Devlet kýtaplari üÇÜNCÜ baski



Yüklə 19,1 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə47/72
tarix25.07.2018
ölçüsü19,1 Mb.
#58569
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   72

135
Sanatın Dalları
Plastik Sanatlar
(Görsel Sanatlar)                                                                                                   (İşitsel Sanatlar)
Fonetik Sanatlar
Resim
Heykel
Grafik
Özgün Bask
Animsyon
Seramik
Seramik-Cam
Mimari
ı
Müzik, Edebiyat
(Şiir ve Söz Sanatları)
Sinema
Tiyatro
Bale
Dans
Ritmik Sanatlar
(İşitsel ve Görsel Sanatlar)
Görselleri inceleyerek aşağıdaki sorunun cevabını noktalı alana yazınız.
Uygulayalım-3
Yukar
sizce hangisi sanat eseridir? Niçin? Yaz
ıdaki görsellerden
ınız.
Bilgi Notu
Felsefe


A
görselleri
şağıdaki
inceleyerek soruları cevaplayınız.
Hazırlanalım
D. SANATA ETKİ EDEN UNSURLAR
136
Sanata; doğa, kültür, iklim, göçler ve savaşlar, ekonomik ve siyasi durum, önceki uygarlıklar ve
medeniyetler, teknolojik gelişmeler, din ve inanç gibi faktörler etki eder. Bu açıklamaya dayalı olarak:
SORULAR
Yukarıdaki görsellerde sizce hangi faktörler etkili olmuştur?
Siz sanatçı olsaydınız, eserlerinizde hangi konuları işlerdiniz?
l
l
Aşağıdaki metinden hareketle sanat ve sanatçıyı etkileyen faktörler konulu bir deneme yazıp sınıfta
arkadaşlarınıza okuyunuz.
Uygulayalım
Sanatçı bir insandır; yaşadığı çağ, konuştuğu dil, coğrafya, inançları vb. şeyler onu mutlaka etkiler. Onu
çevreleyen dünya da aynı dünyadır; fakat aynı olan bu dünyanın her çağda, sanat açısından gösterdiği bir özellik
vardır. İşte sanatçı bu özelliği kavrar ve somut olarak bize bildirir. Fakat asıl büyük sanatçı, yalnız bu özelliği
kavramakla yetinmez; aynı zamanda insani olanı, her zaman olup biteni ya da olması mümkün olanı da birlikte
kavrar; Sanatçıların eserlerini ölümsüz yapan da işte bu özelliğidir. Yani sanatçının işlediği varlık alanının özünü
kavramasıdır. Her büyük eserin daima taze kalmasını sağlayan da budur.
Kısaca sanatçı taklit eden değil yaratandır. Dolayısıyla sanat eseri doğada bulunmayan (Bir sanat eseri
olarak bulunmaz. Ham madde olarak bulunur.) Fakat insan tarafından yaratılmış olan eserdir. Bununla birlikte,
insan tarafından yaratılmış olan her eserin, sanat eseri olarak sınıflanmadığı da açıktır.
Sanat felsefesi, sanatçı üzerinde etkili olan dinî, ahlaki, sosyal ve psikolojik etkenleri tarihsel süreçte ele alır
ve inceler.
Şener Şen
Bir tiyatro oyunu
Film afişi


İnsanlık tarihinin başlangıcından bugüne dek, sanat
ürünleri ele alındığında, bunların çok yönlü kaynaklardan
beslenerek ortaya çıktığı söylenebilir. Sözgelişi, tarih
öncesi dönemlere ait sanat eserlerinde inanç sistemi, büyü,
mistisizm yani mitolojinin önemli ölçüde rol oynadığı
görülür.
Sanat eserlerinin doğuşunu hazırlayan bir başka
önemli etken de sanatçının psikolojisi (bilinçaltı,
özlemleri, korkuları, beklentileri, ümitleri ve tercihleri)
o l m a k t a d ı r. B u n e d e n l e s a n a t ı n “ d u y g u l a r ı n
anlatımıdır.”şeklindeki tanımında da esas yaratıcı
kaynağın sanatçının psikolojik yapısı olduğu
vurgulanmaktadır. Gerçekten de sanat eseri hangi tür ve
anlayışta meydana gelmiş olursa olsun sanatçının kişisel
izlerini az ya da çok taşımaktadır. Ayrıca sanat eserine
estetik değer yükleyen ve onu estetik değer olarak
algılayan
o anki psikolojik durumu
da önemlidir. Bu bağlamda alıcıyı; sanat eserine estetik
değer yükleyen bir konumda ele aldığımızda, onun
psikolojik yapısının da sanat eserinin estetik değerinin
belirlemesinde aktif rol oynadığı görülür. Öte yandan
sanatçı, bireysel yönü belirgin bir varlık ortaya koysa bile,
toplum içinde yaşadığından o toplumun bütün
değerlerinden etkilenerek eser üretir. Bu açıdan sanatçının
içerisinde bulunduğu fiziksel ve sosyal çevre onun
kişiliğine olduğu kadar eserlerine de etki eder. Bu özelliği
ile de sanat felsefesi, sosyoloji bilimiyle doğrudan ilişkilidir.
Sanat felsefesinin, bağlantılı olduğu bir başka alan da sanatın kronolojik düzen içerisindeki gelişimidir. Her
dönemin düşünce sistemi, toplumsal koşulları, beğeni ve yargısı farklı olduğundan bu sorunları açıklayan bilim
dalının yani sanat tarihi'nin de sanat felsefesine olan katkısına değinmek gerekir. Sanat tarihi belli bir sanatsal
yaratma alanının gelişme evrelerini inceler; bunları somut ve tarihsel süreçler içerisinde ortaya koyarak büyük
sanatçıların işlerini, önemli sanat eserlerini çözümler. Bu yönüyle sanat felsefesi açısından sanat tarihi oldukça
önemlidir. Çünkü sanat eserlerini değerlendirmek, sanat tarihinin olduğu kadar sanat felsefesinin de konusudur.
alıcının (estetik suje)
137
Ebru Üzerine Hat Çalışması
Divriği Ulu Cami, Sivas, Taş Oyma Sanatı


E. ORTAK ESTETİK YARGILAR
138
Görseller ve cümleden hareketle aşağıdaki soruları cevaplayınız.
Hazırlanalım
l
SORULAR
Yukar
Sizce yukar
l
l
ıdaki    Zevkler ve renkler tartışılmaz.” sözüne katılıyor musunuz? Niçin? İfade ediniz.
ıdaki görsellerden hangisi daha güzel? Niçin? Açıklayınız.

Aşağıdaki metni okuyarak metnin sonundaki soruyu cevaplayınız.
Uygulayalım
Hemen hepimizin günlük yaşamda karşılaştığı bir önerme vardır.
Bu
önerme gerçekten doğru mudur?Bu cümleye göre, herkesin beğenisi ve zevki birbirinden farklıdır. Herkesin
beğenisine ve zevkine karşılık bir güzellik gelmektedir. Acaba güzellik söz konusu olunca herkes farklı estetik tavır
ve yargıya mı sahiptir? Ortak estetik yargı ve değerler yok mudur? Birisi klasik müzikten, diğeri pop müzikten
hoşlanırken farklı estetik yargılara mı sahiptirler? Yoksa bu farklılıkta ortak estetik değerler var mıdır? Bu konuda iki
farklı görüş vardır:
Zevkler ve renkler tartışılamaz.
1. Ortak Estetik Yargıların Olduğunu Reddeden Görüş
B. Croce
Bu görüşün en önemli temsilcisi
'dir. Ona göre, her sanatçı kendi duyumlarını ve izlenimlerini alır ve
bunları kendi ruhunda bir senteze tutarak onları kendinde yaşar. Bu yaşantılarını yine kendine özgü bir şekilde ifade
eder. Her ifade sanatçının kendi ruhunda yaşadığı özgün estetik yaşantılardır. Sanatçıya özgü bu yaşantılar çeşitli
araçlarla dışlaştırılırlar. Bu estetik yaşantı bir sefere mahsus biricik ve tek bir yaşantıdır. Tekrarı veya aynısı olamaz.
Bu nedenle estetik yargılar tamamen özneldir. Ortak estetik yargıları yoktur. Eğer olsaydı, sanat bir yaratma olmazdı.
Aksine sanat bir yaratıdır. Her yaratı, kendi estetik değer ve yargılarının sonucu ortaya çıkar.
Zevkler ve renkler
tartışılmaz.
Ayasofya
Adnan Çoker


Yüklə 19,1 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   72




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə