18
münasibətlər zamanı Riçard ciddi, cəsur, sənətkar Əxiləri görmüş,
onlan yaxından tanımış, əxlaq üstünlüyü, iş tərbiyəsi, qardaşlığı ehtiva
edən Əxiliyin təməl düsturunu öz məmləkətinə aparmışdır.
Masonluq; Melamilik, Əxilik, Fütuwət və bunlardan aldıqları ilə
meydana gələn müasir dövrün biznes təşkilatını ifadə edən
Korporasiyalardan, Loncalardan başqa bir şey deyildir. Elə XII əsrdə
Avropaya aparılan təşkilat budur.
Qeyd etdiyimiz bütün təşkilatlarda - Melamilikdə, Fütuwətdə,
Əxilikdə, qərb korporasiyonlarında, bizim Loncalarımızda “Peşə sirri”
olaraq tanınan və tətbiq edilən
məsələlər vardır. Bunların, sənətə qatılacaqları peşədə yetişmələri və
bu sahədə inkişaf etməkləri üçün özlərinə xas qaydalan hökm sürür.
Şagirdlik, Usta köməkçisi, Ustalıq, bu gedişlə nəzarət altına alınmış
və bu ciddi nizamlı davranışların daşıyıcısı olan bu gün
özünəməxsusluğu ilə xatırladığımız təşkilat illərdir ki, yaranmışdır.
Şed bağlama, şagirdlik, usta köməkçisi, ustadlıq ifadələri, adət-
ənənələri hər zaman bu ciddi nizam-intizamlı təşkilatın içindədir.
Lüğəti mənada Mason (Maçon) bənna deməkdir. Əvvəllər qərbdə
bənnalara, daş yonanlara verilən bu ad, getdikcə, sənətlə
maraqlananlann birliyi mənasında da istifadə edilmişdir.
Masonluğun mənşəyi ilə bağlı olaraq çox fərqli fikirlər vardır. Bir
əfsanə dövrü yaradılmışdır ki, bu tamam nağıl, bənzətmə, səydir.
Orta əsrlər dövrünün sonları - Masonluğun əfsanələrdən
qurtulması, yəni quruculuq dövrüdür. Bu dövrdəki Masonlar operativ,
cəsur, əməli Masonlardır. Açıq bir ifadə ilə sənətkarlardır. Son dövr
downloaded from KitabYurdu.org
isə, bu çətinliyin nəticəsi, sənətkarların arasına sənətdən olmayanların
daxil olması ilə, zamanla cəsur
Masonluğun məhv olması və spekülyatif, rəmzi Masonluğun
başlanğıcı, yəni bu gündür.
Əxiliyin qısa xülasəsi ilə, hər tərəfli bənzəri olan Masonluğun
mənşəyi haqqında verdiyimiz məlumatlar fərdi araşdırmalarımıza
söykənir. Əminliklə söyləyirik ki, bu belədir.
Bəllidir ki, əks iddia və isbat edilincəyə qədər hər bir nəzəriyyə ilə
əldə edilən nəticə keçərlidir. Bizim də sonuna çatmaq istədiyimiz bir
nəticə var; İcazənizlə indi onu sizə ərz edək:
“Elmin dini yoxdur” buyuran Hz. Məhəmmədin göstərdiyi yoldan
ilhamlanaraq kəşfin də, yeniliyin də, insanlara yararlı hər hansı bir
quruluşun da şərqlisi, qərblisi olmaz deyə bilərik. Bəli, amma bir
yerdə də özünü inkar etməməlidir. Özündən razılığın da keçərsizliyi
qədər, təvazökarlığın çoxluğunun da yararlı olmadığını hər zaman
bilirik. Balaca ikən itən, sonradan tapılıb ailəsinə qovuşan bir uşağa
duyulan səmimiliklə Masonluğa həqiqi adını verək, ya da
Masonluğun yanında Əxi dərnəklərini quraq.
Hesab edirəm bu gedişlə, köhnə və bənzərsiz sənət ənənələrinin
yaranmasına, cəmiyyətin insanlığa faydalı bir ideal ətrafında
birləşməsinə, şəxsi həyatın çalışmağa, şərəfə dayanaraq davam
etdirilməsinə, irq, din və təriqət fərqini güdmədən, haqqı, azadlığı,
sevgini tanıtmaqla bütün insanlara faydalı bir xidmət etmiş oluruq.
8 Hörmətli prof. Hikmət Bayurun 15.09.1971 tarixli məktub
9
Enderun - Dövlət vəzifəlilərini yetişdirən məktəb
downloaded from KitabYurdu.org
20
10 S. Fəthi İsfəndiyar, “Qalatasaray tarixi”, I cild, s. 94
ııTürk standartları institutunun 1963-cü il nəşri
12 4 Səfər 1180-ci il tarixli (1764) İstehkam Hücceti: Kütahya
muzeyi
13 Patent - hər hansı bir ixtiraya verilmiş məhdud tətbiq hüququna
malik olan ən yüksək hüquq qoruyucusudur.
14 Əhməd Rasim: Osmanlı tarixi Cild 1. S.89
MASONLUQ VƏ SİMVOLLAR
Prof. C.G. Junga görə, “Simvollar, nisbətən məchul, fəqət
mövcudluğu sabit və ya zəruri bəzi hadisələri, ən mükəmməl şəkildə
ifadə etmək və ya formalaşdırmaq üçün faydalıdır”. Şəmsəddin Sami
lüğəti Simvolu belə izah edir:
“Bir mənəviyyatın vəziyyəti və təsviri, nişan və əlaməti ad olunan
hər hansı bir şey və ya rəsm, şəkil, mücəssəmıs misalı, mücəssəm
timsah, zahiri əlaməti”.
“Simvol”un Laorusse du XX. Siecle-dəki tərifi isə “Tamamilə ruhu
və əxlaqı hiss oluna bilən tərzdə ifadə üçün istifadə edilən rəsm və
şəkil”dir.
Simvollar keçmiş dövrlərdən bəri istifadə olunmuşdur. Dillərin və
yazıların əsasları simvollardır. Xaç dini bir simvoldur. Qızıl Aypara
kömək, bayraq vətən simvollarıdır. Qızıldərililərin sülh çubuğu
ümumi bir simvoldur. Tərəzi ədalətin, ağ rəng dürüstlüyün (namusun,
paklığın) qara rəng hüznün, bənövşəyi cəsarətin, yaşıl ümidin
simvoludur. Arı və
qarışqada çalışqanlığı, irəlini görməyi, qartalda qabiliyyəti, qutanda
downloaded from KitabYurdu.org
(pelikanda) şəfqəti, fil dişi açarda tədbiri və ehtiyatı, meşədə qüvvəti,
qırıq sütunda erkən ölümü, zeytunda sülhü, yeddi səyyarədəiö yeddi
fəziləti tapanq.
Hər fəlsəfənin, hər fikrin, ümumiyyətlə hər yaradılışm simvollan
olduğu kimi, Masonluğun da özünəməxsus simvollan vardır.
Masonluq doğruluğu və əxlaqi hərəkətləri ən güvənli şəkildə
simvollarla öyrədə biləcəyi iddiasındadır. Simvollar yaddaşda çox
asanlıqla qaldığından, sözlərlə öyrətməyə nisbətən daha təsirli bir
öyrətmə vasitəsidir.
Masonluq simvollar tərəfindən çox geniş bir repertuara malikdir.
G Hərfi:
G hərfi bir çox dillərdə (Allah - God) kəlməsinin baş hərfidir.
Başqa dillərdə (Kainatın Ulu Yaradanı) mənasına gələn bu hərf
(Grand Archiecte de I-Univers) - in baş hərfidir.
G Hərfi Geometriya kəlməsinin baş hərfidir. Geometriya elmi
Masonlann özəlliklə maraqlandıqlan və araşdırdıqları
elmdir. Bu elm mövcud şəkillərin mövzusu və digər elmlərin ən
önəmlisidir. Geometriya, bütün elmlərdən öncə, hər varlığın, hər
dəyişkənliyin bir nizama bağlı olduğunu ortaya çıxarmışdır. Bu
səbəbdən də G həqiqətləri ortaya çıxaran elmin ilk hərfidir.
G hərfi Geographie-nm (Coğrafiya) ilk hərfidir. Coğrafiya Yer
kürəsinin səthini, iqlimləri, məmləkətləri və buralarda yaşayanları
tanıdan elmdir.
G hərfi Geologie (geologiya) elminin də ilk hərfidir. Bu elm də Yer
kürəsi ilə məşğuldur. Dünyanın daxili vəziyyətini və tərkibini anladır.
downloaded from KitabYurdu.org
Dostları ilə paylaş: |