Devlet kýtaplari üÇÜNCÜ baski



Yüklə 19,1 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə60/72
tarix25.07.2018
ölçüsü19,1 Mb.
#58569
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   ...   72

Görüşler
Yaklaşımlar
173
Sınıfsız, eşit ideal bir toplum düzeni yaratmak için özel
mülkiyetin ortadan kalkması ve üretim araçlarının devlet
tekelinde toplanması gerekir.
İdeal bir düzen ancak eşitlik ve özgürlüğün aynı anda yan
yana bulunmasıyla mümkündür.
İdeal bir düzen bireyin, siyasette dinde ekonomide, tüm
düşünce ve etkinlik alanlarında olabildiğince özgür
olmasına bağlıdır.
Siyasal, sosyal ve ekonomik hakların verilmesinde ve
adaletin dağıtılmasında eşit davranılması gerekir.
Liberalizme ve onun ekonomi alanındaki uygulaması
kapitalizmin yarattığı gelir dağılımındaki adaletsizliğe
tepki olarak ortaya çıkmıştır.
Bireyler zenginleşip refah düzeyi arttıkça, toplum da
zenginleşir  refah düzeyi artar  ve böylece ideal düzen
gerçekleştirilmiş olur.
Uygulayalım
1. Aşağıdaki metinleri dikkatlice okuyunuz.
2. Metinlere göre konunun sonundaki ütopyalarla ilgili soruları cevaplayınız.
Ütopya (ütopia) hiçbir yerde uygulanmayan ve gerçekleşmesi mümkün olmayan fikir ya da devlet
tasarımı anlamına gelir. Ütopyalar başlangıçta daha çok insanın refah ve mutluluğunu sağlamaya yönelik
olarak tasarlanmıştır. Ancak son yüzyıl içerisinde tasarlanan bazı ütopyalar insanlık için felaket habercisi
niteliğinde olmuştur. Bundan da anlaşılacağı üzere ütopyalar istenilen ütopyalar ve korku ütopyaları olmak
üzere ikiye ayrılır.
a. İstenilen Ütopyalar: Bazı düşünürler, yaşadıkları toplumlardaki devlet yönetimlerinin, bireylerin
çoğunluğunun mutluluk ve refahını sağlamada yetersiz kaldıklarını görmüşlerdir. Bu nedenle, nesnel
koşullardan ve toplumsal yasalardan değil de adalet, özgürlük, eşitlik gibi soyut ilkelerden kalkarak
gerçekleşmesi mevcut dünyada olanaksız olan fakat ideal bir dünyada var olacağı düşünülen birtakım devlet
ve toplum düzeni tasarımları yapmışlardır. Daha çok insanın refah ve mutluluğunu sağlamayı amaçlayan bu
tür ideal düzen tasarımlarına istenilen ütopyalar denir.
3. Ütopyalar
GÖRÜŞLER VE YAKLAŞIMLAR TABLOSU


Farabi (870-950) El-Medinet’ül Fazıla
(Erdemli Şehir):


Ona göre,
doğal ihtiyaçların etkisiyle bir araya gelerek toplumu oluşturan bireyleri bilgin ve
erdemli kişiler yönetmelidir. Bir topluma ancak bedenen ve ruhen sağlam, zeki,
öğrenme ve öğretmeyi seven, dürüst, kendine güvenen, Tanrı'ya inanan, çalışkan
kimse başkan olmalıdır. Bu özelliklere sahip yöneticiler, yönettikleri kişileri bilgi
bakımından yükseltirler. Toplum yaşamında iyiyi, doğruyu ve güzeli
gerçekleştirmek suretiyle insanların mutluluğunu sağlarlar. Yöneticiler bu
niteliklere sahip olmadıkları takdirde, yönettikleri kişiler mutsuz olur. Mutluluğa
ulaşmak için kurulan her şehir erdemli şehirdir. Farabi buradan yola çıkarak,
mutluluğa erişmek amacıyla el ele vererek çalışan bir millete “erdemli bir millet”, bütün milletleri
mutluluğa ulaşmak için el birliğiyle çalışan bir dünyaya da “erdemli dünya” der. Böylece, erdemli bir
toplumdan erdemli bir "dünya devleti"ne ulaşılır.
174
İŞÇİLER VE
ZANAATÇILAR
ÇALIŞMAK
BEKÇİLER
CESARET
YÖNETİCİLER
BİLGELİK
Platon (MÖ 427-347)
Politeia
(Devlet): Platon'a göre
devleti oluşturan doğal neden, hiçbir insanın tek başına kendi kendine
yetmemesi, bu nedenle de ihtiyaçlarını karşılamak için başkalarının
yardımına muhtaç olmasıdır. Onun için devletin ödevi, insanları
erdemli kılarak birlikte mutlu bir şekilde yaşamalarını sağlamaktır.
Ancak bu, toplumsal yaşamın, ahlaki bir anlayışa göre düzenlenmesi
ile gerçekleşebilir.
Ona göre ideal devlet; işçiler, bekçiler ve yöneticiler olmak
üzere üç sosyal sınıftan oluşur. İşçiler, çalışarak üretimde bulunurlar
ve devletin maddi ihtiyaçlarını karşılarlar. Bekçiler, içte ve dışta devletin varlığını korurlar. Yöneticiler de
kanunları yapar ve devleti yönetirler. Devleti meydana getiren yurttaşlar erdemli olmalıdırlar. İşçilerin erdemi
"çalışkanlık” bekçilerin "cesaret", yöneticilerin ise "bilgelik"tir. "Ölçülülük" ve "adalet" ise sosyal erdemler
olup her insanda bulunması gerekir. Devlet aynı zamanda bir eğitim kurumudur. Bütün yurttaşlar yete-
neklerine göre eğitilirler. Bu ideal devlet anlayışı, bekçiler ve yöneticiler sınıfı için özel mülkiyeti ve aileyi
yasaklar. Ancak işçiler için böyle bir yasak yoktur.
Platon yaşlılık döneminde yazdığı “Nomoi” (Yasalar) adlı eserinde ideal devlet anlayışında iki önemli
değişiklik yapmıştır. Birincisi, asker ve yöneticilerin özgürce aile kurmalarını ve özel mülkiyet edinmelerini
yasaklamanın yanlış olduğunu kabul etmesidir. İkincisi de yöneticilere tanıdığı koşulsuz yetkinin yanlış
olduğunu kabul ederek yöneticilerin yetkilerinin de yasalarla sınırlaması gerektiğini savunmasıdır.


Thomas More (Tomas Mor, 1478 - 1535) Ütopia
(Ütopya):


T. More bu
eserinde, İngiltere'nin o zamanki toplumsal durumunu eleştirir. Ona göre toplumdaki
eşitsizliğin ve mutsuzluğun kaynağı özel mülkiyettir. Bu durumdan kurtulmanın tek
yolu, özel mülkiyetin kaldırılmasıdır. Bu nedenle, ideal toplum, sınıfsız bir toplum
olmalıdır; değerler yönünden her insan eşit olmalıdır. Devlet, demokratik olmalı ve
yöneticileri halk tarafından akılcı biçimde seçilmeli ve tıpkı Platon'da olduğu gibi sıkı
bir eğitimden geçirilmelidir. Devlet ve toplum yaşamında barış hâkim kılınmalıdır.
T.More bu ütopyasında etkilendiği Platon gibi yaşadığı toplumu mutlu etmek
istemiştir. Çünkü ona göre de devletin amacı insanların mutluluğunu sağlamaktır.
Günümüzde bazı görüşlerinin gerçekleştiğini görüyoruz. Eğitim-öğretimin zorunlu ve parasız olması, kadın
erkek eşitliğinin sağlanması, çalışma saatlerinin azaltılması, sosyal devlet anlayışıyla kamu hizmet alanının
genişletilmesi, dinsel hoşgörünün evrensel bir nitelik kazanması bunlardan bazılarıdır.


Yüklə 19,1 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   ...   72




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə