1.Aşağıdaki metni inceleyiniz.
2. Hangi dönemlerde hangi bilimsel gelişmelerin yaşandığını bularak metnin sonundaki “Bilimin
TarihselYolculuğu” etkinliğini gerçekleştiriniz.
Uygulayalım
Bilimin ve Bilim Anlayışının Tarihsel Gelişimi
Bilimin tarihsel gelişimini ele alırken bugüne kadar geçirdiği aşamaları kronolojik
olarak şöyle ifade
edebiliriz:
İlk Çağ (MÖ 4000 – 500)
Orta Çağ (500 – 1450)
Yeni Çağ (1450 – 1789)
Yakın Çağ (1789 - ? )
Bilimlerin nasıl ortaya çıktığını ve hangi aşamalardan geçerek günümüze ulaştıklarını anlamak için yapılan
çabaya bilim tarihi denilmektedir. Bilim tarihi, nesnel bilimsel bilgilerin ortaya çıkışını ve gelişimini açıklar.
İlk Çağda matematik ve astronomi Mısır ve Mezopotamya'da çok ileri idi. Mısır Uygarlığı, matematik,
geometri ve astronomi bilgilerine, tıp bilgilerini de ekleyerek bilimsel çalışmaların kapsamını çoğalttı. Hasta
muayenesi için gerekli adımları bilen Mısırlı hekimler, hastayı uygulamalı ilaç tedavisiyle iyileştirmeye çalıştılar.
Mumyalama tekniğiyle cansız bedenleri uzun yıllar saklamayı başardılar.
Madenleri işlemesini bilen Sümerliler, 60 tabanlı bir sayı sistemi geliştirdiler. Bu sayı sisteminin örnekleri
olarak saatin 60 dakika, günün 24 saat ve dairenin 360 dereceye bölünmüş olmasını verebiliriz. Yazıyı da bulan
Sümerliler aynı dönemlerde yaşayan Mısırlılar gibi geometride alan ve hacim hesaplarını, dairenin alanını bulmak
için gerekli (pi) sayısını 3.125 olarak biliyorlardı.
MÖ 600'lerde başlayan Yunan uygarlığının oluşmasında Thales ve onu izleyenler ile Pythagoras (Pisagor)
okulu etkili olmuştur. Bilimin felsefeyle karışması bu dönemde başlamıştır. Aristoteles ve Platon ile devam etmiştir.
Daha sonra Eukleides (Öklid, MÖ 330-275), önceleri bir hayli gelişmiş olan geometriyi sistemleştirdi. Archimedes
(Arşimed,MÖ 287-212) ise mekaniğe bağımsız bir kimlik kazandırdı. Sokrates'le başlayan insan felsefesi sonucu
felsefenin ilgi alanı bilgi, ahlak, toplum, adalet, güzellik, devlet, erdem ve benzerleri gibi kavramlar oldu. Platon
kurduğu Akademiye girmek isteyenler için bir ön koşul getirdi. Ancak ve ancak matematik bilenler Akademiye
girebilirdi. Aristoteles, yaptığı mantık çalışmalarıyla akıl bilgilerini bir araya toplayarak mantık biliminin kurucusu
oldu. Aristoteles, aynı zamanda iyi bir biyolog idi. Balıklar, hayvanlar ve bitkiler üzerinde yaptığı gözlemlerle
botanik ve zoolojide uzun süre geçerli olan sınıflamaları ortaya koydu. Aristoteles'in fizik ve evren görüşleri uzun
yıllar bilimi etkiledi.
Felsefe ve bilimin bu dönemdeki birlikteliği yavaş
yavaş ay rılmaya da başladı. MÖ 200'lerde
Euklides(Öklid) geometriyi felsefeden ayırarak
bağımsız bir bilim disiplini haline getirdi. Hemen sonra
Archimedes (Arşimed)'in mekaniği bu ayrılmayı
destekleyen bir nitelikteydi. Orta Çağ Hristiyan skolastik
dünyasında doğa bilimleri gelişmemişti. Bilim kurumları
kilisenin tam kontrolünde idi. Onlarda Aristoteles'e sıkı
sıkıya bağlı idiler.
187