5
ELM DÜNYASI
/ Elmi‐kütləvi jurnal / №02 (02) 2013
binalar yararsız vəziyyətə düşmüşdü,
dağılırdı. Ona görə biz qərara gəldik ki,
rəsədxananı kompleks şəkildə bərpa edək.
Müvafiq sərəncamlar verilmişdir. Mən
burada dəfələrlə olmuşam. Çox şadam ki,
artıq biz rəsədxananı tam şəkildə yenidən
qurduq, bərpa etdik. Çox gözəl şərait
yaradılmışdır. Əsas teleskop da təmir edildi.
Alimlərin də yaşayış şəraiti yaxşılaşdı.
Burada yaşamaq, işləmək üçün bütün
imkanlar vardır. Bu, Azərbaycan elminə
verilən böyük töhfədir.
Azərbaycan elminin inkişafı üçün əməli
tədbirlər görülür. Mənim müvafiq sə
rən
-
camlarım olmuşdur. Elmin maddi-texniki
bazasının
möhkəmləndirilməsi, alimlərin
fəaliyyətinin stimullaşdırılması üçün vacib
addımlar atılmışdır. Elmin İnkişaf Fondu
yaradılmışdır. Yəni Azərbaycan dövləti
çalışır ki, elmə ayrılan vəsait artsın və
Azərbaycan elmi ölkəmizin uğurlu inkişafına
maksimum dərəcədə xidmət göstərsin. İndi
biz elmin ənənəvi və yeni istiqamətləri üzrə
ciddi fəaliyyət göstəririk. Bu ilin fevral
ayında artıq kosmik sənayenin təməlini
qoyduq. Artıq bizim peykimiz orbitə
çıxarılıbdır. Belə olan halda hesab edirəm ki,
Azərbaycan bölgənin elm mərkəzinə çevril -
mə lidir. Artıq Azər baycan bölgənin iqtisadi,
siyasi mərkəzidir. İndi görürsünüz hər ay
mötəbər siyasi tədbirlər keçirilir.
Azərbaycan bölgənin elm mərkəzinə də
çevrilməlidir.
Biz əlavə nə lazımdırsa, edəcəyik. Hesab
edirəm ki, biz bu bazadan yeni layihələrin
həyata keçirilməsi istiqamətində işimizi
davam etdirəcəyik. Əlbəttə, elə etməliyik ki,
elmə qoyulan vəsait elmin inkişafına xidmət
göstərsin. Eyni zamanda bunun praktiki nə -
ti
cələri də olsun. İqtisadi inkişafımız və
ümumiyyətlə, ölkəmizin hərtərəfli inkişafı
üçün elmi praktiki addımlarla uzlaş
dır
-
malıyıq. Daha doğrusu, bu uzlaşma vardır,
gərək daha da səmərəli olsun. Dünyadakı ən
qabaqcıl texnologiyalar Azərbaycanda ol
-
malıdır. İndi dünya səviyyəsində olmasına
baxmayaraq, hesab edirəm ki, rəsədxananın
gələcək inkişafı istiqamətində əlavə addımlar
atılmalıdır. Biz aparıcı rəsədxanaların səviy -
yəsinə qalxmışıq.
Rəsədxanada aparılan təmir-tikinti işləri
çərçivəsində ərazi tamamilə hasara alınmış,
beşmərtəbəli iki binanın birinci mər
təbə
-
lərində poçt, tibb məntəqəsi, uşaq bağçası,
mağaza və digər xidmət obyektləri yara
-
dılmışdır. Magistral elektrik, su, kanalizasiya,
xarici və daxili qazlaşdırma, tele
kom
mu
-
nikasiya xətləri yenidən çəkilmişdir. İnzibati
binanın ətrafında yeni yaşıllıq salınmışdır.
Prezident İlham Əliyev rəsədxananın əra -
zisində yaradılan yeni yaşayış massivindəki
şə rait lə də tanış oldu. Burada 40 və 32 mən -
zil li beşmərtəbəli iki bina, bir və iki mərtəbəli
10 kottec və mehmanxana inşa olunmuşdur.
Otaqlarda qonaqların rahatlığını yüksək
səviyyədə təmin etmək üçün bütün şərait
yaradılmışdır. Qonaqlar kotteclərin sürətli
internet, kabel televiziyası və digər
xidmətlərindən yararlana biləcəklər.
AMEA-nın müxbir üzvü,
k.e.d. professor Vaqif Abbasov
– Hörmətli Akif müəllim, bu gün
Azərbaycan Milli Elmlər Aka de miyasında
islahatlar aparmağa ehtiyac varmı? Eh -
tiyac varsa, səbəbləri nədir?
– Azərbaycanın çoxşaxəli fundamental
elmi respublikamız SSRİ-nin tərkibində
olarkən iqtisadi inkişafın təmin olunmasına
əhəmiyyətli töhfə verərək uzun illər
təfəkkür, maarifləndirmə və sosial-mədəni
funksiyaları uğurla yerinə yetirmişdir.
Lakin mürəkkəb və zid diy yət li 90-cı illərin
başlanğıcında Azərbaycan elmində ağır
vəziyyət yarandı. Sovetlər məkanında uzun
illər mövcud olan elmi əlaqələr dərhal
pozuldu, kadr hazırlığının ardıcıllığı kəsildi,
maddi-sosial şərait acınacaqlı bir vəziyyətə
düşdü, təd qi qat ların intensivliyi azaldı.
Sahəvi elmlərin tənəzzülə uğraması, büdcə
vəsaitlərinin dağılıb-yayılması elmi po
-
tensialın xeyli zəifləməsinə və əksər
hal larda nüfuzlu elmi məktəblərin da ğıl -
masına gətirib çıxartdı. Ümumiyyətlə,
statistika ba
xımın
dan belə şərait Elmlər
Akademiyasının ümumi reytinqinin aşağı
düşməsinə səbəb oldu.
Elmi metrik təhlil respublika alim lərinin
fərdi reytinq göstəricilərinin də yüksək
olmadığını əks etdirir. Yalnız bir neçə
alimin istinad indeksi 500-dən, Hirş indeksi
isə 8–10-dan artıqdır.
Göründüyü kimi, elmi tədqiqatların
təşkilinin əvvəlki forması, ilk növbədə,
Elmlər Akademiyasında sovetlər döv ründə
uğurlu nəticələr göstərməyinə bax mayaraq,
planlaşdırma-paylama sis te min dən bazar
iqtisadiyyatı sisteminə, daha doğrusu, elm
və iqtisadiyyat sahəsində özünütəşkil
sisteminə keçid dövrünün yeni iqtisadi
reallıqlarına söz yox ki, uyğun gələ
bilməzdi. Məhz bu baxımdan, bu gün elm
sahəsində respublikanın sosial-iqtisadi
inkişafının xüsusiyyətlərini, onun tarixi
köklərini, mədəni ənənələrəni və digər
xüsusiyyətlərini nəzərə alan islahatların
aparılmasına böyük ehtiyac duyulur.
– AMEA-nın işini canlandırmaq üçün
Rəyasət Heyətinin nəzdində hansı şö
-
bələrin açılmasını vacib sayırsınız?
– Qeyd edim ki, Rəyasət Heyətinin
strukturunda vacib olan funksional şö bələr
vaxtında yaradılmamışdır. Bun lardan: əsas
təyinatı elmi və innovasiya fəa liyyətinin
normativ-hüquqi bazasını işləyib hazır
-
lamaqdan ibarət olan – hüquq şöbəsini;
dünya elminin inkişaf ten
densiyalarını
6
ELM DÜNYASI
/ Elmi‐kütləvi jurnal / №02 (02) 2013
АМЕА-нын президенти,
академик Akif Əlizadə