Draft principles 23. 02. 12 C indd
Yüklə 315,03 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- BÜTÜN BİZNES STRUKTURLARI Buna əsasən bütün biznes strukturları üçün görülə biləcək tədbirlərə daxildir
- yürüdülən siyasətlə bağlı öhdəlik
- İnsan hüquqları ilə bağlı lazımi ehtiyatlılıq
12 ❘ Uşaq Hüquqları və Biznes Prinsipləri Ön Söz Bütün uşaqlar hər yerdə və hər zaman hüquqlara sahibdir. 4 Uşaqların bütün hüquqları eyni dərəcədə önəmli və bir-birləri ilə əlaqəlidir. Uşaq Hüquqları və Biznes Prinsipləri (Prinsiplər) biznes strukturlarını öz işgüzar fəaliyyətləri və işgüzar münasibətləri çərçivəsində iş və ticarət yeri, icma və müəyyən mühit də daxil olmaqla, hər yerdə uşaqların hüquqlarına hörmətlə yanaşmağa və bu hüquqları dəstəkləməyə səsləyir. Prinsiplər bütün biznes strukturlarının uşaqların insan hüquqlarına istənilən əks təsirin qarşısını almaq və onu aradan qaldırmaq, eləcə də uşaq hüquqlarını irəliyə götürməyə kömək etmək üçün tətbiq edə biləcəkləri tədbirləri müəyyən edir. Prinsiplər biznes və uşaqlarla bağlı mövcud və gələcək könüllülük fəaliyyətləri və digər bu kimi təşəbbüslər üçün əsas istinad mənbəyi olmağa, eləcə də çoxtərəfl i əməkdaşlığı təşviq etməyə çalışır. Bu prinsiplər həcmindən, fəaliyyət sahəsindən, yerləşdiyi yerdən, mülkiyyət və struktur formasından asılı olmayaraq, transmilli və digər biznes növləri də daxil olmaqla, bütün işgüzar fəaliyyətlər üçün hazırlanmışdır. Bununla yanaşı, prinsiplər, həmçinin, biznes strukturları ilə münasibətlərində özünüidarəetmə orqanları və vətəndaş cəmiyyəti kimi digər sosial quruluşları da məlumatlandırmağa çalışır. Sürətli şəkildə baş verən fi ziki və psixoloji inkişafl arı nəticəsində uşaqlar yaşamaq və inkişafl a bağlı yetkin insanların sahib olduqlarından daha fərqli ehtiyaclara sahib olur- lar. Uşaqlar, xüsusilə fövqəladə hallar zamanı olmaqla, zorakılıq, istismar və sui-istifadə hallarına qarşı daha çox həssasdırlar. İqlim dəyişikliyi və çirklənmənin uşaqlar üzərindəki təsiri də yetkinlərlə müqayisədə daha ciddi və uzun-müddətli ola bilər. Unutmamalıyıq ki, uşaqlar həm də yaşadıqları ev təsərrüfatlarına, icma və cəmiyyətlərə önəmli töhfələr verirlər. İstehlakçı, gələcək çalışan və biznes liderləri, o cümlədən biznes strukturlarının fəaliyyət göstərdiyi icma və quruluşların üzvləri kimi uşaqlar biznesin əsas tərəfl əri arasında yer alırlar. Uşaqlar, Uşaq Hüquqları Konvensiyasında qeyd edildiyi kimi, uşaqların iştirakı prinsipinə uyğun olaraq onların həyatlarına təsir edən qərarların qəbul edilməsində öz sözlərini deyə bilmələri üçün təşviq edilməlidirlər. Prinsiplər beynəlxalq miqyasda tanınan uşaq hüquqlarını əsas götürür və beynəlxalq miqyaslı heç bir yeni qanuni öhdəlik yaratmır. Prinsiplər, xüsusilə, Uşaq Hüquqları Konvensiyası və onun Fakültativ Protokollarına əsasən hazırlanmışdır. Bu Konvensiya isə indiyədək ən geniş şəkildə ratifi kasiya edilmiş sazişdir və, hal-hazırda, İştirakçı tərəfl ərinin sayı 193 ölkədir (Konvensiyanı imzalamış və ratifi kasiya etmiş hökumətlər). Bununla yanaşı, Prinsiplər Beynəlxalq Əmək Təşkilatının Uşaq Əməyinin ən Pis Formaları haqqında 182 və Minimum Yaş Həddi haqqında 138 nömrəli Konvensiyalarını da əsas götürür. 5
4 Uşaq Hüquqları Konvensiyasına əsasən hər bir insan 18 yaşına çatanadək uşaq sayılır, bir şərtlə ki, həmin uşaq barəsində tərtib edilə bilən qanuna görə o, yetkinlik yaşına daha əvvəl çatmamış olsun. 5 Uyğun müddəalara sahib digər beynəlxalq standartlara Qadınlara qarşı ayrı-seçkiliyin bütün formalarının ləğv edilməsi haqqında Konvensiya (1979), Əlilliyi olan İnsanların Hüquqları haqqında Konvensiya (2006) və BMT-nin Yerli Əhalinin Hüquqları barəsində Bəyannaməsi (2007) daxildir. BMT-nin Uşaqlara qarşı Zorakılıq halları ilə bağlı Dünya Hesabatı (2006) da digər əsas istinad sənədidir. 13 ❘ Uşaq Hüquqları və Biznes Prinsipləri © S
A V E T H E C
H IL D R E N Qlobal Sazişinin ‘On Prinsipi 6 ’ , eləcə də Biznes və İnsan Hüquqları üzrə Rəhbər Prinsiplər kimi biznes strukturları ilə bağlı digər mövcud standartlar üzərində durur. Bütün səviyyələrdə Hökumətlərin uşaqların hüquqlarını müdafi ə etmək, bu hüqu- qlara hörmətlə yanaşmaq və onları yerinə yetirmək vəzifəsi vardır. Bununla belə, biznes strukturları da daxil olmaqla, digər sosial quruluşlar da uşaq hüquqları ilə bağlı müvafi q milli qanunvericiliklə uyğunluq təşkil etməli və beynəlxalq standartlara hörmətlə yanaşmalıdır. Beynəlxalq cəmiyyətin uşaqlara uyğun dünyanın qurulmasına kömək edəcək qlobal bir hərəkatda birləşmək çağırışına cavab olaraq, Prinsiplər uşaqların hüquqlarına hörmətlə yanaşmaq və bu hüquqları dəstəkləməkdə biznes strukturlarının rolunu dəqiq şəkildə göz önünə qoymağa çalışır. 7 Prinsiplərdə göstərilən heç bir məqamdan müəyyən bir ölkədə qüvvədə olan və ya beynəlxalq qanuna əsasən daha aşağı səviyyəli olan standartların tətbiq edilməsini əsaslandırmaq üçün istifadə edilməməlidir. Prinsiplər uşaqlar, biznes strukturları, sərmayədarlar, həmkarlar ittifaqları, milli insan hüquqları təsisatları, vətəndaş cəmiyyəti, hökumətlər, elmi işçilər, BMT-nin təsisatları, eləcə də uşaq hüquqları və biznes mütəxəssisləri ilə məsləhətləşmələr əsasında hazırlanmışdır. 6 Baxın; www.unglobalcompact.org 7 A World Fit for Children (2002). Həmçinin baxın, A World Fit for Children Plus 5 (2007). 14 ❘ Uşaq Hüquqları və Biznes Prinsipləri 1 © U N IC E F /NYH
Q 2 0 1 1 -1 1 5 7 /H O L T “Bizdən istifadə etməyin; biz sizdən məsuliyyətli olmağınızı istəyirik. Bizi bizlərə yazığınız gəldiyi üçün dəstəkləməyə çalışmayım; əksinə bizi o dəstəyə layiq olduğumuz üçün dəstəkləyin. Biz sizin məhsullarınızı alır və xidmətlərinizdən yararlanırıq, amma biz də sizdən bizim inkişafımıza sərmayə yatırmağınızı istəyirik. Biz sizdən bizə hədiyyələr verməyinizi istəmirik; biz sizin bizlərə qarşı məsuliyyətli olmağınızı istəyirik.” Peruda yaşayan gənc, ‘Uşaqların Korporativ Sosial Məsuliyyətdə (KSM) iştirakı’, 2010, Save the Children
Uşaq hüquqları Konvensiyası heç bir ayrı-seçkilik olmadan bütün uşaqlara aid edilən əsas hüquqları və azadlıqları müəyyən edir, və hökumətlər, valideynlər, icma və ya özəl sektor tərəfi ndən həyata keçirilməsindən asılı olmayaraq, uşaqlarla bağlı istənilən fəaliyyəti dəstəkləyən 4 əsas prinsipə sahibdir. Bu dörd prinsipə daxildir; uşaqların ən ümdə maraqları; ayrı-seçkiliyin qarşısının alınması; uşaqların iştirakı; yaşamaq və inkişaf etmək.
Bu uşaq hüquqlarının pozulmasının qarşısının alınması və yaranmasında biznes strukturunun da rolunun olduğu uşaq hüquqlarına mənfi təsirin aradan qaldırılmasını tələb edir. Hörmətlə yanaşmaq məqsədilə korporativ məsuliyyət biznes struktu- runun sonrakı Prinsiplərdə müəyyən edilən işgüzar fəaliyyətlər və münasibətlərlə məhdudlaşmayan işgüzar fəaliyyətlərini və öz işgüzar münasibətlərini əhatə edir. Bu məsuliyyətini yerinə yetirmək üçün bütün biznes strukturları BMT-nin İnan Hüquqları Şurası tərəfi ndən təsdiq edilmiş Biznes və İnsan Hüquqları üzrə Rəhbər Prinsiplərdə 8 müəyyən edilən uyğun siyasət və prosesləri izləməlidir. Bunlara daxildir: i.
yürüdülən siyasətlə bağlı öhdəlik – Biznes və İnsan Hüquqları üzrə Rəhbər Prinsiplərdə təsvir edildiyi kimi biznes strukturlarının uşaq hüquqları da daxil olmaqla, insan hüquqlarına hörmətlə yanaşma məsuliyyətini müəyyən edən bəyanatdır. Yürüdülən siyasətlə bağlı öhdəlik biznes strukturlarının ən yüksək səviyyəsində təsdiq edilməli və uyğun ekspert rəyini almalıdır. Bu biznes struk- turunun öz insan resursları, biznes ortaqları və onun fəaliyyəti, məhsul və xidmətləri ilə əlaqəsi olan digər tərəfl ər qarşısında şərtlər qoymalıdır. Bu öhdəlik həmçinin ictimaiyyətə açıq olmalı, daxilə və xaricə ötürülməli, eləcə də uyğun siyasət və prosedurlara daxil edilməlidir. Bununla yanaşı, bu cür öhdəlik biznes strukturlarının insan hüquqlarını dəstəkləməsi öhdəliyi ilə bağlı bəyanatını da özündə əks etdirə bilər. ii.
İnsan hüquqları ilə bağlı lazımi ehtiyatlılıq – biznes strukturunun onun uşaqların hüquqları da daxil olmaqla, insan hüquqlarına hazırkı və potensial təsirini qiymətləndirməsini, bunun nəticələrini bir araya gətirərək onlara əsasən tədbirlər görməsini, cavab tədbirlərini izləməsini və bunun həmin təsirə nə dərəcədə cavab verməsi haqqında məlumatlandırmasını əhatə edən və davam etməkdə olan əməliyyatlarını təşkil edir. İnsan hüquqları ilə bağlı lazımi ehtiyatlılıq 8 ‘Biznes və İnsan Hüquqları üzrə Rəhbər Prinsiplər: BMT-nin “Qoru, Hörmətlə yanaş et və Bərpa et” Çərçivə Sənədinin icra edilməsi’ - BMT Baş Katibinin Transmilli Korporasiyaların və digər Biznes Müəssisələrinin İnsan Hüquqları məsələsi üzrə Xüsusi Nümayəndəsinin Hesabatına əlavə edildiyi kimi, A/HRC/17/31, BMT, 21 mart 2011-ci il, www.ohchr.org/documents/issues/business/A.HRC.17.31.pdf, A/HRC/RES/17/4-də BMT-nin İnsan Hüquqları Şurası tərəfi ndən təsdiq edilmişdir.
Yüklə 315,03 Kb. Dostları ilə paylaş:
|