilməsində dünyanın bir çox

rəsədxanaları ilə müqayisədə üstünlüklərə

malikdir. Mütəxəssislərin rəyinə görə, burada

aydın gecələrin sayı il ərzində 200-ə çatır. 

2008-ci ildən sonra Şamaxı Astrofizika

Rəsədxanasının həyatında yeni əlamətdar

mərhələ başlanmışdır. Belə ki, Azərbaycanda

elmin inkişafına böyük diqqət göstərən

dövlətimizin başçısı rəsədxananın yenidən

qurulması, burada təmir-bərpa işlərinin apa -

rılması ilə bağlı sərəncamlar imzalamış,

tapşırıqlar vermişdir. Prezident İlham Əli 

-

yevin 2008-ci ilin sentyabrında və 2009-cu



ilin iyulunda imzaladığı sərəncamlarla rəsəd -

xananın maddi-texniki bazasının güc lən diril -

məsi və əsaslı təmir-tikinti işlərinin apa rıl -

ması üçün dövlət büdcəsindən və Prezidentin

ehtiyat fondundan ümumilikdə 8 milyon

manat vəsait ayrılmışdır. Sərəncamların icrası

nəticəsində bu elmi-tədqiqat mərkəzinin

maddi-texniki bazası möhkəmlənmiş, əsaslı

təmir və yenidənqurma işləri aparılmış, yeni

binalar inşa olunmuş, müasir qurğular işə

salınmışdır. 

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının

prezidenti  akademik Akif Əlizadə döv lə ti -

mizin başçısına məlumat verdi ki, rəsəd 

-

2

ELM DÜNYASI

/ Elmi‐kütləvi jurnal / №02 (02) 2013



Dünyadakı ən qabaqcıl texnologiyalar Azərbaycanda olmalıdır. 

İlham Əliyev

Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâ 

Øàìàõû Àñòðîôèçèêà Ðÿñÿäõàíàñûíûí 

éåíèäÿí ãóðóëìàñûíû 

éöêñÿê ãèéìÿòëÿíäèðìèøäèð


xanada inzibati bina, sərgi və 110 nəfərlik

mühazirə zalları, 6 teleskop binası, o cüm -

lədən 2 metrlik əsas teleskopun binası əsaslı

təmir olunmuş, 110 nəfərlik yeməkxana

tikilmişdir.

Əsaslı təmir və yenidənqurmadan sonra

buradakı inzibati otaqlarda iş şəraiti ən

müasir səviyyəyə çatdırılmışdır. Rəsəd xa -

nanın Bakı şəhər bölməsi, «Günəş fizikası»,

«Günəş və Yer əlaqələri», «Planetlər və kiçik

səma cisimləri» və digər şöbələri vardır.

İkimetrlik əsas teleskopun yerləşdiyi

binada yaradılan şəraitlə tanış olan döv lə ti -

mi  zin başçısına məlumat verildi ki, bu bina

ilə yanaşı, horizontal Günəş teleskopunun,   70

və   35 santimetrlik teleskopların, həmçinin

alman teleskopunun binaları da əsaslı təmir

olunmuşdur. Əsas teleskopun idarəetmə sis -

temi tam avtomatlaşdırılmışdır. Rəsəd xana -

nın bütün teleskoplarına müasir və yeni işıq

qəbulediciləri alınmış, xüsusi kameralar və

kriogen qurğusu quraşdırılmışdır. Ümu 

-

milikdə rəsədxana astrofizika və fundamental



astronomiya sahəsində keçmiş sovet və

postsovet elmi proqramlarına mühüm

töhfələr vermişdir. 

Rəsədxana AMEA tərəfindən təsdiq

olunmuş elmi proqram əsasında fəaliyyət

göstərir. Proqram dünya elminin ən qabaqcıl

və prioritet problemləri ilə uzlaşdırılmışdır.

Rəsədxanada qalaktikanın, ulduzların, pla -

netar dumanlıqların, Günəşin, planetlərin və

kometaların müşahidəsi aparılır. Burada

ulduzlar fizikası, Günəş sistemi cisimlərinin

dinamikası və fizikası, həmçinin Günəş

fizikası istiqamətində elmi işlər görülür. 

3

ELM DÜNYASI

/ Elmi‐kütləvi jurnal / №02 (02) 2013




Dövlətimizin başçısına Şamaxı Astro 

-

fizika Rəsədxanasının əvvəlki və ye 



-

nidənqurmadan sonrakı görüntüləri əsasında

bu elmi-tədqiqat mərkəzinin fəaliyyəti barədə

məlumat verildi. Rəsədxananın direktoru

Əyyub Quliyev teleskopların müasir 

ləş 


-

dirilməsi və avtomatlaşdırılması, gələcəkdə

nəzərdə tutulan işlər, həmçinin əldə olunan

nailiyyətlər barədə danışdı. Bildirildi ki,

burada Günəş fizikası sahəsində tədqiqatlar

aparılmış, yüksək elmi nəticələr əldə

olunmuşdur. Günəş alışmalarının inkişafı,

maqnit sahəsi və Günəş atmosferinin incə

quruluşu ilə bağlı aparılan tədqiqatlarla

yanaşı, ulduz fizikası sahəsində qeyri-

stasionar, dəyişən və qoşa sistem ulduzları,

geniş örtüklü ulduzlar, super sıxlıqlı ulduzlar

da öyrənilir. 

Dövlətimizin başçısına son günlərdə

kosmosdan alınan görüntülər, o cümlədən

diametri 6,5 metrdən çox olan teleskoplar

barədə məlumat verildi. 

Rəsədxananın yenidən qurulmasını yük -

sək qiymətləndirən və bunun Azərbaycan

elminə bir töhfə olduğunu vurğulayan Pre -

zident İlham Əliyev dedi: 

– Son illər burada aparılan tikinti-qu 

-

ruculuq işləri öz bəhrəsini vermişdir. Şamaxı



Rəsədxanası uzun illərdir ki, fəaliyyət

göstərir. Vaxtilə buraya böyük investisiyalar

qoyulmuşdu. Amma sonra bu şəkillər də

göstərir, mən də burada birinci dəfə olarkən

görmüşəm ki, yararsız vəziyyətə düşmüşdü.

Həm burada elmi araşdırmalar aparmaq üçün

problemlər yaranmışdı, həm də alimlərin

yaşayış səviyyəsi çox ağır idi. Vaxtilə tikilmiş



4

ELM DÜNYASI

/ Elmi‐kütləvi jurnal / №02 (02) 2013




Yüklə 0,73 Mb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   33




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə