Devlet kýtaplari üÇÜNCÜ baski

73
Varlığı, zorunlu ve mümkün varlık olmak
üzere ikiye ayırır
.
Var olanların temelinde akıl veya tin
denilen Geist vardır.
Ona göre varlığın en temel ögesi hareket
hâlindeki maddedir. Ona göre ruh da madde
cinsindendir.
Herşey sürekli akış halindedir. Hi bir şey
aynı kalmaz sürekli değişir.
Hegel
T. Hobbes
Varlığın hem madde hem düşünce
cinsinden iki ayrı cevher olduğu.
Yaklaşım
Temsilcisi                                         Görüşü
Verilen örnekte olduğu gibi sizde boş bırakılan yerlere uygun
ifadeleri
yazarak tabloyu
tamamlayınız.
Uygulayalım-5
Yaklaşım
Temsilcisi                                   Görüşü
Aristoteles
Farabi
Fenemenoloji
Materyalizm
Herakleitos
Günlük hayatta görülenlerin (taş, ağaç,
güzel, iyi vb.)  bir ideası vardır.
Platon
İdea
İdea
Demokritos
Düalizm
Fenomenlerin; olgulardan, duyusal
yaşantılardan ayıklanması gerekir.O,
bu ayıklanma işlemini paranteze
alma olarak adlandırır.
ç

---

D. ÇAĞDAŞ VARLIK FELSEFESİ
Hazırlanalım
Aşağıdaki karikatürü inceleyerek soruları cevaplayınız.
İnsanın yeryüzündeki
amacı kendini ifade
etmek, düşüncelerine
gerçeklik kazandırmak ve
anlamı deneyerek
keşfetmek midir?
Yoksa
sıkıldığında
yaptığı bir şey
midir?
İnsan niçin
yaratıldı?
Bunu niçin
yapıyorum?
Ne niçin başladığımı
biliyorum ne de bunu
niçin sürdürdüğümü!
Niçin durmak
istemediğimi
gerçekten merak
ediyorum.
l
l
l
l
l
l
l
l
İnsan niçin vardır? Düşüncelerini ifade ediniz.
Marangozun, çiftçinin, akademisyenin veya başka bir meslek sahibinin bir işi vardır. Peki, genel
olarak insanın işi nedir?
Yaşamaya niçin devam ederiz? Beyin fırtınası yapınız.
İçgüdüsel davranış nedir? Örnekler veriniz.
Bazen neden böyle davrandığınızı bilmediğiniz durumlar oluyor mu? Örnek veriniz.
Ara sıra herkesin canı sıkılabilir. Can sıkıntısı insani bir durum olabilir mi?
Korku, merak, alışkanlıklar, içgüdüler, yalnızlık, ümitsizlik, terk edilmişlik kavramları sizde neler
çağrıştırıyor? İfade ediniz.
Varlık ve varoluş kavramlarını hakkında neler biliyorsunuz?
74
SORULAR

---

75
Yaklaşım
Temsilcisi                                         Görüşü
1. Çağdaş varlık anlayışlarından yeni ontoloji, pragmatizm ve varoluşçuluk konularını dikkate
alarak, metnin sonunda verilen eşleştirme tablosu adlı etkinliği gerçekleştiriniz.
2. Eşleştirme tablosunda bazı kavramlar ve bu kavramlara ait numaralandırılmış açıklamalar
verilmiştir. Hangi açıklamanın hangi kavrama ait olduğunu tepit ederek başındaki sayıyı
kavramın veya ismin karşısına yazınız.
Uygulayalım-1
1. Yeni Ontoloji
Nicolai Hartmann (Nikolay Hartmın, 1882-1950)
Yeni Ontoloji
Hartmann Husserl
2. Pragmatizm
(Faydacılık);
William James
James (1842-1910),
John Dewey (1859-1952)
20. yüzyılda
adıyla yeni bir varlık felsefesi ortaya koymuştur. Ontolojiyi deneysel temellere
dayandırmaya ve bilimsel bilgilerle bağdaştırmaya çalışmıştır. Yeni ontoloji anlayışına göre varlık, en son şeydir.
Onun arkasında başka bir şey aramamak gerekir.
,
'in görüşlerinden etkilenerek eleştirel bir
ontoloji anlayışı geliştirmeye çalışmıştır. Genel hatlarıyla ifade edecek olursak, varlığı bilginin öncesine koyan ve
bilgi teorisinin öncel bir ontolojiye dayanması gerektiğini öne süren bir anlayıştadır. Hartmann Batı felsefesi
geleneğinin, Descartes'tan beri düşünen özneden hareket ettiğini ve bunun da büyük bir yanlış olduğunu
savunmuştur. Hartmann bu bağlamda tüm felsefi problemlerin ontolojik nitelikte problemler olduğunu söylemiştir;
Hartmann'a göre görünüşle kendi başına varlık bir birlik oluşturur. Varolan varlık; yapısı, belirlenme ilkeleri,
kategorileri, çeşitleri ve biçimleri ile varlık felsefesinin konusunu oluşturur.
Hartmann, Husserl'in nesnel gerçeklere dayanmadan kurmak istediği fenomenolojik usçuluktan kopmuş,
insan ve tarihini anlamak için, insanın, ortaya koyduğu değerleri anlamaya çalışmıştır. Hartmann, fenomenolojik
yöntemle giriştiği incelemelerinin sonunda etkilendiği düşünür Husserl'den görüş olarak ayrılmıştır. Realist bir
metafıziği amaçlayan Hartmann, 19. yy. idealizmini ve monizmini yadsımıştır Orta Çağın doğa üstücülüğüne ve
çeşitli teizm biçimlerine karşı çıkmıştır.
fayda
sağlayan bilgiyi doğru kabul eden öğretidir.
a göre; insan yaşamının
bir amacı vardır. Bundan dolayı, bütün öğretiler
insan yaşamına bir katkı yaptıkları, insanın
amacına yardımcı oldukları zaman doğrudur.
Kuramlar somut bir yarar sağladıkları
sürece anlamlıdır. Eğer bir kuram bir problemi
çözemiyor ise o kuram ya da formülden
vazgeçilmelidir.
Bir düşüncenin anlamı, yararlılığıyla
belirlenir. Ona göre yararlılık, yalnızca bireyin
maddi ihtiyaçlarının karşılanması değil, aynı
zamanda insanın ve toplumun gelişmesine
katkıda bulunması ile de ölçülür.
varlık görüşünü bir tür radikal empirizm diye ifade eder. O empirizmi “Özellikle olgusal
meselelerde en sağlam sonuçların dahi deneyimin seyrine göre değiştirilebilecek elverişli hipotezler olarak gören”
felsefi konum diye tanımlar. James gibi bir radikal empirist için var olan her şey “saf deneyim” dir. James
monizmiyle şeylerin çokluğunun anlaşılabilir bir birlik olduğunu ifade eder.
' göre düşünce ve bilgi; çevreye uymayı, doğadan yararlanmayı ve mutlu olmayı
sağlayan bir “alet”tir. Bir düşünce ya da teorinin doğruluğu; söz konusu düşünce ya da teorinin yararlılığına bağlıdır.
Yani onlar uygulamada işe yaradıkları ölçüde doğrudur.
'
e
Pragmatik Yatak

---