78
Ernst Cassırer'de İnsan
İnsan düşünmesi olguları, varlıkları sınıflandırmadan
yanadır. Olgular, olaylar, varlıklar, nesneler arasında
genellikle benzerlik ilkesine dayalı olarak kurulan
ilişkiler, bağıntılar, başka deyişle var olanı mantıkla
(düşünme süreciyle) anlaşılır kılma, dünyanın
karmaşık yapısını yalına indirgemede çok işe yarar.
İnsan, düşünen varlık olarak karmaşık olaylar ve
varlıklar örgüsünün temeldeki yalınlığını kavrar ve
dolayısıyla dünyaya anlam verir. İnsan, var olana
anlam yükleyen bir varlık olarak kendini ortaya koyar.
Düşünmenin ürünü olarak beliren düşünceler de ya
doğrudan doğruya ya da dolaylı olarak hep insanla
ilgilidir. Düşünmenin en ince , en soyut ve (sırasında
“bölük pörçük” olmasına karşın) en genelleyici ürünü
olarak beliren felsefi düşünme biçiminde en önemli
konu insan gerçeğidir.
Felsefe tarihi, insanı anlamanın tarihidir bir bakıma.
Ama zamanla, insana ilişkin dolaylı yaklaşımlar da
yeterli olamamış ve filozoflar, düşünürler doğrudan
doğruya, açık seçik olarak insanı kendilerine konu
edinmişlerdir. İşte felsefi insan bilim böyle bir
istemenin sonucunda, felsefenin önemli bir dalı olarak
ortaya çıkmıştır. Felsefi antropoloji bir görüş değildir,
felsefenin bir dalıdır. Bu dalda çeşitli görüşler vardı.
İşte bu farklı görüşlerin insana bakışı söz konusu
olabilir… Çünkü hangi felsefi antropoloji görüşü
olursa olsun, şu ya da bu biçimde insana, insanlara
bakar, doğrudan doğruya insana, insanlara ilişkin yapı
sorunlarını nesne edinir. İnsan bilimi doğrudan bir
çalışma alanı olarak gören bilim adamı ya da filozof
için durum budur.
Betül Çotuksöken, Ernst Cassirer'de İnsan
Felsefesi,
İNDİRGEMECİLİK
Karmaşık ve anlaşılması güç olan bir şeyi
daha az karmaşık olana indirgeyerek
açıklamaktır. Örneğin; Thâles'in varlığın
ana arkhesini su olarak görüp her türlü
oluşumu su ile açıklaması indirgemeciliğe
örnektir
BÜTÜNCÜLÜK
Bütün ve parçalar birbirinden ayrı şeylerdir
burada asıl olan bütündür. Bütüncülük
bütüne parçalardan daha büyük önem
atfeder; parçalara karşı bütünün önceliğini
vurgular.
.
Değer üreten
Tavır takınan
Çal şan
ı
Seven İnanan
Devlet kuran
Kendisini
bir şeye adayan
İnanan
Konuşan
Vizyoner olan
İsteyen
İdeleştiren
Tarihsel olan
Eğitilen
Eğiten
Sanatın ve tekniğin
yaratıcısı olan
Bilen
Özgün olan
Bilgi Notu
Felsefe
Ekonomi biliminin temel kavramları
Ekonomi biliminin temel kavramları
Ekonomi biliminin temel kavramları
Ekonomi biliminin temel kavramları
III. ÜNİTE
Ölçme ve Değerlendirme
A. Aşağıdaki soruları cevaplandırınız.
1. Varlık felsefesinin konusu nedir?
2. Metafizik ve ontolojinin varlığa bakışındaki farklılıklar nelerdir?
3. Metafiziğin varlıkla ilgili temel soruları nelerdir?
4. Varlığı reddedenlerin temel görüşleri nelerdir?
5. Varlığı kabul edenlerin temel görüşleri nelerdir?
6. Platon ve Aristo'nun varlık konusundaki görüşlerini karşılaştırınız?
7. Çağdaş varlık anlayışlarından;
yeni ontoloji, pragmatizm, varoluşçuluk kavramlarının anlamlarını açıklayınız?
B. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun ifadelerle tamamlayınız.
1. Varlık konusunda “Hiçbir şey var olamaz, var olsaydı bile bilinemezdi,
bilinseydi bile
başkasına aktarılamazdı.” diyen filozof …………………………………dır.
2. Bilincin dışında bir dış dünyanın var olduğunu kabul eden öğretiye………………… denir.
3. Varlığı oluş olarak ele alan yaklaşımın savunucuları …………….ve ………………….dır.
4.
zihinden tamamen bağımsız varolan bir madde alemi olarak kabul eden
görüşe……………denir.
Varlığı
C. Aşağıdaki ifadelerin sonundaki boşluğa doğru ise “D”, yanlış ise “Y” harfi koyunuz.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Matematiğin sayıları geometrinin şekilleri düşünsel varlıklardır.
( )
Descartes monist bir düşünürdür.
( )
Farabi'ye göre Tanrı’dan çıkıp gelen akıllar arasında en önemlisi etkin akıldır.
( )
Varlık felsefesi soyut varlığı, bilim somut varlığı ele alır.
( )
Bilimlerde varlık parçalanarak ele alınır.
( )
Metafizik duyusal alanla ilgili konuları ele alır.
( )
Varlığın ilk ve en önemli ögesinin idea düşüncesi olduğunu ileri süren öğretiye Nihilizm denir.
( )
Ç. Aşağıdaki soruların doğru cevabını işaretleyiniz.
1. Platon'a göre, aşağıdaki varlıklardan hangisi görünüşler dünyasında yer alan varlıklardan biridir?
A) Güzellik
B) Cesaret
C) İyilik
D) Adalet
E) İyi insan
80
Realizm
Whitehead
Materyalizm
Gorgias
Herakleitos
Ekonomi biliminin temel kavramları
D. Aşağıdaki kavramları doğru tanımlarıyla eşleştiriniz.
2. Platon'a göre asıl varlıklar hiç değişmeyen, oluş hâlinde bulunmayan, öncesiz ve sonrasız varlıklardır.
3. Aşağıdakilerden hangisi varlık felsefesinin sorduğu sorulardan birisi
A)
4.
” diyen kişinin görüşü, varlık felsefesi ile ilgili aşağıdaki
yaklaşımlardan hangisine uymaktadır?
5.Aşağıdaki filozoflardan hangisi varlık felsefesinde varlığın olup olmaması konusunda diğerlerinden ayrılır?
Platon tanımını verdiği bu varlığa ne ad vermektedir?
A) İyi
B) Akıl
C) İdea
D) Madde
E)
Fenomen
Gerçek var olan nedir?
B) Varlığın ana maddesi (Arkhe'si) nedir?
C) Varlık birlik midir? Çokluk mudur?
D) Vahiy mümkün müdür?
E) Evrende nasıl bir düzen vardır?
“Varlık var mıdır, yok mudur? Bunu bilmenin benim için önemi yoktur. Bununla birlikte, varlık var diyorsam bu
varlık, benim işime yarıyorsa
bunlar doğrudur
A) Kuşkuculuk
B) Pragmatizm
C)
Empirizm
D) Sezgicilik
E) Fenomenoloji
A)
Demokritos
B) Platon
C) Hegel
D) Farabi
E) Gorgias
değildir?
81
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
Monizm
İdea
Fenomenoloji
Metafizik
Düalizm
Realizm
Nihilizm
Mareryalizm
Determinzm
Plüralizm
Ontoloji
1. Varolanların gerçek doğasını, ilkelerini ortaya koyan felsefe
disiplini.
2. Görüngü bilim.
3. Gerçekte bir tözün varolduğunu savunan görüş.
4. Her türlü bilgiyi varlığı reddeden görüş.
5. Varlık bilim.
6. Evrendeki her şeyin neden sonuç ilkesi ile belirlenmiş olduğunu
ileri süren görüş.
7. Birbirine indirgenemeyen iki ayrı varlık ögesi olduğunu kabul
eden öğreti.
8. Gerçekliğin
birden çok ilke ile açıklanabileceğini kabul eden
görüş.
9. İnsan bilincinden bağımsız olarak nesnelerin varolduğunu kabul
eden görüş.
10. Asıl varlığın madde olduğunu savunan görüş.
11. Platonda sırf düşünmeyle kavranabilen asıl gerçeklik.
