DiJİtal aktiVİzm



Yüklə 179,81 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə4/7
tarix22.11.2017
ölçüsü179,81 Kb.
#11679
1   2   3   4   5   6   7

 

Dijital Aktivizm

 

[32] 


ortamlarda  tepkilerini  kolay  yoldan  gösterdikleri,  böylece  içlerindeki  sosyal 

değişim  isteğinin  köreldiği  düşünülmektedir.  Örneğin,  Özgacan  Aslan 

vakasında yaşanan vahşet karşısında ülke genelinde bir infial oluştu. Ortalama 

her  insanı  derinden  sarsacak  bu  olayda  tabii  ki  herkes  tepkisini  gösterme 

ihtiyacı  hissetti.  Bu  olayla  ilgili  bir  çok  gösteri  yürüyüşleri  ve  çeşitli 

protestolar düzenlense de en yaygın tepki gösterme biçimi online platformlar 

üzerinden  gerçekleşti.  Profil  resmine  konulan  Özgecan  Aslan  fotoğrafları, 

açılan  hashtagler,  yazılan  iletiler,  siyah  kurdeleler  vs.  günlerce  sosyal 

mecraları  işgal  etti.  Burada  bir  grup  online  olarak  gösterilen  bu  tepkilerin 

farkındalık  yaratmak  ve  insanları  mobilize  etmek  adına  faydalı  olduğunu 

düşünmektedir. Diğer bir grup ise online olarak tepkisini gösteren insanların 

vicdanını rahatlatarak bir anlamda deşarj olduğunu ve hareket geçme hissinin 

köreldiğini  düşünmektedir.  Bu  noktada  iki  iddia  da  teorik  olarak  makul 

görünmektedir,  dolayısıyla  bu  konuda  daha  çok  kantitatif  araştırmalar 

yapılması  ve  iddialara  yönelik  nicel  veriler  ortaya  konulması  konuyu 

aydınlatacaktır.      



3.3. Hacktivizm 

Peter  Krapp,  hacktivizmi  “politik  amaçları  gerçekleştirmek  adına 

bilgisayar  ve  dijital  ağların  otoriteyi  rahatsız  edecek  şekilde  kullanılması” 

olarak  tanımlamıştır.  (2005)  Pınar  Demirkıran  ise  hacktivizmi  “bilgisayar 

teknolojisinin veya programlama sistemlerinin toplumsal bir soruna yönelik 

tepki gösterme amaçlı kullanılması” olarak tanımlamıştır. (2013: 28) Her iki 

tanımda  da  hacktivizmin  bir  sosyal  değişime  yönelik  yapılmasına, 

hacktivizmde  yapılış  amacının  sosyal  değişim  sağlama  olduğuna  vurgu 

yapılmaktadır. Hacktivizm adına bu nokta çok önemlidir çünkü hacktivizmi 

siber  terörizmden  ve  diğer  siber  suçlardan  ayıran  en  temel  unsur  yapılış 

amacıdır.  Örneğin  hack  yöntemiyle  bir  yolsuzluk  ortaya  çıkarılır  ve  bu 

insanları uyarmak amacıyla yayınlanıp sosyal tepki yaratmak amaçlanırsa bu 

hacktivizmdir.  Diğer  taraftan,  hack  yöntemiyle  elde  edilen  gizli  bilgilerin 

şantaj,  para  koparma  gibi  amaçlarla  kullanılması  hacktivizm  değildir. 

Teröristlerin hükümetleri dize getirmek için yaptıkları yıkıcı hack faaliyetleri 

de hacktivizm değil, siber terörizmdir.  

Hacktivizm  denildiğinde  ilk  akla  gelen  yüzü  “Fawkes”  maskeli, 

karanlık  odalarda  bilgisayar  başındaki  insanlardır.  Kavram  olarak  da 

hacktivizm diğer siber suçlarla ve siber terörizmle aynı kefeye konulmaktadır. 

Gerçek anlamda hacktivizm sosyal hareket kavramı çerçevesinde incelenirse 

tam olarak anlaşılır. Burada paradoks ise, hacktivizm her ne kadar sosyal amaç 

doğrultusunda yapılsa da, hack faaliyetleri doğası itibariyle illegaldir. Amaç 

meşru olsa bile, kişi ya da kurumların özel bilgilerini illegal yöntemlerle elde 

etmek ve ifşa etmek suç olarak ele alınmaktadır. Sivil itaatsizliğin vicdani ama 

illegal olması gibi, haktivizm de vicdani olarak kabul görse de kanunen kabul 



 Durmuş Gökhan TURHAN 

[33] 


görmemektedir.  Hacktivizm  ile  ilgili  örnekler  çalışmanın  son  bölümünde 

“Dijital Aktivizm Örnekleri” başlığı altında incelenecektir.  



3.4. Vatandaş Gazeteciliği (Citizen Journalism) 

Vatandaş  gazeteciliği,  sivil  vatandaşların  haber  ve  bilgi 

toplanmasında, raporlanmasında, analiz edilmesinde ve yayılmasında aktif rol 

oynaması  anlamına  gelen  bir  kavramdır.  (Browman  ve  Willis  2003)  Aynı 

zamanda sokak gazeteciliği, kamu gazeteciliği, gerilla gazeteciliği gibi isimler 

de bu kavram için kullanılmaktadır. Vatandaş gazeteciliği, yeni teknolojiler, 

özellikle akıllı telefon ve sosyal medya sayesinde ortaya çıkan bir durumdur. 

Akıllı  telefonlarda  anlık  canlı  yayın  yapmayı  ve  hızlı  şekilde  çok  sayıda 

fotoğraf  paylaşmayı  sağlayan  uygulamalar  ve  bunları  mümkün  kılan 

teknolojik alt yapı sayesinde bu akım son dönemde hızla yayılmaktadır. 

Vatandaş  gazeteciliği  son  yıllarda  dijital  aktivizmin  başını  çektiği 

birçok  sokak  hareketinde  de  önemli  rol  oynamıştır.  Wall  Street’i  İşgal  Et, 

Mısır  Devrimi,  Tunus  Devrimi,  Ukrayna  Devrimi,  Ferguson  Sokak 

Hareketlerinde, Gezi Parkı olaylarında ve daha birçok benzeri olayda vatandaş 

gazeteciliği  çok  etkili  şekilde  kullanılmıştır  ve  uluslar  arası  ajanslar  dahi 

buralardan sosyal medya üzerinden gelen görüntülerle haber yapmıştır.  

Diğer taraftan vatandaş gazeteciliği uygulamalarında dikkat edilmesi 

gereken önemli bir nokta vardır. Vatandaş gazeteciliği provokasyona ve yanlış 

bilgilendirmeye  çok  müsait  bir  kavramdır.  Örneğin,  Gezi  Parkı  olaylarında 

İstanbul’da  polisin  üzerinden  tankla  geçtiği  iddia  edilen  sırtı  yarılmış insan 

fotoğrafının yıllar önce Filistin’de çekilmiş bir kare olduğu ortaya çıkmıştır. 

Yine aynı olaylardaki “polis insanların üzerine yaylım ateşi açtı” yalanı hem 

iç  hem  de  dış  basında  geniş  yankı  uyandırmıştır  ama  aslı  çıkmamıştır.  Bu 

örneklerde görüldüğü gibi vatandaş gazeteciliği kolayca istismar edilmeye ya 

da  istihbarat  örgütleri  tarafından  manipüle  edilmeye  müsaittir.  Genelde 

aktivistler ajitasyon yaparak destek bulma amacıyla ya da istihbarat örgütleri 

hedefteki  ülkeye  yönelik  kara  propaganda  yapmak  amacıyla  bu  yöntemi 

fazlasıyla  kullanmaktadır.  Vatandaş  gazeteciliğinin  iyi  yönü  ise  yönetimler 

üzerine  bir  kontrol  mekanizması  oluşturmuş  olmasıdır.  Yönetimsel 

aksaklıkların  hızla  geniş  kitlelere  duyurulması  imkanı  yönetimler  üzerine 

baskı  kurmuş,  vatandaşın  elini  güçlendirmiştir.  Çöpleri  vaktinde  alınmayan 

sade bir vatandaşın bile belediye başkanının hesabına çöpün resmini gönderip 

eleştirebilmesini  sağlayan  vatandaş  gazeteciliği  uygun  kullanıldığında 

katılımcılık  ve  demokrasi  adına  büyük  kazanım  sağlama  potansiyeline 

sahiptir.  

 

 

 



Yüklə 179,81 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə