Hazcılığa göre temele konulan ilke hazdır ve bu haz bireysel olarak ortaya çıkar. Kişiden kişiye farklılık
arz eder, bundan dolayı sadece o kişinin eylemleri için geçerlidir ve evrensel bir nitelik taşımaktan
uzaktır
Egoizmin en önemli temsilcisi olan Hobbes'a göre insan eylemlerinin biricik ve temel amacı hayatın
korunması ve sürdürülebilmesidir. Kişinin yöneldiği ne olursa olsun, ona iyi veya kötü diyen, kişinin
kendisidir. Bu tam bir ahlaki sübjektivizmdir.
Anarşizme göre insan özü itibarı ile iyidir, bu durumun devamı için insanın özgürlüğü en önemli şarttır.
Bu özgürlüğün engellenişi bir baskı hâli ortaya çıkarır ki bu insanın doğasını bozar. Bu yüzden her türlü
kurala uygun davranmak gerekir.
Nietzsche, varolan değerleri olduğu gibi bir kenara bırakıp yeni değerler yaratılmasının gerekliliğini
savunur. Bu durumu gören insan için artık değerler hazır olarak bulunan şeyler değil, hep yeniden
yaratılması gereken şeylerdir.
Nietzsche'ye göre üstün insan kendi değerini kendisi yaratan, kendi ahlakını kendisi oluşturan insandır.
Bu durum evrensel bir ahlak yasasının var olduğu anlamına gelir.
Ahlaki noktada da davranışları bir güç tarafından belirlenmemiş olan insan, Sartre'a göre kendi
değerlerini oluşturabilecek güce sahiptir.
Sartre'a göre insana öz veren Tanrı, insanın kaderini çizmiştir. Bu yüzdem insan artık
değişmez bir
hâlde olup özü belirlenmiştir.
86
101
Evrensel ahlak yasasının varlığının kabul edilmesinden kastedilen, bütün insanların davranışlarında temel
alabilecekleri ortak bir ilkenin var olduğudur. Bu görüş, davranışlarımızı, vicdanımızın hareketini,
değerlendirmesini belirleyen ahlak yasasının varlığını ileri süren bir yaklaşımdır. Bu yaklaşımın temel soruları,
“Evrensel ahlak yasasının temeli nedir? Evrensel ahlak yasası nasıl oluşur?” vb. dir.
Sübjektif özelliklere dayalı evrensel ahlak anlayışı:
Objektif özelliklere dayalı evrensel ahlak anlayışı:
Sübjektif özelliklere dayalı olarak ahlakı
temellendiren filozoflara göre evrensel bir ahlak yasası vardır. Bu yasalar da insana bağlı birtakım özelliklerle ortaya
çıkar, insanın doğası ile ilgili olarak insan tarafından belirlenir. Ahlak yasalarını belirleyen insan yaşamı ve
doğasıdır.
Bu anlayışa göre evrensel
olan ahlak kişiden ve
kişisel özelliklerden bağımsız olarak vardır. Bu ahlak yasası insanın dışındadır ve bu yasa insanın karşısına
zorlayıcı ilke olarak, bazen de bir buyruk olarak çıkar. Evrensel ahlak yasasının temeli insanın
belli bir yetisinde
değil
de evrensel, düşünsel düzeyde ararlar. Ahlak yasalarını belirleyen insan yaşamı ve doğası değil , insan
yaşamını belirleyen evrensel ahlak yasalarıdır.
Uygulayalım-2
Aşağıdaki metinleri okuyarak, kontrol tablosundaki boşlukları doldurunuz.
2. Evrensel Ahlak Yasasının Varlığını Kabul Edenler
DOĞRU-YANLIŞ TABLOSU