Din psikolojiSİ BİLİm dali

54 
 
 
geliştirmişleridir. Üyelerini, yeni norm ve kimliklerin empoze edildiği toplumsal bir 
örgütlenme sürecine tabi tutarlar. Kendilerine göre ahlaki normları vardır. Otoriter ve 
karizmatik  bir  lidere  sahiptirler.  Milenyum  üzerine  vurgu  yaparlar.  Harekete  yeni 
üyeler bulmak için misyonerci bir yaklaşım içerisindedirler. 
Bunun yanı sıra, çoğu Batı dillerinden yapılan tercüme kitaplar ve TV dizileri 
aracılığıyla da karma, avantara, samsara, nirvana, yoga ve dairesel zaman gibi Hint 
düşüncesine ait kavram ve anlayışların son yıllarda arayış içinde olan Türk halkı ve 
özellikle  gençler  arasında  gizliden  açıktan  yayıldığı  dikkat  çekicidir.  Özde  Hint  ve 
Uzakdoğu kökenli olan ancak, bize Batı’dan intikal eden bu hareketler, daha ziyade 
düzenledikleri  kurslar,  seminerler,  toplantılar,  çeşitli  yayınlar  ve  internet 
sayfalarındaki ilan ve reklamlarla tanınmakta ve taraftar toplamaktadır. 
Sosyolojinin, antropolojinin ve dinler tarihinin verilerine göre insanlık daima 
manevi bir arayış içinde olmuştur. 1950’li yıllardan itibaren dünya ölçeğinde görülen 
hızlı  sosyal  değişmeler,  çalkantılar,  sekülerleşme  vb.  etmenler  bireylerin  duygu, 
düşünce, inanış ve değerlerinde; toplumların ise sosyo-kültürel ve siyasal yapılarında 
değişmelere yol açmıştır. Bunun sonucunda insanlar manevi arayışlarını karşılamak 
için yeni arayışlara girmişlerdir. Böyle bir arayış içerisine giren insanları kendilerine 
çekmek,  onları  memnun  etmek  ve  bağlılıklarını  devam  ettirmek  için,  Yeni  Dini 
Hareketler  ve  bazı  hazcı  gruplar  bir  takım  organizasyonlar  kurarak  küresel  bir  olgu 
haline gelmeye çalışmaktadırlar. 
Söz konusu dini grupların uzlaşma (konsensüs), dinlerin birleştirilmesi, dinler 
arası  diyalog,  dünya  barışı,  hoşgörü,  pazar  ekonomisi,  demokrasi,  çoğulculuk, 

---

55 
 
 
küreselleşme  ve  çevre  vb.  kavramları  sıkça  kullanmaya  gayret  ettikleri 
görülmektedir.
60
 
Yeni  Dini  Hareketler  ve  hazcı  gruplar  kendi  amaçları  için  gizemli  araçlar 
sunmaktadırlar. Öğretilerini çoğunlukla metafizik bir dille takdim etmelerine rağmen 
benimsedikleri yöntemleri dini terminoloji ile ifade etmeyi pek fazla tercih etmezler. 
Çünkü onların amaçları büyük oranda seküler ve hazcı (hedonist) karakterlidir. 
Kendi dininden memnun olmayan bir takım insanlar, özellikle de yeterli dini 
eğitim almamış gençler, yeni din arayışları içerisine girmeyi tercih etmektedirler. Bu 
arayışların  en  dikkat  çekici  olanları,  doğu  mistisizmi  ile  batı  okkultizminin 
birleşmesinden ortaya çıkan gruplardır.  
Günümüzdeki  Yeni  Dini  Hareketler  ve  hazcı  gruplar  çoğunlukla  Hıristiyan 
Batı’da ortaya çıkmaktadır ve bunlarda bireycilik ön plandadır. Bunlar hem insanın 
kendi  benliğine  hem  de  topluma  zarar  vermektedir.  Öncelikle  özgürlüğe  vurgu 
yaptığı  için,  bireyi  kendi  başına  bir  amaç,  herşeyin  onun  etrafında  biçimlendiği  en 
yüksek  değer  olarak  aşılayan  bireycilik,  bireyle  toplum  arasındaki  bağları 
koparmakta, öz bilinci zedelemekte, kişiyi toplumsal değer ve normlara karşı isyana 
teşvik etmektedir. 
1950’li  yıllardan  sonra  ortaya  çıkan  söz  konusu  dini  hareketlerin  çoğunun 
hedef  kitlesi  15-25  yaş  arası  gençler  olduğu  için  bunlar,  Gençlik  Dinleri  veya 
Gençlik  Tarikatları  şeklinde  de  isimlendirilmektedir.  Ağırlıklı  olarak  lise  ve 
üniversite  çağındaki  gençlere  yönelik  faaliyetler  yürüten  bu  kitle,  1990’lı  yıllardan 
itibaren gençlere yönelik faaliyetlerine hız vermiş durumdadır. New Age (Yeni Çağ), 
Satanizm,  Scientoloji  ve  Moonculuk  ve  Uzakdoğu  menşeli  olan  Hera  Krishna, 
                                                           
60
Adem Efe, “Küreselleşme Yeni Dini Hareketler ve İnternet”, 
http://idc.sdu.edu.tr/tammetinler/dinkultur/dinkultur28.pdf
,  ss. 3-7,  (17.10.2011).
 

---

56 
 
 
Ananda Marga, Transandantal Meditasyon, Divine Light Mission, Brahma Kumaris 
ve  Osho  Hareketi  bunlardandır.
61
Gerek  Uzakdoğu’da  ve  gerekse  Batı’da  ve  son 
zamanlarda  da  ülkemizde  kendini  çokça  hissettiren  bu  Yeni  Dini  Hareketler,  çoğu 
kez kendilerini  geleneksel  dinlerden  ayırdıkları için kökenlerindeki ana dinlerin bir 
mezhebi veya tarikatı olarak anılmak istemezler. Bazıları çok farklı dini sistemlerden 
aldıkları  ödünç  inançları  birleştirerek  oluşturdukları  karma  kutsal  metinlerine 
güvenerek ayrı bir din olduklarını insanları kurtuluşa ulaştıracaklarını iddia ederler. 
Kendilerini yeni bir sistem ve din olarak takdim etmelerinin geri planında ise büyük 
dünyevi,  siyasi  ve  ekonomik  beklentiler  yatmaktadır.  Bunların,  özellikle  içinde 
yaşadığımız  modern  çağda,  tahsilli  insanlardan  oluşan  gönüllü  sömürgelere  sahip 
oldukları bilinmektedir.
62
 
 
Yirminci  yüzyılın  sonlarından  itibaren  belirgin  şekilde  çoğalan  ve  oldukça 
planlı ve aktif şekilde devam eden hedonist karakterli Yeni Dini Hareketler ve hazcı 
gruplar hakkında gerekli uyarıcı ve eğitici tedbirlerin alınması gerekmektedir. 
 
VI- GENÇLERİN EĞİTİMİ 
 
 
Toplumumuzun  bugün  geçirmekte  olduğu  hızlı  sosyal  değişim,  sahip 
olduğumuz  değerlerde  yıpranmayı  beraberinde  getirmekte,  ahlaki  değerler 
bozulmakta, geçmişte büyük tepkilerle karşılanabilecek çoğu durumlar, artık normal 
kabul  edilmektedir.  İnsanları  bir  arada  tutan  dini  ve  milli  bağlar  zayıflamakta 
özellikle  yeni  nesiller  büyük  bir  ahlaki  çöküntüyle  karşı  karşıya  kalmaktadır.  Yeni 
nesiller bizi biz yapan değer ölçülerinden uzak tutulursa, bir milletin öz değerleriyle 
                                                           
61
 Özkan, ss. 67-252.
 
62
 Özkan, ss. 10-40.
 

---