Dövlətin intuitiv təfəkkürlə idarə olunması
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
148 nə də ümumdünya sakinlərini fikirləşirlər. Bir çox hallarda beynəlxalq aləmdə qeyri-etik, qeyri-insani hərəkətlər edirlər. Hətta müəyyən xalqlara qarşı soyqırımlar törədirlər. Başqa xalqların dövlətlərini işğal edirlər və hərbi quruplaşma altında saxlayırlar. Bir çox hakimiyyət qurupları öz maraqlarını birtərəfli qaydada təmin etməyə, ətrafa isə soyuq yanaşmağa səy göstərirlər. Əksər dövlətlərin hakimiyyəti üçün ümumdünya sülhü bir o qədər də vacib və prioritet məsələ kəsb etmir. Buna görə də dünya gərginliklərlə dolu olur. Dünya birliyi kompleksi daxilən ziddiyyətli elementlərə ayrılır. Bu kimi hallar da özlüyündə insanlarda sabit dünyaya olan inamı sarsıdır. Hörmətli Baş Katib, Pan Qi Mun, Siz də yaxşı bilirsiniz ki, dövrümüzün beynəlxalq münasibətlər sistemi heç də sağlam deyil və bundan çoxlu sayda xalqlar əziyyət çəkirlər. Ayrı-ayrı dövlətlərin aktları beynəlxalq münasibətlər sisteminin sağlam ruhunu zərbələr altında qoyur. Çox zaman olduğu kimi, bu gün də BMT başda olmaqla, əksər təşkilatlar öz xidməti funksiyalarını yüksək səviyyədə yerinə yetirmək iqtidarında deyillər. Bir çox təşkilatlar dövlət maraqlarının birtərəfli təminatçısının alətlərinə çevriliblər. Ziddiyyətlərdən isə əziyyət çəkənlər daha çox sadə insanlardır. Dünya özü depressiya vəziyyətində qalıb. Hər kəsə məlumdur ki, BMT dünyanın ən qlobal problemləri ilə məşğul olan universal təşkilatıdır. Bütün dünya sakinləri bu qurumu alidə görür, ucada axtarır. Fikirləşirlər ki, BMT dünya xalqları üçün universal məzmunlu himayəçi bir qurumdur. Yaxşı əməllər naminə dövlətlərə təsir etmək gücündədir. Tarixi missiyadan o da məlumdur ki, BMT dünya dövlətləri arasında dostluq, qardaşlıq, sülh yaratmaq məqsədilə təsis olunub. Sülhə nəzarət, sülhün pozulmasının qarşısının alınması yolunda müəyyən işlər görmək BMT-nin əsas vəzifələrinə aid edilir. BMT-nin ümdə funksiyası bütün dünya əhalisinin firavan yaşamasını təmin etməkdən, dünya resurslarından dinc məqsədlərlə istifadəni təmin etməkdən və bu 149 yöndə xeyirxah addımlar atmaqdan ibarətdir. Nizamnaməyə əsasən, BMT həm təşkilat səviyyəsində fəaliyyət göstərmək, həm də dövlətləri müvafiq siyasətə yönləndirmək səlahiyyətinə malik olan bir qurumdur. BMT-nin dünya sakinləri və dünya dövlətləri üçün xeyirxah missiyası onun Nizamnaməsində geniş təsvir olunub. Bu sənədə görə qurum bütün dünya sakinləri üçün ideal və praktik səlahiyyətli bir təşkilatdır. Missiyası bütün xeyirxah əməllərdən ibarətdir. O da dünya ictimaiyyətinə məlumdur ki, BMT səviyyəsində ideal dünya quruluşunu tərənnüm edən, dövlətlərə faydalı yollar göstərən çoxlu sayda beynəlxalq sənədlər qəbul olunub. Bütün sənədlərin mahiyyəti dövlətlər və insanlar arasında bərabər şərtlərlə sülhü, sabit inkişafı tərənnüm etməkdən ibarətdir. İnsanların ali nəzəri fikirləri elə sənədlərdə qaydalar və normalarla ifadə olunur. Lakin hadisələrin gedişatı onu göstərir ki, sənədlərdə əks olunan pozitiv normalar yalnız nəzəri mahiyyət kəsb edir və kağız üzərində insanlar üçün sadəcə bir təbliğat və təşviqat vasitəsidir. Reallıqda isə ancaq elmin, publisistikanın obyekti ola biləcək külliyyatı təşkil etməkdən başqa bir şey deyil. Cənab Baş Katib, Siz istənilən, arzu olunan gələcəyi yaratmaq üçün qurumun qlobal gündəliyinə beş məsələnin daxil olmasını göstərmisiniz: davamlı inkişafı təşviq etmək, daha təhlükəsiz dünya yaratmaq, böhranların qarşısını almaq, keçid vəziyyətində olan ölkələrə kömək etmək və dünya qadınları və gəncləri üçün daha çox iş görmək. Təbii ki, bu konsepsiyalar və tezislər ali pozitiv məqsədləri və amalları əks etdirir. Özündə ideallığın konseptual dəyərlərini cəmləşdirir. Eləcə də tezislər olaraq, elmi dillə ifadə etsək, əksər konseptual elementləri öz tərəfinə çəkən mətn başlıqlarını xatırladır. Real siyasətin icrası və mahiyyəti ondan ibarətdir ki, hər zaman olduğu kimi, bu gün də qeyd etdiyiniz daha təhlükəsiz dünya yaratmaq ideyasının reallaşması olduqca çoxlu sayda problemlərlə qarşılaşır. Hadisələr müsbət istiqamətdə rəvan 150 şəkildə cərəyan edə bilmir. Yəni, qarşıya qoyduğunuz məsələ sadəcə bir şüar olaraq üzdə geniş xalq kütləsi üçün səslənir. Bütün gərgin anlarda, beynəlxalq böhranlarda dünya sakinlərinin ümidləri BMT-ə yönəlir. BMT-dən isə gözlədiklərini əldə edə bilmirlər. Əksər hallarda bu qurumun səmərəsiz fəaliyyəti dünya sakinləri içərisində beynəlxalq hüquqa olan inamını heçə endiribdir. İnsanlıq üçün idealizm üzərində qurulan praktik arxitektonika yalnız içərisi zəif olan zahiri forma alıb. Bu baxımdan, son hadisələr onu göstərir ki, BMT qarşısına qoyduğu ülvü məqsədlər üçün heç də öz missiyasını layiqincə yerinə yetirə bilmir. Demək olar ki, gücü çatmır. Ya da gərginləşən hadisələrin dağıdıcı effekti bu qurm üçün maraqlı deyil. BMT Baş Assambleyasının qəbul etdiyi qərarların əksər hallarda praktiki olaraq icrası, dövlətlər tərəfindən yerinə yetirilməsi qeyri-mümkün bir hala çevrilir. Saymazlıq dünya əlaqələri sisteminin sağlamlığını şübhə altında qoyur. Onda, insanlarda təəssüf hissi oyanır və ümidləri puça endirir. Hörmətli Baş Katib, qeyd etmisiniz ki, dünya əhalisi üçün daha çevik, təsirli və səmərəli BMT çox vacibdir. Bəli, bütün dünya sakinləri olaraq biz də belə qəbul edirik. Sizin fikirinizlə razıyıq. Lakin bü gün fikirlərin reallığa çevrilməsi məqsədilə səmərəliliyi ilə seçilməli olan BMT-nin mövcudluğu və fəaliyyəti sual altındadır. Dünya sakinləri BMT-nin səmərəli fəaliyyətini görə bilmirlər. Qəbul etdikləri qərarlar yalnız stol üstündə qalır, sənədlər inzibati bölmələrdə sadəcə olaraq qeydiyyat nömrəsi alırlar. Əksər normalara və qaydalara əməl demək olar ki, yoxdur. BMT faktiki olaraq dünya münaqişələrinin həllində öz səmərəli fəaliyyətini göstərə bilmir. Qurumun barışdırıcılıq missiyası faktiki olaraq mövcud deyil, ya da dünya sakinlərinin gözündə zəif bir işartı ilə işıqlanır. Münaqişələrin qarşısını almaq üçün qurum tərəfindən preventiv diplomatiya tətbiq olunmur. Əksər münaqişəli regionlarda qurumun fəaliyyəti Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|