Düşünelim Sorgulayalım
Felsefi tutum takınmak size ne ifade ediyor? Görüşlerinizi aşağıdaki bölüme kısaca yazınız.
5. ...............................................................................................................
6. ................................................................................................................................................................
7. ................................................................................................................................................................
8. ................................................................................................................................................................
Temellendirme ortaya atılan bir görüş ya da ileri sürülen sav için bir dayanak göstermek demektir. Bundan
dolayı kanıtlanamamış ya da yeterince bilgi sahibi olunmayan bir konuda ya da problem için yargıda bulunmamak
veya onu belirsiz bırakmak felsefi tutum gereğidir. O hâlde felsefi düşüncenin temellendirilmesi ortaya atılan
düşüncenin akla ve mantığa uygun gerekçelere dayandırılması demektir.
Felsefi düşüncenin analiz ve sentez gibi işlevleri söz konusudur. Analiz söz konusu olduğunda, filozof,
kendisinin de içinde bulunduğu dünyayı anlamak ve kavramak için her türlü bilgi, deney, algı ve sezgi sonuçlarından
oluşan düşünceyi çözümleyerek açıklığa kavuşturur. Fakat filozof, bununla yetinmez, yani dünyayı parçalanmış bir
hâlde bırakmaz. Analiz aşamasında, üzerinde düşünülüp çözümlenmiş ve aydınlığa kavuşturulmuş malzemeden
hareketle dünyayı yeniden inşa eder ve onu bir bütünlüğe kavuşturur. Buna da sentez denir.
Her felsefi düşünce, o düşünceyi ortaya atan filozofun kişisel yaratıcılığıyla vardır. Hem farklı felsefi
sistemlerin çokluğu hem de aynı felsefi sistem içinde farklı görüşlerin varlığı bunun bir göstergesidir. Yani her felsefi
görüş, belli bir filozofa ait olup kişisel bir karakter gösterir. Örneğin; ahlak evrensel bir konudur ancak filozofların
ahlakla ilgili görüşleri özneldir. Çünkü her filozofun ahlakla ilgili görüşleri özgün ve birbirinden faklıdır.
Felsefi düşüncenin öznel olması onun evrensel bir niteliğe sahip olmadığı anlamına gelmez. Çünkü insan ve
insan yaşantısıyla ilgili her şey felsefenin inceleme konusu olabilir. Felsefede söz konusu olan insan yaşantısı ise tek
bir insanın değil, genel olarak insanın yaşantısıdır. Bu da felsefenin ele aldığı konular itibarıyla evrensel bir niteliğe
sahip olduğunu gösterir
.
11
Ç. FELSEFEDE TUTARLILIĞIN ÖNEMİ
Hazırlanalım
Filozofların ortaya koyduğu düşünceleri sistemli kılan ve oluşturdukları akımların günümüze kadar
gelmesini sağlayan sebep kendi içinde tutarlı olmalarıdır. Bir filozofun sisteminin diğer filozofların sistemlerine
göre daha doğru veya yanlış olduğu söylenemez. Felsefi sistemlerin sonuçları, bilimde olduğu gibi deneyle, olgusal
olarak test edilerek doğrulanamaz. Örneğin; Platon'un idealar kuramı, felsefedeki ütopyalar,
doğruluk ya da
yanlışlıkları söz konusu edilmeden tutarlılık bağlamında verilebilecek örneklerdir. Bundan dolayı tutarlılık ile
doğruluğu birbiriyle karıştırmamak gerekir. Tutarlılık, düşüncelerin ortak bir ilkeyle; bağıntı, düzen, kavram ya da
fikirle birbirine bağlanmış olması durumu; mantıklı bir bütünün parçaları, ögeleri arasında, karşılıklı bağlantı ve
uyum bulunması hâlidir. Doğruluk ise bir düşüncenin, önermenin ya da iddianın, gerçeklikle uyuşmasıdır. Buna
göre bir önerme onun işaret ettiği, kendisine karşılık gelen şey, var olduğu takdirde doğrudur. Örneğin; “Ahmet
çalışma odamda oturuyor.” tümcesi, “Ahmet'in odamda oturması gözlemlenmiş” olgusuna karşılık geldiği takdirde
doğrudur.
SORULAR_Felsefi_sistemin_sonuçlarının_bilimin_sonuçları_gibi_doğrulanamamasını_nasıl_açıklarız'>SORULAR
Felsefi sistemin sonuçlarının bilimin sonuçları gibi doğrulanamamasını nasıl açıklarız?
Bir filozofun sisteminin diğer bir filozofun sistemine göre daha doğru olduğu neden söylenemez?
Açıklayınız.
l
l
12
1. Aşağıdaki görselleri inceleyerek tespit ettiğiniz tutarsızlıkları sınıfta arkadaşlarınızla tartışınız.
2. Yaşamınızdan tutarlılık veya tutarsızlık örnekleri veriniz.
Uygulayalım
1. Aşağıdaki metni okuyunuz.
2. Metne göre aşağıdaki soruları cevaplayınız.
D. FELSEFE VE YAŞAM İLİŞKİSİ
Uygulayalım
1. Aşağıdaki metni okuyunuz.
2. Metne göre hayatın anlamlandırılmasında felsefenin rolünden ne anladığınızı yazınız.
Hayatın anlamına dair sorular geçmişin ve çağımızın büyük düşünürleri tarafından sorgulanmıştır: İnsan
nedir? Ben neyin nesiyim?
İnsanın en önemli özelliği kendine dönük düşünmeye yetenekli olmasıdır. Kendi kendini düşünebilir, kendi
için meraklanır, kendi yaşamının anlamını sorar. Ayrıca, öleceğinin açıkça bilincinde olan tek canlıdır.
Ama aynı zamanda insan; sonluluğun, özellikle ölümün bilincindedir. Sonluluk ve ölüm bir arada insanın
trajik bir bilmece gibi görünmesine yol açan bir gerginlik yaratır. Ulaşamayacağı bir şey için varmış gibidir insan.
Öyleyse insanın anlamı, yaşamının anlamı nedir? Platon'dan beri büyük filozofların en iyileri bu bilmeceyi çözmeye
çabalamışlardır. Başlıca üç büyük çözüm önermişlerdir bize:
On dokuzuncu yüzyılda çok yaygın olan ilki; insanın bitmez tükenmez gereksinimlerinin, onun daha büyük
bir şeyle yani toplumla özdeşleşmesi yoluyla giderileceği görüşüdür. “Benim acı çekmemin, başarısız olmamın,
ölmemin önemi yok.” der bu filozoflar. Çünkü insanlık, evren devam edecektir.
Hazırlanalım
Felsefi tavır hayatı ve hayata dair
herşeyi sorgulamayı, eleştirmeyi ve
görünenlerin ardındaki gerçeği aramayı
gerektirir. Bu tavır felsefeciyi diğer
insanlardan farklı kılar. Örneğin filozof
Diyojen bir öğle vakti çarşıda elinde fenerle
dolaşıyordu. Meraklarını gidermek için
insanlar:
- Elinde fenerle güpegündüz ne
dolaşıyorsun? diye sordular. Filozof kafasını
kaldırmadan:
- Adam arıyorum, adam diye cevapladı.
Filozof Diyojen’in bir öğle vakti elinde
fenerle adam araması, felsefi sorgulayıcılığı,
felsefenin yaşamı kuşatıcı etkilerini ve
felsefenin bize dönük yüzünü anlatır.
SORULAR
Metinden hareketle hayatın anlamlandırılmasında felsefe bir işe yarar mı?
“Felsefe farkında olmaktır.” sözünden ne anlıyorsunuz?
Felsefe insan hayatına ne gibi katkılar sağlamaktadır?
l
l
l
Aşağıdaki görseli ve metni inceleyerek verilen sorular üzerinde düşününüz.
13
Dostları ilə paylaş: |
