Din və məhəbbət – faciələrə aparan ziddiyyət
Yüklə 7,12 Mb. Pdf görüntüsü
|
105 nizamlamalı olduğunu yada salır. Gözəl, kamil bədən quruluşu, insanın mənəviyyatının da kamillik səviyyəsində olması lüzumundan xəbər verir. Tabloda Allahla onun yaratdığı insan müəyyən məsafədə, bir-birindən aralı şəkildə təsvir olunur. Elə bil ki, Allah Qalaktikanı andıran göylərdədir, Adəm isə meydana gəldiyi Yer planetində məskən salmalı olacaqdır. «İnsanın günaha batması» tablosu da çox təsirli və asan dərk olunandır. Meyvəsinin xeyiri və şəri dərketmə qabiliyyəti verən ağacın vasitəsi ilə səhnə iki hissəyə bölünmüşdür, ağacın gövdəsinə qadın bədənli ilan sarılmışdır. O, sola əyilib Adəmi və Həvvanı Allahın qadağan etdiyi meyvəni qoparıb yeməyə təhrik edir. Bu səbəb nəticəsiz qalmır, ilanın təsiri ilə günaha batan, Allahın əmrinə tabe olmayan ilk iki insan tablonun sağ tərəfində əks olunduğu kimi, Allah tərəfindən Yerüstü Cənnətdən qovulur. Allah bağışlayan olsa da, öz əmrindən çıxanları sərt qaydada ömürlük cəzalandırır: ilan lənətlənir, ömrü boyu qarnı üstə sürünməyə məhkum edilir, qadın dünyaya uşaq gətirəndə ağır əzaba və ağrıya düçar olur, kişi isə daim alın təri ilə çörək qazanmalı olur. İnsanın qidalanması üçün hər şeyin hazır olduğu cənnət bircə səhvin – ancaq bu, bəşər övladının ilkin günahı hesab olunur – hesabına yoxa çıxır və insan öz həyatı üçün bilavasitə özünün məsuliyyət daşıyacağını anlamağa başlayır. Sonralar, XVIII əsrin görkəmli italyan filosofu Çezare Bekkarianın cəzanın cinayətə müvafiq olması barədəki nəzəriyyəsi, Allahın insanın pis günahına görə onun və onu buna təhrik edənin barəsindəki hökmündə öz təsdiqini tapır. Üç canlı varlıq öz xətalarına görə fərqli qaydada cəzalandırılır. Cinayət və ya ciddi xəta cəzasız qalmamalıdır, həm də bu vaxt qəddarlığa, əsassız sərtliyə yol verilməməsi üçün müəyyən mütənasibliyin olması vacibdir. «Nuhun sərxoş olması» isə insan təbiətinə xas olan qüsurları, onlardan meydana gələn pessimizmi nümayiş etdirir. Dünya daşqını vaxtı canlıları xilas etmək kimi nəcib və uğurla nəticələnən bir işə girişən peyğəmbər sonralar özünü idarə etməyi bacarmır. 106 Mikelancelo “Qiyamət günü” 23 ilə bərabər bir zaman məsafəsindən sonra Mikelancelo baş mehrabın divarında «Qiyamət günü» freskasını çəkməyə başlayır. Bu nəhəng əsərdə Dantenin «İlahi komediya»sında nəql edilən hadisəni təsvir edir və onu başa çatdırmağa altı il sərf olunur. Bu layihədə 300 fiqur vardır, onlar məntiqi qaydada və aydın şəkildə sıralanmışlar. Freska ilə Balzakın «İlahi komediyası» əsərinin paraleli yaranır, axı fransız yazıçısı da öz romanlar toplusunda 3 min obraz yaratmışdır. Freska əyani təsvir olduğundan, onda 300 obrazın canlandırılması heç də asan məsələ deyildir. Tablodakı möhtəşəm səhnədə İisus Xristos aparıcı roldadır, ətrafa ağalıq edir. O, bu an Qorxulu hakimdir, sağ əlini qaldırmaqla adamları məhkum etdiyini göstərir. Burada «Lənətə gəlmişlər, çəkilin!» sözləri dilə gətirilməsə də, buna bənzər atmosferin mövcudluğu hiss olunur. Onun yanında yerləşdirilən Mariya – Allah Anası oğlu Xristlə bəşəriyyət arasında əbədi canlı əlaqəni təmsil edir. Axı bir Allah kimi Xrist yalnız anası, apostolları və pritçaları ilə dolu olan nitqləri ilə adamlarla əlaqə yaradır, onları düz yola istiqamətləndirməyə çalışırdı. Göylər məhkəməsinin digər şəxsiyyətləri – peyğəmbərlər, apostollar və şəhidlərdir. Messiyanın sağında seçilmişlər, solunda isə məhkum olunanlar təsvir olunmuşdur. Göydə mələklər dəstəsi görünür, aşağıda solda isə ölülərin dirilməsi nümayiş etdirilir: mərkəzdə mələklər qrupu hökm kitabına yaxınlaşaraq truba səsi ilə xəbər verirlər, həmin vaxt açıq qəbirlərdən ölülər çıxır ki, müəyyən olunmuş vadidə toplaşsınlar. Möminlər göyə qalxan vaxt məhkum olunmuşlar uçuruma yuvarlanırlar, orada onları aparacaq adam və cəhənnəm hakimi gözləyir. Mikelancelonun təsvir etdiyi qadın obrazlarında ehtiraslı hisslər bəslədiyi –bəziləri isə bunu yalnız platonik məhəbbət adlandırırlar, – şairə Viktoriya Kolonnanın təsiri hiss olunur. 107 Sikstin kapellası daim ora gələnlərlə doludur, yalnız yeni papa seçmək üçün kardinallar konklavı toplaşanda kapella bu seçkinin aparılacağı məkan kimi xidmət edir. Hər bir tur seçkinin nəticəsi xarici aləmə qutuya salınmış bülletenlərin yandırılmasından çıxan tüstü ilə xəbər verilir. Mənfi nəticə xüsusi maddə əlavə olunmaqla qara rəngli tüstü ilə bildirilir. Sonda nəticə müsbət olduqda bülletenin yandırılmasından yaranan ağ tüstü yeni papanın meydana gəldiyini bildirir. Vatikan muzeyində ayrıca Yan Sobeski zalı da vardır. Polyak sərkərdəsi bu şərəfə Vyananı mühasirədə saxlayan Osmanlı qoşunlarını qovmasına görə yiyələnmişdir. Sobeski, əslində, Avropanı, xristian aləmini çox qorxduqları təhlükədən xilas etmişdi. Vyana türklər tərəfindən tutulsaydı, Avropanın digər hissələrinin domino prinsipi ilə işğala məruz qalması gündəliyə daxil ola bilərdi. 732-ci ildə Fransa sərkərdəsi Martell Puatye döyüşündə ərəblərin qarşısını kəsib, Fransanın işğalına yol vermədiyi kimi, Reçi Pospelita çarı Yan Sobeski də 1683-cü ildə Osmanlı ordusunu darmadağın edərək, Vyananın mühasirəsinə son qoymuşdu və Qərbi Avropaya, elə bil ki, xilas kəməri atmışdı. Romanı təbliğ edən amerikan filmi “Roma kanikulları” filmindən kadr Romada tez-tez Hollivudda çəkilmiş «Roman Holiday» – «Roma kanikulları» filminin qəhrəmanlarını əks etdirən kadrların təsvirinə rast gəlirdik. Doğrudan da, 1953-cü ildə dünya ekranlarına çıxan bu film özünün süjeti, quruluşu və yüksək aktyor oyunu ilə görünməmiş populyarlıq qazanmış, sonrakı ildə aktrisa Odri Hepbörn Oskar mükafatına layiq görülmüşdü. Film tamaşaçıda Romaya, onun Yüklə 7,12 Mb. Dostları ilə paylaş:
|