Din və məhəbbət – faciələrə aparan ziddiyyət
Yüklə 7,12 Mb. Pdf görüntüsü
|
52 bəziləri binanın fasadından baxdıqda qapının yanlarındakı iki geniş qüllənin Hüqonun soyadının latın qrafikasındakı baş hərfli olan «H»-a bənzəməsi ilə əlaqələndirirlər. Müəllif öz romanı ilə təkcə binaya deyil, özünə də, Horatsi demişkən, öz əli ilə yaratdığı abidə qoymuşdur. Bir məsələni də qeyd etmək vacibdir ki, onun bu zəhməti həm də kilsə binasına qayğı göstərilməsi nöqteyi-nəzərindən faydasız qalmamışdır. Bir qədər sonra kilsə binası əsaslı təmir edilmiş, uğurla yenidən qurulmaya məruz qalmışdır. Notr-Damın populyarlıq qazanmasında isə Hüqonun romanının təkanı, təsiri müqayisə edilməz dərəcədə yüksəkdir. Kilsə binası Site adasından, Parisdən, Fransadan kənara çıxıb, romanın və onun əsasında çəkilmiş filmlərin hesabına bəşəriyyətin əksəriyyətinin səcdə qıldığı bir məbədə çevrilmişdir. Hüqonun dühası Notr-Damı özünə məxsus Panteona (bütün allahlara həsr olunmuş yer) çevirdiyindən, dini fərqlərindən asılı olmayaraq hamı bu müqəddəs bazilikaya ülvi hisslər bəsləyir. Sakra-Kyor kilsəsi Parisin digər mühüm kilsəsi Monmartr təpəsində yerləşən Sakra-Kyor («Müqəddəs Ürək») kilsəsidir. Limona bənzər qübbələri ilə seçilən və yüksəkliklə yerləşdiyindən hər tərəfdən görünən bu bina da şəhəri bəzəyən incilərdən biridir. Monmartr təpəsində bir əsrdən çox müddətdə yaradıcı ziyalılar – yerli və əcnəbi bohema yığışmağa başlamışdı. XIX əsrin sonunun, XX əsrin əvvəllərinin görkəmli ədəbiyyat və incəsənət xadimləri buradakı kafeyə yığışıb, öz yaradıcılıq problemlərini müzakirə edirdilər. O vaxtlar Paris iri ətirli çiçək kimi arı timsallı yaradıcı insanları özünə cəlb edirdi. Görkəmli amerikan rejissoru Vudi Alenin öz 53 ssenarisi əsasında 2011-ci ildə çəkdiyi və Oskar mükafatına layiq görülən «Parisdə gecə yarısı» filmində 1920-ci illərdə Parisə axışıb gələn və yeni ilhama yiyələnən yazıçıları və rəssamları realistik qaydada təsvir edir. Onların arasında ispan rəssamı Pablo Pikasso, amerikan yazıçıları Frensis Fitscerald və Ernest Heminquey də vardır. Şəhər haqqında deyilən məşhur kəlam da: «Paris daim səninlə olan bayramdır» məhz Heminqueyə məxsusdur. Notr-Damın yerləşdiyi Site adası Parisin ana hüceyrəsi rolunu oynayır. Əsrlər keçdikcə şəhər bu nöqtənin ətrafında dövrələrlə böyümüş, inkişaf etmişdir. İki min ilə yaxın bundan əvvəl burada qall və Roma allahlarına sitayiş edirdilər. Bizim eranın I əsrində isə Paris qayıqçıları burada Yupiterə mehrab həsr etmişdilər. Notr-Dam min il sonra tikilsə də, onun qədim bütpərəst əcdadları olmuşdur. Parisin iftixarı həm də onun muzeyləridir. Zənginliyi şübhə doğurmayan Luvr və d`Orse muzeyləri qiymətli eksponatlarına görə dünyanın ən mötəbər sənət məbədlərinə çevrilmişdir. Sankt-Peterburqun Ermitaj muzeyinin pərəstişkarı olan səfər yoldaşım Luvrda olana qədər, onun Rusiyanın məşhur muzeyinə uduzduğunu bildirirdi. Luvrda gördüklərinin təsiri altında isə fikrini əsaslı sürətdə dəyişməli oldu. Digər səfər yoldaşımız isə hər bir eksponata xüsusi diqqət verir, hətta detalları da yaddaşına həkk etmək istəyirdi. Bu bir qədər müəmmalı təsir bağışlayırdı. Lakin tezliklə hər şey məlum oldu. Axşamlar oteldən mobil telefon vasitəsilə xaricdə yaşayan oğluna səsli messaj göndərir, nə gördükləri barədə hesbat verirmiş. Yüksək intellekt sahibi olan oğlunun yanında öz nüfuzunu aşağı salmamağa, səhvə yol verməməyə cəhd etdiyindən, ətraflı məlumatları ilə oğlunu da təəccübləndirirmiş. Luvr Luvr elə bir dağa bənzəyir ki, onun təkcə zirvəsini müşahidə etməklə fikir yürütmək, dağı tanıdığını bildirmək naşılıq əlaməti sayıla bilər. Luvrun çox 54 qiymətli eksponatlarına diqqətlə tamaşa etmək, onları sevmək muzeyə yalnız az da olsa bələd olmaq barədə fikir yürütməyə əsas verə bilər. Girişdə Misir abidələri, heroqlif yazı lövhələri nümayiş etdirilir. Böyük Sfinksin heykəli Gizadakı Xeops (Xufu) piramidasının mühafzəçisi rolunu oynayan Sfinksi yada salır. Qədim Yunanıstan zalında Parfenonun maketi ilə yanaşı Britaniya muzeyindəki çox sayda olan frizlər kimi, barelyeflər nümayiş etdirilir. Venera Qədim Roma şöbəsində Miloslu Veneranın – gözəllik və məhəbbət ilahəsinin ecazkar heykəlinin ətrafında çoxlu tamaşaçılar toplaşır. Mifologiyada olduğu kimi, heykəldə də bu qadın füsunkar gözəllik simvolu kimi çıxış edir. Ermitajdakı Tavridalı Veneraya valeh olan kişi cinsindən olanlar ehtirasın və ya ona yaxınlığın sehrinə bələd olmaq üçün mərmər heykəli qucaqlayırlarmış. Yaxşı ki, Ermitajdakı bu ağılsız ənənə Luvra yol tapa bilməmişdir. Venera mifdə əri ola- ola məşuqu ilə intim yaxınlıq etdiyi, hətta ondan oğul doğduğu halda, heykəldə təsvir olunan qadından isə ətrafa bəkarət dalğası yayılır. Venera təkcə gözəl deyildir, həm də məhəbbət, ehtiras daşıyıcısıdır, heykəldə qadının məxsus olduğu bədən ləyaqətləri özünü qabarıq şəkildə büruzə verir. Amerikan aktrisası Elizabet Teylor özünün də bu ləyaqətlərdən xali olmadığını yaxşı başa düşdüyündən, qadın 55 bədəninin gözə çarpan cəhətlərinin gizlədilməsi əleyhinə çıxırdı. «Kleopatra» filmində onun ifasında Misir çariçası bu üstünlüklərini çəkinmədən Roma sərkərdələrinə göstərir. Füsunkar Yelenaya Paris aşiq olub, ərli qadını götürüb qaçdığı və bununla vətəni Troyanı məhvə aparan müharibənin başlanmasına səbəb oldusa, Kleopatranın gözəlliyi böyük Roma sərkərdələri Yuli Sezarı və Mark Antonini başdan çıxardı və onlar bu gənc qadına Misir taxt-tacını hədiyyə verdilər. Sonrakı otaqlarda adamlar Leonardo da Vinçinin «Cokonda» («Mona Liza») portretinə böyük maraqla, əsərin sirrinə bələd olmağa can atmaq yolu ilə tamaşa edirlər. Bu tabloda müəmmalar, sirlər isə çoxdur, onlardan ən başlıcası Mona Lizanın təbəssümüdür. Bu təbəssüm öləri insan məxluqundan daha çox ilahələrə məxsus olduğunu vurğulayır. Portret elə ustalıqla çəkilmişdir ki, istənilən böyük rəssamı titrəməyə və utanmağa məcbur edə bilər. Tablodakı peyzaj fonu isə dünyanın böyüklüyü təəssüratını daha da gücləndirir. İşıq-kölgə effektindən istifadə formaları əsərə xüsusi yumşaqlıq verir. Bu, Leonardonun rəngkarlıqda icad etdiyi «sfumato»dur, hərfi mənada bu söz «tüstü» deməkdir. Cokonda Yüklə 7,12 Mb. Dostları ilə paylaş:
|