Dinler tariHİ BİLİm dali

 
124
hakim olduğu her dönemde gelmişler ve dharmayı kurarak başarıya 
ulaşmışlardır.  
3-
 
Avatara doktrini tarihsellik yönünden zayıfken inkarnasyon 
inancında İsa, daha çok tarihsel ve insânî bir kimliğe sahiptir.  
 
Son olarak ifade edilecek olursa, her iki dindeki tanrı tasavvurunun 
tanrı-insan ilişkisi üzerine kurulduğu görülmektedir. İnkarnasyon inancının mı 
avataradan, yoksa avatara inancının mı inkarnasyondan etkilendiği hususunda 
tarihsel bir netlik ortaya konulamamakla birlikte, her ikisinin de, aslında 
insanların tanrı ile birebir ilişki ve etkileşim içinde olma ve kutsalı tanımlama 
arzusunun bir sonucu olduğu ifade edilebilir.  
Bu araştırmanın konusu olmamakla birlikte, avatara veya 
inkarnasyon (hulûl) inancının  İslâm’ın itikad sistemiyle bağdaşmadığını 
belirtmek gerekmektedir. Bazı  aşırı  fırkalar ve sufi anlayışlarda Yeni 
Eflâtunculuk ve Hıristiyan etkilerle  kendini gösterse de, ana çizgi üzerindeki 
kelâmcılar bu inancın İslâm’a aykırılığı noktasında birleşmişlerdir.  
 

---

 
125
BİBLİYOĞRAFYA 
 
 
AYDIN,  
 Mahmut, Hıristiyan Kaynaklarına Göre Hıristiyanlık, Türkiye 
Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 1995. 
-----------------------------, Mahmut, İsa Tanrı  mı?  İnsan mı?,  İz Yayıncılık,  İstanbul 
2002. 
AYDIN,                 Mehmet, “Hıristiyanlık”, Diyanet İslam Ansiklopesidi (DİA), c. 17, 
Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 1998. 
-----------------------------, Ansiklopedik Dinler Sözlüğü, Din Bilimleri Yayınları, Konya 
2005. 
-----------------------------,Dinler Tarihine Giriş, 2.bs., Din Bilimleri Yayınları, Konya 
2002. 
-----------------------------,Hıristiyan Genel Konsilleri ve II. Vatikan Konsili, Selçuk 
Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Yayınları, Konya 1991. 
BAYUR,  
Hikmet,  Hindistan Tarihi, c. I, Türk Tarih Kurumu Basımevi, 
Ankara 1987. 
BESNARD, 
 Albert M.,  “Katolik Mezhebi”, Din Fenomeni, çev.Aydın 
Mehmet, 3.bs., Din Bilimleri Yayınları, Konya 2000. 
BHASKARANANDA,  Swami,  The Essentials of Hinduism, Viveka Press Edition, 
Canada 2002. 
BRANDON,  
S.G. F.(ed.) “Monotheletism”, A Dictionary of Comparative 
Religion,  C. Tingling and Company Ltd., 1970. 
BRIGGS, 
 Constance Victoria, “Jesus of Nazareth”,  The Encyclopedia of 
God, Hampton Roads Publishing Company, Canada 2003. 
CARMAN,  
John  B.,  Encyclopedia of Religions (ER), c. XII, ed. Mircea 
Eliade, Macmillan Publishing Company, New York 1987. 
CARRIARE,  
Jean-Claude,  Mahabharata, çev. Nazım Aslan, Can Yayınları, 
İstanbul 1991. 

---

 
126
CESARY,  
Rev.  C.,  İndian Gods, Sages and Cities, Mittal Publications, 
Delhi 1987. 
CHADWICK,  
Henry, The Early Church, Penguin Books, London 1993. 
CHAPMAN, 
 John, “Nestoryus and Nestorianism”, Catholic University, 
(Online Edition), 
http://www.newadvent.org/cathen/10755a.htm.
(19.08.2006
 
çevrimiçi). 
ÇELİK,  
Mehmet,  Süryani Kilisesi Tarihi, c.I, Yaylacık Matbaası, 
İstanbul 1987. 
DALKIRAN,  
Sayın,  Aklın Büyük Yanılgısı, Tanrılaştırma,  Yedirenk 
Kitapları, İstanbul 2004.  
DAVIES,  
J.G.,  The Early Christian Church, Weidenfeld amd Nicolson, 
London 1965. 
DEMİRCİ,  
KÜRŞAT, Bir Hıristiyan Mezhebi Olarak Ortodoksluğun 
Teolojisi, Ayışığı Kitapları, İstanbul 2005. 
----------------------------“Hinduizm”,  DİA, c. XVIII, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 
İstanbul 1998. 
 ----------------------------“Hulül",  DİA, c. XVIII, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 
İstanbul 1998.  
DICKENS, 
 
Mark, “Nestorian Theology”, 
http://www.oxuscom.com/theology.htm. (24.09.2006 çevrimiçi) 
DOĞRUL,  
Ömer  Rıza,  Dinler Tarihi,3.bs.,  İnkılâp ve Aka Kitabevleri 
Koll. Şti., İstanbul 1963. 
DRUM,  
Walter, “The Incarnation”, Catholic Encyclopedia, (online 
edition), http://www.newadvent.org/cathen/07706b.htm.  
(17.08.2006 çevrimiçi). 
ELIADE, Mircea, 
Dinler Tarihine Giriş, çev. Lale Arslan, Kabalcı 
Yayınevi, İstanbul 2003. 
-----------------------------Dinsel  İnançlar ve Düşünceler Tarihi, çev. Ali Berktay, c. I, 
Kabalcı Yayınevi, İstanbul 2003. 

---

 
127
-----------------------------Mircea-COULIANO, Ioan P., Dinler Tarihi Sözlüğü,  çev. Ali 
Erbaş, İnsan Yayınları, İstanbul 1997. 
ELIOT,  
Sir 
Charles, 
Hinduism and Budhism, an Historical Sketch, 
Barnes and Noble Inc., New York 1971. 
FOSDICK,  
H.  Emerson,  İsa’nın  Şahsiyeti, çev. S.Huri, Amerikan Bord 
Neşriyat Dairesi, İstanbul 1950. 
GONDA,  
Jan,  “Visnu”,  ER, c. XV, ed. Mircea Eliade, Macmillan 
Publishing Company, New York 1987. 
GRANT,  
Michael, Roma’dan Bizans’a, çev. Z. Zühre İlkgelen, Homer 
Kitabevi, İstanbul 2000. 
GRIFFITH,                   H.,   “Nestoryus,  Nestorianism,  Advanced  İnformation”, 
Elwell Evangelical Dictionary,(Online  Edition), http://mb-
soft.com/believe/txc/nestoria.htm. (19.08.2006 çevrimiçi). 
GÜÇ,  
Ahmet,  Çeşitli Dinlerde ve İslam’da Kurban, Düşünce 
Kitabevi, İstanbul 2003. 
GÜNDÜZ 
Şinasi, “Gnostik Dinler”, Başlangıçtan Günümüze Dinler 
Tarihi, ed. Ekrem Sarıkçıoğlu, Fakülte Kitabevi, 5. bs., Isparta 
2004. 
---------------------------- Pavlus, Hıristiyanlığın Mimarı, Ankara Okulu Yayınları, 2001 
HALL,  
T.O. Jr., “Incarnation”,  The Perennial Dictionary of World 
Religions, ed. Keith Crim, HarperSanFransisco Publisher, New 
York 1981. 
HARDLY, 
 
Friedhelm, “The Classical Religions of India”, World 
Religions, part 4, ed. Steward Sutherland v.dğr., G.K. 
Hall&Co., London 1988. 
HARMAN,  
Ömer Faruk, “Katoliklik”, DİA, c. XXV, Türkiye Diyanet 
Vakfı Yayınları, Ankara 2002. 
HARRE, Rom, 
Felsefenin Bin Yılı, çev. İbrahim  Şener,  İzdüşüm 
Yayınları, İstanbul 2003. 
HAYIT,  
Halil,  Hinduizm’de Tanrı-Kainat  İlişkisi,  Yüksek Lisans Tezi, 
Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi, Bursa 1984. 

---

 
128
HEESTERMAN,  
Jan C., “Brahma” , ER, c. II, ed. Mircea Eliade, Macmillan 
Publishing Company, New York 1987. 
HEİN,                            N.J.,  “Avatar,  Avatara”,  The Perennial Dictionary of World 
Religions, ed. Keith Crim, HarperSanFransisco Publisher, New 
York 1981. 
HELFER,                        J.,   “Brahma”, The Perennial Dictionary of World Religions,  
Hıristiyanlık Tarihi,     çev. Sibel Sel-Levent Kınran, Yeni Yaşam Yayınları, Mayıs, 
2004. 
 
HOPKINS,  
Thomas  J.,  The Hindu Religious Tradition, Dickenson 
Publishing Company, California 1976. 
INVAGEN, 
 
Peter Van, “Incarnation and Christology”, Routledge 
Encyclopedaia of Philosophy, Version 1.0, London, 
 
http://www.newadvent.org/cathen/10755a.htm.(19.08.2006 
çevrimiçi). 
IŞIM,  
Mehmet Ali (der.), Upanişadlar, ‘Tanrının Soluğu’, Dergah 
Yayınları, İstanbul 1976. 
JACOBI,  
Hermann, 
“Incarnation 
(Indian)”, 
Encyclopedia of Religion 
and Ethics(ERE), ed. James Hastings, c. VII, The Scolar Press 
Ilkley, Edinburg 1980. 
KAHRAMAN,  
Ahmet, Dinler Tarihi, 3. bs.,Yaylacık Matbaası, İstanbul 1971. 
KAYA,  
Korhan, Hintlilerde Tanrı, Kaynak Yayınları, İstanbul 1998. 
 -----------------------------, “Önsöz”, Bhagavadgita, Hinduların Kutsal Kitabı, Dost 
Kitabevi, Ankara 2001. 
-----------------------------, Hint Mitoloji Sözlüğü, İmge Kitabevi, Ankara 1997. 
KELLNER,                     M.M., “Messiah, Jewish”,The Perennial Dictionary Of World 
Religions, ed. Keith Crim, HarperSanFransisco Publisher, New 
York 1981. 
KELLY,                         J.N.D., 
Early Christian Doctrines, Harper&Row Publishers, 
New York 1960.  
-----------------------------,“Honorius”,  The Oxford Dictionary of Popes, Oxford 
University Press, Oxford 1988. 

---

 
129
KİNSLEY,  
David, “Avatara”, ER, c. II, ed.  Mircea Eliade, Macmillian 
Publishing Company, New York 1987. 
KNOTT,  
Kim,  Hinduizm’in ABC’si, Medet Yolal, Kabalcı Yayınevi, 
İstanbul 2000.
 
KRAMRISCH,  
Stella,  “Siva”,  ER, c. XIII, ed. Mircea Eliade, Macmillan 
Publishing Company, New York 1987. 
LEITH, J.H., 
 “Athanasian  Creed”,  The Perennial Dictionary Of World  
Religions, ed. Keith Crim, HarperSanFransisco Publisher, New 
York 1981. 
LORENZEN,  
David N., “Sankara”, ER, c. XIII,  ed. Mircea Eliade, 
Macmillan Publishing Company, New York 1987. 
MACUN,  
İnci, “Bhagavandgita’da Tanrı Krshna’ya Hitap Şekilleri”, 
Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi Doğu 
Dilleri ve Edebiyatları Bölümü Dergisi, c. 4, sayı 1, Ankara 
Üniversitesi Basımevi, Ankara 1985. 
MAUDE, J.H.,  
“Catholicism,  Catholicity”, ER, c. III, ed. Mircea Eliade, 
Macmillan Publishing Company, New York 1987. 
MCDONALD,  
William, 
Kutsal Kitap Yorumu, Yeni Antlaşma Serisi, c.I, Yeni 
Yaşam Yayınları, İstanbul 2000. 
MCDOWEL,  
Josh, 
Marangozdan da Öte, çev. Levent Kınran, 4. bs., Zirve 
Yayıncılık ve Dağıtım, İstanbul 2004. 
MERİÇ,  
Cemil,  Bir Dünya’nın Eşiğinde, 4.bs., İletişim Yayınları, 
İstanbul 1998. 
MESSADİE,  
Gerald, Şeytanın Genel Tarihi, çev. Işık Ergüden, 2.bs., Kabalcı 
Yayınları, İstanbul 1999. 
Meydan Larousse,          “Sankara”, c. X, Meydan Yayınları,  İstanbul 1998. 
MICHEL,  
Thomas,  Hıristiyan Tanrı Bilimine Giriş,  Ohan Basımevi, 
İstanbul 1992. 
MORRIS,  
Brain, Din Üzerine Antropolojik İncelemeler, çev. Tayfun Atay, 
İmge Kitabevi, Ankara 2004. 

---

 
130
NARAYANAN,  
Vasudha,  “The Hindu Tradition”, World Religions, Oxford 
University Press, New York 1988. 
NEEVEL,  
W.  G.  “Ramanuja”,  The Perennial Dictionary of World 
Religions, ed. Keith Crim, HarperSanFransisco Publisher, New 
York 1981. 
NIKHILANANDA,  
Swami, Ruhun Kurtuluşunda Hinduizm, çev. Sedat Umran, Ruh 
ve Madde Yayınları, İstanbul 1978.  
O’COLLINS,  
Gerald-FARRUGIA,  Mario,  Catholicism,  The Story Of The 
Catholic Christianity, Oxford University Press, New York 2003  
O’FLAHERTY,  
Wendy Doniger, Hindu Mitolojisi, çev. Kudret Emiroğlu, İmge 
Kitabevi, Ankara 1996. 
--------------------------i(edt), Hinduism, Manchester University Press, Manchester 1988. 
 
OSTROGORSKY,  
George, Bizans Devleti Tarihi, , çev. Fikret Işıltan, 4. bs., Türk 
Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1995. 
PARRİNDER,  
Geoffrey,  Avatar and Incarnation, Faber and Faber Ltd., 
London 1970. 
PETTAZZONI,  
Rafaella, 
Tanrıya Dair, çev. Fuat Aydın,  İz Yayıncılık, 
İstanbul 2002. 
PIKE, E. 
Royston 
Dictionnaire des Religious, Fransızca’ya çev. Serge 
Hutin, Paris, PUF, 1954 
-----------------------------,“Monotheleist”, Encyclopedia of Religion and Religions, 
George Allen & Unum Ltd., London 1951.  
POTTER,  
Karl H. “Madhva”, ER, c. IX, ed. Mircea Eliade, Macmillan 
Publishing Company, New York 1987. 
RENOU,  
Louis, Hinduizm, İletişim Yayınları, çev. Maide Selen, İstanbul 
1993. 
RUDOLPH,  
Kurt “Heresy”, ER, c. II., ed. Mircea Eliade, Macmillan 
Publishing Company, New York 1987. 
SARIKÇIOĞLU,  
Ekrem, “Hıristiyanlar’da Çocukluk İnciller’i”, Türkiye I. Dinler 
Tarihi Araştırmaları Sempozyumu, Samsun 1992. 

---

 
131
-----------------------------, (ed) “Hint Dinleri”, Başlangıçtan Günümüze Dinler Tarihi, 
4.bs., Fakülte Kitabevi, Isparta 2002. 
SCHİMMEL,  
Annemarie, Dinler Tarihine Giriş,  Kırkambar Yayınları, 
İstanbul 1999. 
SCHURE,  
Edouard,  İnsanlığı Aydınlatan Büyük İnisiyeler, çev. Yavuz 
Keskin, 2.bs., Ruh ve Madde Yayınları, İstanbul 1996. 
SENA,  
Cemil, Filozoflar Ansiklopedisi , c.4, İstanbul 1976, s. 351-352 
SHANKARA,  
Tefrik Etme Hazinesi, çev. Mehmet Ali Işım, Dergah Yayınları, 
İstanbul 1976. 
SHARPE,  
Eric J., “İnkarnasyon”,  Dinler Tarihinde 50 Anahtar Kavram, 
çev. Ahmet Güç, Arasta Yayınları, Bursa 2000.  
SHETH, 
 
Noel, “Hindu Avatara and Christian Incarnation: A 
Comparison”, Philosophy   East&West, vol: 52, nu: 1, January 
2002. 
SÖDERBLOM,  
Nathan, “Incarnation (Introductory)”, ERE, c. VII, ed. James 
Hastings, The Scolar Press Ilkley, Edinburg 1980. 
SUNAR,  
Cavit,  Tasavvuf Tarihi, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi 
Yayınları, Ankara 1975. 
ŞENAY,  
Bülent,  İlk Rafızi Hıristiyan Kilisesi Markunilik, Verka 
Yayınları, İstanbul 2003. 
ŞERİATİ,  
Ali,  Dinler Tarihi, çev. Erdoğan Vatansever, Seçkin Kitaplar 
Yayıncılık, y.y, t.y.  
TARAKÇI,  
Muhammet, 
Saint Thomas Aquinas,  İz Yayıncılık,  İstanbul 
2006. 
 
TÜMER, 
 
Günay- Küçük, Abdurrahman, Dinler Tarihi, Ocak 
Yayınları,3.bs., Ankara 1997.  
---------------------------- “Brahmanizm”, DİA, c. VI, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 
İstanbul 1992. 
----------------------------, Biruni’ye Göre Dinler ve İslam Dini, Diyanet İşleri Başkanlığı 
Yayınları, Ankara 1991. 

---

 
132
ÜRDÜÇ,  
Gülsüm,  “Cisimleşme”,  Felsefe Ansiklopedisi, ed. Ahmet 
Cevizci, c. III, Babil Yayınları, İstanbul 2004. 
VARENNE,  
Jean,  “Hinduizm”,  Din Fenomeni, çev. Mehmet Aydın, 3. bs., 
Din Bilimleri Yayınları, Konya 2000. 
WAIDA,  
Manabu,  “Incarnation (Christianity)”, ER, c. VII, ed. Mircea 
Eliade, Macmillan Publishing Company, New York 1987. 
WOLFSON,  
Harry 
Austryn, 
The Philosophy Of The Church Fathers, 
Volume I, Harvard University Press, London 1956. 
YİTİK,  
Ali  İhsan,  Hint Dinleri,  İzmir  İlahiyat Vakfı Yayınları,  İzmir 
2005. 
---------------------------- “Avatara”, Felsefe Ansiklopedisi, ed. Ahmet Cevizci, Etik 
Yayınları, c.I, İstanbul 2003.  
YOGI,  
Maharishi  Manesh,  Bhagavad-Gita, 1-6. Bölümlerin Yeni Bir 
Çevirisi ve Yorumu, çev.M. Serhan Akkuş-Cihan Bakkalcıoğlu, 
Sistem Yayıncılık, İstanbul 2003. 
ZIMMER, Heinrich, 
Hint Felsefesi, Ruh ve Madde Yayınları,  İstanbul 
1992. 
ZISSIS,  
Theodore, 
“Eutyches”, 
ER, 
c.V, ed. Mircea Eliade, Macmillan 
Publishing Company, New York 1987. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
133
 
ÖZGEÇMİŞ 
Doğum  Yeri  ve  Yılı  
:
 
16.08.1981
 
SAKARYA
 
Öğr.Gördüğü Kurumlar  :
 
Başlam
a Yılı
 
Bitirme 
Yılı
 
Kurum Adı
 
Lise                                  :
 
1992
 
1999
 
İmam Hatip Lisesi
 
Lisans                              :
 
1999
 
2003
 
Uludağ Üniversitesi 
İlahiyat Fakültesi
 
Yüksek Lisans                 :
 
2003
 
2006
 
Uludağ Üniversitesi 
Sosyal Bilimler Enstitüsü
 
Doktora                           :
 
 
 
 
Medeni Durum                :
 
Bekar
 
Bildiği Yabancı Diller ve 
Düzeyi:
 
İngilizce
 
iyi 
 
Çalıştığı Kurum (lar)      :
 
 
 
                                       
 
 
 
 
                                      …
 
 
 
 
Yurtdışı Görevleri           :
 
 
Kullandığı Burslar          :
 
 
Aldığı Ödüller                 :
 
 
Üye Olduğu Bilimsel ve Mesleki 
Topluluklar        :
 
 
Editör veya Yayın Kurulu Üyelikleri        :
 
 
Yurt  İçi  ve  Yurt  Dışında katıldığı Projeler  
:
 
 
Katıldığı Yurt İçi ve Yurt Dışı Bilimsel 
Toplantılar:
 
 
Yayımlanan Çalışmalar                            : 
 
Diğer                                
:
 
 
 
Tarih-İmza
 
      Adı Soyadı