Din psikolojiSİ BİLİm dali
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
117 Elinde kalan şu (son) tohumu bari ek (feda et) de bu iki anlık müddetten uzun bir ömür bitsin. Mademki bu ışık veren çırağ henüz sönmemiştir; kendine gel de hemen fitilini düzelt, yağını tazele. Sakın yarın deme. Nice yarınlar geçti. Ekin zamanı tamamıyla geçmesin, âgâh ol! 174 174 Küçük, Mevlana’ya Göre Manevi Gelişim –Benliğin Dönüşümü ve Miracı, ss. 497, 498. 118 SONUÇ İnsan zahirde maddi, özünde manevi bir varlıktır ve fiziksel gelişiminin paralelinde manevi gelişimi de şarttır. Maneviyat insanın varlığını tamamlar. Bu asıldan uzak kalan insan beşeriyetini aşamaz. Maddi haz ve heveslerin esareti altında yaşayan bir insan eşref-i mahlukat (yaratılmışların en şereflisi) değil, ancak, esfel-i sâfilîn yani, alçakların en alçağı mertebesinde yaşayan bir varlık olabilir. Oysaki insanın yeryüzündeki amacı; hem aklın hem de bedenin buluğa ermeye başladığı ergenlik çağından itibaren, varlık âlemi içinde ait olduğu makama ulaşmak olmalıdır. Kur’an’da, “Muhakkak ki biz insanı en güzel biçimde yarattık” buyrulmaktadır ve bu en güzel biçim, şüphesiz ki vücut özelliklerinin yanı sıra, yeryüzünde başka hiçbir varlığa verilmeyen kemâlât yani, değer, iyilik ve mükemmelliklerdir. İnsana doğuştan böyle bir üstünlüğü ve potansiyeli bahşeden Yüce Yaratıcımız, elbette ki onun ergenlik döneminden itibaren ölünceye kadar, bu mükemmelliği hedefleyerek yaşamasını istemektedir. Fakat insanlar, arzu ve isteklerine esir olurlar ve insanlık sıfatından uzaklaşırlar. Cismen insan olarak kalsalar bile insan olma hedef ve gayesini unuttuklarından kendilerine yabancılaşırlar ve sonuçta da Allah’ı tanımaktan mahrum kalırlar. İnsanın hakikatini araması; ne olduğunu, nereden geldiğini, nereye gideceğini, ne için yaratıldığını, bu dünyaya ne yapmak için geldiğini düşünmesi 119 önemlidir. Çünkü insan iç âleminin isteğinden habersiz olduğunda, nefsi Allah ile arasına adeta psikolojik bir perde haline gelir. Allah yeryüzünde kendi halifesi olarak yarattığı insanın mükemmelliğini istediğinden, doğruyu yanlışı ayetleri ve peygamberleri vasıtasıyla apaçık bildirmekten başka insanlar mutlak hakikati hatırlasın ve sırat-ı müstakime yönelsin diye, insanın kendisi de dahil bütün kainatı, bütün varlık alemini ilahi mesajlarla donatmıştır. Kendisini huzurlu ve güvende hissetmek isteyen insanın tek yapması gereken bunları farketmektir. Her nefesimizde ismini söyleten Rabbimiz yaşadığımız sürece kendisini hatırlamamızı istemekte ve şöyle buyurmaktadır: “Allah kendisine yönelen kulunu hidayete (rızasına giden yola) erdirir. Onlar iman edenler ve kalplerini Allah’ın zikriyle huzura erdirenlerdir. Dikkat edin, kalpler ancak Allah’ın zikriyle huzur bulur.” (Ra’d 13/27-28) Allah’ı unutan insan, neden ve nasıl nefes alıp verdiğini de bilmeyen insandır. Bu hem büyük bir nankörlük hem de niçin yaşadığının idrakinde olmamaktır. Ayrıca insan Allah’ın rahmetinden ne kadar uzaklaşırsa o kadar dengesiz, öfkeli, sabırsız, maddi hazlara doyumsuz ve sınır tanımaz hale gelmektedir. İnsanı insan olma hedef ve gayesine göre yaşatabilme çabalarının tamamına eğitim diyoruz. Eğitim, toplumdaki genel anlayışın aksine, bilgi verme faaliyeti olan öğretimden çok farklı bir kavramdır. Eğitim bilgilendirmeyi de içine alır fakat aslen manevi değerleri tatbik etme alışkanlığının kazandırılmasıdır. “Ben kimim?”, “Hayatımın gayesi nedir?” gibi temel sorular, insanın karşısına her yerde çıkmaktadır. Bu sorulara tatmin edici cevaplar veremediğimizde 120 hayatımızın anlamı ortadan kalkar. İstikameti, manevi hazzı (huzuru), mutluluğu ve heyecanı olmayan bir hayat yaşamaya mahkum kalırız. Gelişemeyiz… Günümüz Türkiye’sinde gençliğin maneviyat eğitimine büyük ihtiyacı vardır. Nefsin harekete geçtiği devrenin gençlik yılları olması, bu dönemde yanlışlara düşme ihtimalini artırmaktadır. Bu nedenle, sürekli eleştirip suçlayarak gençlerimizi kendimizden koparmak yerine, en uygun üslubu ve araçları kullanarak, onları en doğru ve en güzel olanla buluşturabiliriz. Onları eğitirken en mükemmel insan Hz. Muhammed’i (s.a.v) ve Anadolu bilgelerini örnek alabiliriz. Toplumda genellikle yapıldığı üzere, gençleri hep potansiyel suçlu gibi görerek, acımasız eleştirilerle hırpalayarak, onlara güvenmeyerek eğitemeyiz. Her devirde olduğu gibi günümüzde de gençlik yaradılışı gereği iyiyi ve güzeli arayış içindedir. Küçük yaştan itibaren aile içinde doğru metodlarla verilmiş maneviyat eğitimi, sadece dinini tanıyan bir gençlik yetiştirmekle kalmaz, aynı zamanda sağlam bir karakter oluşumunda da önemli katkılar sağlar. Bunun aksi, yani, toplumun dinamik gücü olan gençliğin manevi değerlerinden koparılması, yeterli din eğitimi verilmemesi veya yanlış temeller üzerine kurulması ise, yeni nesilleri yabancı kültürlerin hükmüyle baş başa bırakır. Bu gerekçelerle maneviyat eğitimine her türlü destek verilebilir. Örneğin; illerimizde Mevlana, Yunus Emre, Hacı Bayram-ı Veli, Niyazi Mısrî, Somuncu Baba adını taşıyan enstitüler kurularak, buralarda hem bölge halkının folklorik değerlerini yansıtan tematik unsurlar hem de büyük maneviyat önderlerimizin şahıslarında sunmuş oldukları yüksek değerler ve eğitim metodları, araştırılmalı, incelenmeli ve bugünün kuşakları ile buluşturulmalıdır. Gençler bilgilendirilmeli, özendirilmeli ve isteklendirilmelidir. 121 Söz konusu enstitülerden elde edilecek bilgiler din psikolojisi uzmanlarının da katılımıyla toplumun psikolojik takviyesinde kullanılmalıdır. Manevi bakım hizmetlerinde, eğitim-öğretim kurumlarının rehberlik hizmetlerinde, mesleki eğitim kurumlarında, gençlik merkezlerinde, etüt merkezlerinde, aile yaşam merkezlerinde, kadın sığınma evlerinde, hastanelerde, hapishanelerde, halkla ilişkiler sektöründe, hayır amaçlı oluşumlarda ve daha birçok alanda bu çalışmaların büyük katkı sağlayacağı düşünülmektedir. 122 KAYNAKÇA Akgün, Halil, “Tasavvuf İnsanlığa Ne Vaat Ediyor”, Semerkand Aylık Tasavvufi Dergi, Sayı 157, Ocak 2012. Alemdar, Ahmet, “Evrenden İnsana”, Semerkand Aylık Tasavvufi Dergi, Sayı 97, Ocak 2007. Altınköprü, Tuncel, Genç Erkek Psikolojisi ve Cinselliği, İstanbul, Hayat Yayıncılık, 2007. Arabî, İbn, Bir Sûfî’nin Portresi-Şeyh-i Ekber’in Kaleminden Zunnûn-i Mısrî, 3. Baskı, Çev: Dr. Ali Vasfi Kurt, İstanbul, Gelenek Yayıncılık, 2005. Arslan, Ahmet, Felsefeye Giriş,13. Baskı, Ankara, Adres Yayınları, 2010. Bahadır, Abdülkerim, “Psikoterapide Yeni Bir Yaklaşım: Logoterapi ve Viktor Frankl, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 9, Cilt 9, 2000. Burger, Jerry M., Kişilik, Çev: İnan Deniz Erguvan Sarıoğlu, İstanbul, Kaknüs Yayınları, 2006. Cebecioğlu, Ethem, Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, 3. Basım, Ankara, Anka Yayınları, 2005. 123 Cora, Mustafa, “Kur’an’a Göre Heva”, (Yayımlanmamış Doktora Tezi, Danışman: Prof. Dr. Mevlüt Güngör, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2007. Cüceloğlu, Doğan, Anlamlı ve Coşkulu Bir Yaşam İçin Savaşçı, İstanbul, Sistem Yayıncılık, 1999. ----------, Yetişkin Çocuklar, 8. Baskı, İstanbul, Sistem Yayıncılık, 1996. Çağrıcı, Mustafa, Anahatlarıyla İslam Ahlakı, 4. Basım, İstanbul, Ensar Neşriyat, 2006. Deniz, Gürbüz, İnsan Hürriyetinin Metafizik Temelleri, İstanbul, Litera Yayıncılık, 2010. Dökmen, Üstün, Yarına Kim Kalacak? Evrenle Uyumlaşma Sürecinde Varolmak Gelişmek Uzlaşmak, İstanbul, Sistem Yayıncılık, 2002. El-Hasenî, İbn Acibe, Kısa Surelerin Tefsiri - Duha’dan Nas’a Kadar Surelerin Zahiri ve Tasavvufi Tefsiri, 3. Baskı, Çev: Dr. Dilaver Selvi, İstanbul, Semerkand Yayınları, 2007. El-Muhasibî, Hârîs, Nefs Muhasebesinin Temelleri (Er-Riâye), 3. Baskı, Çev: Şahin Filiz; Hülya Küçük, İstanbul, İnsan Yayınları, (yayım tarihi yok). 124 El-Mekkî, Ebû Talib, Kalplerin Azığı (Kûtu’l-Kulûb), 3. Baskı, Çev: Prof. Dr. Yakup Çiçek; Dr. Dilaver Selvi, İstanbul, Semerkand Yayınları, 2004. Erol, S. Muhammed Saki, Hayat Dengemiz, 6. Baskı, İstanbul: Semerkand Yayınları, 2008. Frankl, Viktor E., İnsanın Anlam Arayışı, 6. Baskı, Çev: Selçuk Budak, İstanbul, Okuyan Us Yayınları, 2012. Gazâlî, İhyâu Ulûmi’d-Dîn, Çev: Ahmet Serdaroğlu, İstanbul, Bedir Yayınevi, 2002. ----------, Ey Oğul!.. –Eyyühe’l-Veled-, 3. Baskı, Tercüme edip baskıya hazırlayan: Hasan Küçük, İstanbul, Marifet Yayınları, 2002. ----------, Ahlak Kitabı, 2. Baskı, Çev: Seray Yıldız, İstanbul, İlke Yayıncılık, 2010. ----------, Kimya-i Saadet (Mutluluk Hazinesi), Çev.: A. Faruk Meyan, İstanbul, Bedir Yayınevi, 2011. Geylanî, Abdulkadir, El-Fethu’r-Rabbânî (İlâhî Armağan), Çev: Abdulkadir Akçiçek, İstanbul, Bedir Yayınevi, 2010. 125 Grof, Stanislav, Geleceğin Psikolojisi, Çev: Sezer Soner, İzmir, Ege Meta Yayınları, Dönüşüm Basım Yayın Tanıtım, 2002. Haşimi, S. Muhammed Saki, Arifler Yolunun Edepleri, 22. Baskı, İstanbul, Semerkand Yayınları, 2009 Hökelekli, Hayati, Gençlik, Din ve Değerler Psikolojisi, Ankara, Ankara Okulu Yayınları, 2002 Kuşeyri, Abdülkerim, Kuşeyri Risalesi (Sufilerin İnanç ve Ahlakları), 3. Baskı, Çev: Dr. Dilaver Selvi, İstanbul, Semerkad Yayınları, 2007. Küçük, Osman Nuri, Mevlana’ya Göre Manevi Gelişim –Benliğin Dönüşümü ve Miracı-, 2. Baskı, İstanbul, İnsan Yayınları, 2009. ----------, Fusûsu’l-Hikem ve Mesnevi’de İnsan-ı Kâmil, Birinci Baskı, İstanbul, İnsan Yayınları, 2011. Maslow, Abraham, İnsan Olmanın Psikolojisi, Çev: Okhan Gündüz, İstanbul, Kuraldışı Yayıncılık, 2011. Merter, Mustafa, Dokuz Yüz Katlı İnsan Tasavvuf ve Benötesi Psikoloji/Transpersonal Psikoloji, Gözden Geçirilmiş 8. Baskı, İstanbul, Kaknüs Yayınları, (yayım tarihi yok). 126 Nicoll, Maurice, Gurdjieff ve Ouspensky’nin Öğretisi Üstüne Psikolojik Yorumlar, 1. Cilt, Çev: Neslihan Parlak Kosova, İstanbul, Ruh ve Madde Yayınları, 2008. Özdoğan, Öznur, Aşkın Yanımız Maneviyat, Ankara, Özdenöze Yayınları, 2009. Özkan, A. Rafet, Kıyamet Tarikatları (Yeni Dini Hareketler), 2. Baskı, İstanbul, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, 2006. Palmer, Helen, Ruhun Aynası Ennegram’a Yansıyan İnsan Manzaraları, 2. Baskı, Çev: Okhan Gündüz, İstanbul, Kaknüs Yayınları, 2010. Safa, Ahmet, “Kulluktan Hürriyete”, Semerkand Aylık Tasavvufi Dergi, Sayı 73, Ocak 2005. Saruhan, Müfit Selim, “İslam Düşüncesinde Ahlak ve Saadet”, Köprü Üç Aylık Fikir Dergisi, Sayı 75, Yaz 2011. Sayın, Esma, Namaz ve Karakter Gelişimi, 7. Baskı, İstanbul, İnsan Yayınları, 2011. Schultz Duane P. & Sydney Ellen, Modern Psikoloji Tarihi, I. Basım, Çev: Yasemin Aslay, İstanbul, Kaknüs Yayınları, 2007. 127 Soccio, Douglas J., Felsefeye Giriş: Hikmetin Yapıtaşları, Çev: Kevser Kıvanç Karataş, İstanbul, Kaknüs Yayınları, 2010. Sühreverdî, Şihâbuddîn, Avârifü’l-Meârif (Gerçek Tasavvuf), 6. Baskı, Tercüme ve Tahric: Dr. Dilaver Selvi, İstanbul, Semerkand Yayınları, 2008. Taylan, Necip, Anahatlarıyla İslam Felsefesi (Kaynaklar-Temsilcileri-Tesirleri), 6. Baskı, İstanbul, Ensar Neşriyat, 2010 Twenge, M.Jean, “Ben” Nesli, Çev: Esra Öztürk, İstanbul, Kaknüs Yayınları, 2009. Yurtgezen, Ali, “Adam Olmak”, Semerkand Aylık Tasavvufi Dergi, Sayı 81, Eylül 2005. İNTERNET KAYNAKLARI: http://www.osmanlicaturkce.com http://www.diyanet.gov.tr/kuran/kurandakisira.asp http://tr.wikipedia.org 128 “Logo-Terapi”, http://www.ozelegitimsitesi.com/index.php?option=com_content&task=view&id=30 6, (25.05.2011). Yazıcı, Kubilay, “Değerler Eğitimine Genel Bir Bakış”, http://www.sosyalbilgiler.gazi.edu.tr/articles/article20.pdf , (03.10.2011). Efe, Adem, “Küreselleşme Yeni Dini Hareketler ve İnternet”, http://idc.sdu.edu.tr/tammetinler/dinkultur/dinkultur28.pdf , (17.10.2011). Polater, Kadir, “Kur’an-ı Kerim’e Göre Heva Kavramı ve Dalaletteki Rolü”, http://e-dergi.atauni.edu.tr/index.php/ilahiyat/article/viewFile/3026/2920 , (02.11.2011). Duralı, Şaban Teoman, “Ahlaklı Nesil İçin Din Eğitimi Şart”, http://yenisafak.com.tr/Roportaj/?i=365898 , (28.02.2012). “Sosyal Hizmetlerde Manevi Bakım” http://www.manevibakim.com/bilim_alanlari/manevi_bakim/kitap_01.asp , (12.08.2012). Buket Akkoyunlu, “Bilgi Okuryazarlığı ve Yaşam Boyu Öğrenme”, ietc2008.home.anadolu.edu.tr/ietc2008/1b.doc, (24.08.2012). 129 ÖZET Hedonizm dünyada hızla yayılmakta ve insanlık için risk oluşturmaktadır. Her eyleminde haz almayı ön planda tutan, kişisel ve toplumsal sorumluluk bilincinden yoksun bir genç nesil profili ile karşı karşıyayız. Hazza düşkünlük ve benmerkezcilik tehlikeli boyutlara doğru hızla ilerliyor. Bu çalışmada haz düşkünlüğünün (özellikle bedensel hazlara düşkünlük, ahlakî düşkünlük) kaygıdan kaçış için bilinçsizce geliştirilen psikolojik bir savunma mekanizması olduğunu göstermeyi amaçladık. Temel ihtiyaç ve sorumlulukları çerçevesinde insanı tanıtmaya çalıştık. Kaygılarının sebebini açıkladık ve ardından “Kendini bil” meyi önerdik. Gençler din, değerler, edep ve ahlakın unutulmaya yüz tuttuğu bir dünyayla karşı karşıyalar. İstek ve arzuları sınır tanımıyor. Yüce Yaratıcı ile aralarına adeta psikolojik bir duvar örülmüş. İlahi rabıtası olmayan insan, nefs-i emmarenin meyilli olduğu maddi hazların esiri oluyor… Oysaki çağımızda, sorumluluk sahibi, çalışkan, açık fikirli, manevi dokusu sağlam, ruh asaletine sahip, verimli bir gençliğe ihtiyacımız var. Bu çalışma vasıtasıyla, dünyayı ve insanı Kur’an’dan hareketle tanıma ve anlama ihtiyacı duyan fakat içinin bu arzusundan bihaber kaygı içinde yaşayan gençlere ve ailelerine ışık tutabilmeyi ümit ediyoruz. Yaşanılan kaygıların tamamının aslında fani benliğin ruhun ezelde Rabbine vermiş olduğu sözü (kulluk sözü) hatırlamamasından ve nefsin kemâle ermeyişinden kaynaklandığını izah etmek istiyoruz. 130 ABSTRACT Hedonism spreads rapidly in the world and poses a serious risk for humanity. We are faced with a young generation profile that prioritizes taking pleasure in everything and is devoid of the awareness of personal and social responsibility. Sensuality and egocentricism progress rapidly to hazardous dimensions. In this study we have aimed to point out that devotion to pleasure (especially sensuality, depravity) is a defense mechanism, developed for escaping from anxiety. We have tried to introduce the human being within the framework of his basic needs and responsibilities. We have explained the reason of his anxieties, and then advised him “to know himself”. The youth grow up in an environment, where religion, values, decency, and morality are about to be forgotten. Their desires know no bounds. It is as if a psychological wall was put up between them and the Holy Creator. Just at this point we have wanted to divert our people from the darkness of worldly pleasures to the light of wisdom before it’s too late. We have wanted to introduce the morality of Islam, and subsequently to tell how we can experience Islam in the most accurate and the best way in practice. We have talked about the human truth, the human soul and the ranks of the human soul. We have introduced the concept of “heva” (indecent, harmful desires, which are deemed a sin) to which “nefs-i emmare” (the lowest rank of the human soul) is prone. We have explained the physiological and psychological grounds for obeying “heva”. We have warned human beings against “heva” within the framework of the Holy Koran and hadiths... 131 A human being, who is devoid of divine bond, is a captive of the desires. We said to them: it is possible to break free from captivity through “knowing oneself” and “being purified of bad character”. Psychologists, psychiatrists, sociologists, pedagogues, and theologists have to examine this syndrome both horizontally and within the framework of the vertical development model, put forward by the psychology of the human soul. As the society, we need to know the perfect human being and learn İslam Sufism, which is a discipline of behaviours and affairs. Despite the fact that psychologists put forward a good deal of new definitive information related to human behavior, they cannot indicate the opportunities and the methods about how a human being can attain high faculties and can put them into practice. Because on account of the fact that psychology is based on “normal” and “average” human behavior, which can be measured, as a criterion, it did not show concern for how an ideal human character will be formed and was not able to develop a relevant point of view. The objective of psychology is to define, estimate, and control human behavior. The tradition of basing theories on a quantitative and physical principle has drawn it away from being concerned about the transcendent dimension of the human being. However, what we need most in this age is a responsible, hard-working, open-minded, efficient youth with a tough moral fabric and a noble soul. Through this study, we hope to provide an insight for youngsters and their families, who need to understand the world and the human being within the framework of the Holy Koran; however who live in anxiety unaware of this inner desire. We want to explain that the endogenous pain and grief (anxiety) felt is in fact 132 due to the fact that the human being has not remembered his spirit’s promise (worship promise) made to his God at the past eternity, and the soul has not reached perfection. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|