Devlet kýtaplari üÇÜNCÜ baski

Dewey
Dewey
Dewey
3. Egzistansiyalizm (Varoluşçuluk )
Soren Kierkegaard
Nietzsche
Sartre
Soren Aabye Kierkegaard
Sartre
, metafiziğin ne gerekli ne de mümkün olduğunu söyler. Buna rağmen felsefedeki klasik geleneğe
karşı çıkmak için var olan şeylerin doğası ile ilgili olarak “doğalcı bir metafizik” diye nitelediği bir metafizik ya da
varlık görüşü geliştirdi.
doğada bir gerçeklik olduğunu ileri sürer. Ona göre gerçekten varolan her şey değişmeye tabi olur.
Değişmenin kendisi hem gerçek hem de evrenseldir.
'e göre bağımsız kendiliğinden kaim tözlerin var
oluşundan söz etmek doğru değildir.Pragmatizm, hiçbir teorik mekanizmanın tartışılmasına izin vermemesi ve “Bir
şey uygulanabildiği ölçüde doğrudur” şeklindeki savının sağduyu ile çelişmesi nedeniyle eleştirilmiştir.
Hayatın anlamının izini süren ve bireyin değerinin ne olduğunu anlamaya çalışan bir felsefi akımdır.
Varoluşçuluk, diğer birçok akımın tersine bireye genel bir kavram gibi yaklaşmaz, onun öznelliğini (kendine has
oluşu) nesnelliğinin(somutluğunun) üstünde tutar. Bireyin varoluşunu, özünden önceye alan bu öğretide insanın
önce var olduğu daha sonra kendini tanımlayıp bilerek özünü oluşturduğu dile getirilir.
Varoluşçuluğa göre hayatın anlamı ve bireyin öznel tecrübesiyle ilgili sorular diğer bütün bilimsel ve felsefi
alanlardan önemlidir. Varoluşçuluğun önemli temsilcilerinden bazıları;
, F. W.
(Niçe), Jean-Paul
(Jan Pol Sartır)'dır.
; varoluşçuluğun önemli temsilcilerinden biri sayılmaktadır. Felsefe tarihinin
soyut kurgularla geliştiğini ve bu nedenle bireyi ve bireyin gerçek yaşamını gözden kaçırdığını düşünür.
Kierkegaard'a göre varoluş, somut ve öznel insanın yaşamıdır. Bu nedenle felsefe somut düşünmeye, yani
varoluşa yönelmelidi
Jean-Paul
; başyapıtı olan “Fenomenolojik Ontoloji Üzerine Bir Deneme” alt başlıklı “Varlık ve
Hiçlik” adlı eserinde, varlık teorisinin tüm temel kategorilerini ele almıştır. Bu eserde ele alınan temel varlık
kategorileri, madde ile bilinç arasında bir karşıtlık tesis edecek şekilde, esas itibarıyla birbirlerine hiçbir şekilde
indirgenemeyen “kendinde varlık” ve “kendi için varlıktır.” Kendinde varlık; bir şey ne ise odur ve herhangi bir
gizeme de sahip değildir. Kendisi için varlık ise; kendinde varlığın karşısında bilincin varlığını ifade eder. Bu bilinç
olumsuzluğun ve yokluğun merkezidir.Ona göre nesnelerin kırılganlığından başlayıp, dostların yokluğuna veya
insanın adam gibi dostu olamaması olgusuna kadar uzanan neredeyse sınırsız bir alanda hayatlarımıza nüfuz eden
olumsuzluğun standart görüşün aksine büyük ölçüde bilinçten kaynaklandığını söyler.
İnsan önceden belirlenmiş bir
sahip değildir. O;özünü, bilincini kendi gerçekleştirip, varoluşunu
şekillendirerek özünü oluşturacaktır. Sartre'ye göre “varoluş özden önce gelir.”
A. Schaft, egzistansiyalizmi; “bir sıkıntı felsefesi”, “tersine bir terbiye”, “ahlak dışı bir ahlak dersi”,
“insanca olmayan bir hümanizm” diye niteler.
öze
76
o
o
o
o
o
o
J. Dewey
Yeni Ontoloji
Pragmatizm
J.P.Sartre
Egzistansiyalizm
Nicolai Hartmann
1. Kuramlar somut bir yarar sağladıkları sürece anlamlıdır. Eğer bir
kuram bir problemi çözemiyor ise o kuram ya da formülden
vazgeçilmelidir.
2. Hayatın anlamının izini süren ve bireyin değerinin ne olduğunu
anlamaya çalışan bir felsefi akımdır.
Varlık, en son şeydir. Onun arkasında başka bir şey aramamak
gerekir.
4. Varolan varlık; yapısı, belirlenme ilkeleri, kategorileri, çeşitleri ve
biçimleri ile varlık felsefesinin konusunu oluşturur diyen filozof
kimdir.
5. “Varlık ve Hiçlik” adlı eserinde, varlık teorisinin tüm temel
kategorilerini ele almıştır.
6. Düşünce ve bilgi; çevreye uymayı, doğadan yararlanmayı ve mutlu
olmayı sağlayan bir alettir diyen filozof kimdir.
3.
Eşleştirme Tablosu

---

A
karikatürleri inceleyerek
şağıdaki
soruyu cevaplayınız.
Hazırlanalım
E. BİR VARLIK OLARAK İNSAN
77
Uygulayalım
1. Aşağıdaki metni ve metnin sonundaki kavram şemasını inceleyiniz.
2.
“Bir varlık olarak insanın doğa ve evrendeki yeri
nedir?” sorusuna cevap olabilecek bir deneme yazınız.
3. Deneme yazarken kavram şemasında bulunan kavramlardan, metinden, görselden ve bilgi
notundan yararlanınız.
Metnin sonundaki kavram şemasının altına
l
l
l
l
l
Yukarıdaki karikatürü inceleyerek düşüncelerinizi ifade ediniz.
Sizinde hayatın anlamı, kendi varlık koşullarınızı sorguladığınız oluyormu? Düşüncelerinizi
ifade ediniz
İnsanın da bir parçası olduğu bu dünyada diğer varlıklarlarla ilişkilerinden kendisini
soyutlayabilir mi?
İnsan, varlık ilişkilerini tanımadan tarihi ve yaşamı toplumsal biçimlerini tanıyabilir mi?
İnsanın bu dünyadaki yeri ve anlay
la ilgili düşüncelerinizi ifade ediniz.
ışıy
19.yüzyılın ikinci yarısında felsefe; insana, onun varlık yapısında ortaya çıkan fenomenlere, soru ve
sorunlara; insanın dünyadaki yerine, dünya ile olan ilişkilerine ve diğer varlıklarla (canlılarla) kendisi arasındaki
farklılığın neliğini ve nasıllığını yeniden sorgulamaya yönelmiştir.
şeklindeki sorularla insan ve varlık ilişkisi konusunda; insana
ve onun sorunlarına yönelen bir alanla karşılaşıyoruz. Felsefenin bu dalına “felsefi antropoloji” denmektedir.
Felsefi antropolojinin ülkemizdeki en önemli temsilcisi Prof. Dr. Takiyettin Mengüşoğlu'dur. Mengüşoğlu'na
göre insan, somut bir bütünlük olarak algılanmalıdır. Ona göre felsefi antropoloji insanın somut varlık koşullarından
hareket etmelidir.
İnsan ve diğer canlı varlıklar arasında farklar var mıdır? Varsa bu farklar nasıl temellendirilebilir?
İnsanın bu dünyadaki yeri ve anlamı nedir?
SORULAR
ANNE  HAYATIN ANLAMINI
DÜŞÜNÜYORUM DA  BU
KAİNAT NİYE BÖYLE ?
BİZ NİYE BÖYLEYİZ ?
YOK ! BU EVDEN
FİLOZOF ÇIKMAZ.
BU ODANIN HALİ
NE BÖYLE ?
TOPLA HEMEN !

---