Devlet kýtaplari üÇÜNCÜ baski

Hazırlanalım
A
görselleri ve metni
şağıdaki
inceleyerek soruları cevaplayınız.
E. BİLİM VE HAYAT
199
Bilginin Gücü ve Bilgelik
SORULAR
Bilimi, doğru bilgiye giden tek yol olarak görenler olduğu gibi bilimin olumsuz sonuçları olduğunu
da ifade edenler olmuştur.” sözü sizce ne ifade etmektedir?
Bilimsel bilginin ve onun ürünü olan teknolojinin, insan hayatındaki yeri hakkında neler
düşünüyorsunuz?
ı
ı
ş
ı
Bilimsel bilgi hangi bilgi türleri ile tamamlanırsa yaşam daha anlamlı olur?
“Bilim, ilerlemesini engelleyen ön yargıları zamanla yendiyse bunun başlıca nedeni bir güç kaynağı
olmasıdır; özellikle savaş gücünü arttırmadaki etkinliği onu vazgeçilmez yapmıştır. Archimedes -Eski
Yunanlılar içinde deneysel çalışan tek bilim adamı oydu- Siraküz'ün savunmasında son derece yararlı
olmuştu. Leonardo da Vinci, tahkimat konusu üzerindeki bilgisi nedeniyle Milano Dükünün yanında iş
bulmuştu. Galileo da aynı nedenle Toscany Büyük Dükünün desteğini kazanmıştı. Mermiler üzerindeki
araştırmaları, topçuluğun daha etkili kılınmasını sağlayıcı nitelikte idi. Fransız Devrimi'nde, Fransız bilim
adamları, ülkelerinin düşmanlara karşı savunulmasında yaşamsal rol oynadılar. Son dünya savaşında
Japonları yenilgiye uğratan şey de Amerikalıların bilimsel üstünlüğünden başka bir şey değildi. İşte daha
çok bu nedenlerle bilimsel araştırma metot ve tekniğine karşı, artık pek az muhalefet kalmıştır.
Ama unutulmaması gereken şey şudur: Bilgelikle birleşmeyen kudret tehlikelidir ve çağımız için
gerekli olan şey de bilgiden çok bilgeliktir. Bilgelikte birleştiğinde bilimin sağladığı kudret, tüm insanlığa
büyük ölçüde refah ve mutluluk getirebilir; tek başına ise yalnız yıkıntıya yol açar.”
(B. Russell, Bilim Felsefesi s. 255.)
l
l
l
l
“
Bilgi toplumu olmak ile bilimsel bilgi aras nda nas l bir ili ki vard r?

---

1. Aşağıdaki metni okuyunuz. Metindeki koyu yazılmış kelimeleri kullanarak bilimin sağladığı güç
ve neden olabileceği olumsuzlukları dile getiren farklı bir deneme yazınız. Sınıf panosunda
arkadaşlarınızla paylaşınız.
2. Aşağıdaki metin kutularındaki bilim ile ilgili sözleri inceleyerek siz de bilimin değerini vurgu-
layacak bir slogan yazınız.
Uygulayalım
Bilim ile
insanı kısaca bizimle ilgili veya ilgili olmayan her şeyi
ve
çalışırız. Bu tanımdan anlaşıldığı gibi bilimin birinci değeri, bizim düşünme etkinliğinde bulunmamızı sağlıyor.
Bilen ve anlayan varlık olarak insan; bilim, felsefe ve sanat üretmeden duramaz. İnsan olmanın gereği bilgi üretir;
çünkü bilgi edinme potansiyeli ile bu dünyaya gelmektedir.
Bilim kendi başına saf kuramsal bilgi etkinliğidir. Bu bilgi ne iyi ne de kötüdür. Ne zaman bilimin saf bilgisi,
uygulanırsa ve hangi amaçla kullanırsa
veya
ortaya çıkar. Bilimin pratiğe uygulanmasına teknoloji
denir. Teknoloji, bilimsel bilginin kullanımı sonucu üretilmiş araç ve gereçlerdir. Teknoloji, insanın yaşamını
kolaylaştırmak için üretilir. İnsana sağlık ve yaşamın her alanında yardım eden teknoloji, insanın mutluluğunu ve
ömrünü artırmak için yapıldığı sürece faydalıdır. Teknolojiyi faydalı ve zararlı olarak ikiye ayırabiliriz.
ve
teknolojinin kendisinde değil, onu kullananın niyetinde ortaya çıkar. Bir bıçak doktorun elinde hayat
kurtarırken bir katilin elinde hayat alır. O hâlde, iyilik ve kötülük, fayda ve zarar bilim ve teknolojinin bizatihi
kendisinde değil, onu kullanan insana göre değişmektedir.
Bilimin teknolojiye dönüşmesiyle oluşan ögeler, insanlığın daha ileri gitmesini sağlar. Bir ulus, elinde
bulundurduğu ve ürettiği bilim ve teknoloji oranına göre, dünya devletleri arasında yer alır. Bugün Batı devletleri
ve
olarak kabul ediliyorsa, bunun en önemli nedeni ürettikleri bilim ve teknolojidir. O hâlde,
, gelişmenin, ileri gitmenin ve saygın olmanın en önemli koşulu bilim ve bilimin uygulama alanı
olan teknolojidir.
Tüm bunlara karşın, bilimin özü gereği, bilim insanı tarafsız ve nesnel düşünmek ve davranmak zorundadır.
Atom bombasını üreten bilim insanı, yaptığı çalışmayı insanları öldürmek için yapmamıştır. Onlar, atomun
parçalanabileceğini ve parçalanınca da büyük bir enerji kitlesinin açığa çıkacağını göstermeyi amaçlamışlardır.
Bilim, insanlara belli bir
,
ve anlama olanağı verebilir. Dünyaya bilimsel zihniyetle bakmak,
ancak
ve
olmaya bağlıdır. Bilimin tarafsızlığını ve nesnelliğini kendine
dünya görüşü yapan insanlar, dünyayı daha iyi yapabilirler. Uygarlığın ölçütü olan
bilimsellik, insanlar arasında yerleşmesi sonucu, insanlar araştırmaya ve bilgiye daha
çok değer vereceklerdir.
Diğer bilgi türleriyle desteklenen bilim ve teknolojinin değeri daha da
artacaktır. Bilimsel bilginin dışında evreni felsefe, sanat ve dinle de anlayabiliriz. Bu
bilgilerle ilişki içinde olan bir bilim, kendini daha da geliştirebilir. Böylece ortak
sonuçların çıkacağı bir durum, çoğunluğun istediği ve arzuladığı şey olacaktır.
evreni, toplumu,
anlamaya
bilmeye
pratiğe
iyi
kötü
Fayda
zarar
uygar
gelişmiş
modernleşmenin
dünya görüşü oluşturma
dünyaya bilim
açısından bakma
tarafsız
nesnel
Sizin sloganınız:
Ya l n ı z
b i l i m s e l
bilgiye ve teknolojiye
dayanarak yaşayan
bir kimse, teknolojik
çarkın sadece bir
d i ş l i s i
o l m a y a
mâhkum olur.
“Bilgi güçtür.”
Francis Bacon
200
Bilimin Değeri ve Bilimsel Bilginin Hayata Etkisi

---