Səhifə 22
Müəllimlərin tədris qruplarına rəhbərlik. Fasilitatorun təlimat kitabçası
Göst
əricil
ərin
analizinin görüşünün təşkili
Tövsiyə edilir
ki,göstəricilərin analizinin
görüşü diaqnostik və başqa
inkişafetdirici
qiymətləndirmədən sonar
həyata keçirilsin.
Fasilitator və müəllimlər
qiymətləndirmənin
nəticələrinin müzakirəsi
üçün hansı tezlikdə
görüşmələrini özləri təyin
edə bilərlər;
Fasilitator müəllimlərlə razılıq əsasında öz siniflərində keçirdikləri qiymətləndirmənin
nəticələrini təqdim edəcək müəllimi\müəllimləri seçirlər;
Fasilitator seçilən müəllimlərin göstəricilərinin üzərində işlənməsi haqqında tövsiyələr verir.
Paralel siniflərin müəllimləri qiymətləndirmənin nəticələrini təqdim etdikləri halda,
fasilitatorun köməkliyi ilə müəllimlər arasında koordinasiya xüsusilə vacibdir. Yaxşı olardı
ki, fasilitator əvvəlcədən müəllimlərdən bu məlumatı qəbul etsin və görüş üçün hazırlasın
;
Müəllimlər həmkarları ilə şagirdlərin qiymətləndirməsinin nəticələri və onların əsas
xüsusiyyətləri haqqında fikir mübadiləsi edirlər. Həmkarlar müzakirə prosesinə qoşulurlar.
Göstəricilərin analiz edilməsində və onların yaranma səbəblərinin təyin edilməsində
müəllimlərə köməklik göstərirlər. Sonra onlar birlikdə şagirdlərin nəticələrinin nə qədər
yaxşılaşdırılacağı və bu məqsədlərə nail olmaq üçün hansı strategiyaların istifadə ediləcəyi
haqqında müzakirə edir və razılığa gəlirlər; müəllimlər növbəti görüşün tarixi haqqında
razılığa gəlirlər;
Müəyyən müddətdən sonra müəllimlər yenə də bir-biri ilə görüşürlər.
Müəllimlər
həmkarları ilə onlar tərəfindən analiz edilmiş göstəriciləri və planlaşdırılmış təlim
nəticələri haqqında fikir mübadiləsi edirlər. Həmin görüşdə başqa müəllimlər də
həmkarları ilə ilkin qiymətləndirmənin nəticələrini haqqında fiikir mübadiləsi edə bilərlər;
Görüş qurtardıqdan sonra fasilitator görüşün əsas məsələləri haqqında məlumatı qeyd edir
və fasilitatorun hesabat qovluğuna yerləşdirir.
Müəllimlərin tədris qruplarına rəhbərlik. Fasilitatorun təlimat kitabçası
Səhifə 23
Başlıq 3.2. Bitgə dərslər
Birgə dərs nədir?
Birgə dərslər müəllimlərin peşəkar
inkişafının ən səmərəli vasitələrindən
biridir. O, müəllimlərə əməkdaşlıqla
dərsi planlaşdırmaq, keçirmək,
müşahidə etmək və qiymətləndirmək
imkanını verir. Qeyd edilən təcrübə ilk dəfə
Yaponiyada tətbiq edilmişdir, son zamanlar
isə onu aktiv olaraq Amerika Birləşmiş
Ştatlarında və başqa ölkələrdə də istifadə edirlər.
Birgə dərs “tərs planlaşdırma”adlandırılan prinsipə əsaslanır. Müəllimlər dərsin məqsədini
müəyyənləşdirirlər və sonra müvafiq olaraq, bu məqsədə nail olmaqda
köməklik göstərəcək dərs strategiyalarını və fəallıqlarını planlaşdırırlar. Dərsin
planlaşdırılması mərhələsində müəllimlər şagirdlərin dərs prosesində qarşılaşa
biləcəkləri çətinliklər haqqında müzakirələr aparırlar. Onlar, həmçinin , qeyd
edilən çətinliklərin qarşısının necə alınacağını və ya dəf edilə biləcyini
müzakirə edirlər.
Birgə dərslərin hər bir mərhələsinin əsas fokusunu şagird və onun təhsil prosesi təşkil edir. Xüsusilə
müəllimlər:
Dərsin planlaşdırılması zamanı şagirdlərin tədris üslubunu və xüsusiyyətlərini nəzərə
alacaqlar
;
Dərsin keçilməsi zamanı şagirdlərin tədris prosesini müşahidə edəcəklər;
Dərsin qurtarmasından sonar şagirdlərin təhsil nəticələrini analiz edəcəklər;
Daha effektiv dərsin planlaşdırılması üçün şagirdlərin təhsili haqqında məlumatdan istifadə
edəcəklər.
Birg
ə d
ərsl
ər n
ə üçün vacibdir?
Birgə dərslər təhsil
prosesinin ən əsas
məsələsinə
yönəlmişdir: dərs vaxtı
müəllim və şagirdlər
arasında nə baş verir?
Yaponiyalı müəllimdən
soruşanda ki, ,,Nə üçün
birgə dərslər onlara bu
qədər vacibdir?”,o zaman
müəllim aşağıdakı
mühüm olan
aspektləri göstərmişlər:
Birgə dərslər
onlara
mövzunu,dərsi və ya semestrin məqsədlərini yaxşı anlamaqda yardım edir
;
Birgə dərsin sessiyaları müəllimlərə bilik və
bacarıqları qazanmaqda yardım edir, onları ertəsi
gün müəllimlər öz siniflərində istifadə edirlər.
Ketrin Levis,
Baş alim, Mill kolleci
Səhifə 24
Müəllimlərin tədris qruplarına rəhbərlik. Fasilitatorun təlimat kitabçası
Birgə dərslər onlara fənn üzrə biliklərin və pedaqoji vərdiş və bacarıqların
yaxşılaşdırılmasında kömək edir;
Birgə dərslər onlara şagirdlərin uzunmüddətli məqsədləri haqqında düşünməyə və bu
məqsədlərə nail olmaq üçün şagirdlərin hər gün nəyi öyrəndiklərini qiymətləndirməyə imkan
veririr;
Birgə dərslər müəllimlər arasında əməkdaşlığın güclənməsini təmin edir;
Birgə dərslər müəllimlərə yardım edir ki, hər zaman fəaliyyətlərinin əsas fokusunu
unutmasınlar: şagirdi.
Birgə dərs: Əsas fazalar
Birgə dərs kompleksli bir prosesdir və doqquz əsas fazadan ibarətdir, öz növbəsində, hər
bir fazanın həyata keçirilməsi birgə dərslərin üç əsas mərhələsindən ibarətdir:dərsin
planlaşdırılması,dərsin keçirilməsi\müşahidə edilməsi və əks-əlaqə.
Birgə dərsin sessiyalarında eyni fənn müəllimləri iştirak edə bilərlər. Ola bilsin ki,
müxtəlif fənn müəllimləri də bu prosesə qoşulsunlar. Bu halda, onların fokusu
pedaqoji vərdiş-bacarıqların və tədrisin ümumi strategiyalarını daha yaxşı məşq
etdir
məkdir.
I faza
Birg
ə d
ərsin
sessiyasının
məqsədinin
müəyyənləşdiril-
məsi
Müəllimlər öyrənmək istədikləri və təctübədə tətbiq ediləsi
strategiyaları söyləyirlər;
Müəllimlər Milli Tədris Proqramından tədrisin mövzusunu
,
sinfi və
konkret qabiliyyətləri seçirlər;
Müəllimlər dərsin tədris məqsədlərini müəyyənləşdirirlər
.
I.
D
ə
rsi
n pl
anlaşd
ırıl
m
as
ı
II faza
Standartların və
mövzuların
müzakirəsi
Müəllimlər müvafiq standartları müzakirə edirlər (şagirdlərin
Milli Tədris planından əldə edəcəkləri nəticələri);
Müəllimlər semester və ya tematik planlarla müqayisəli şəkildə
dərsin məqsədlərini təhlil edirlər;
Müəllimlər dərs planlaşdırılması üçün lazımi və peşəkar tədris
resursları haqqında müzakirələr aparırlar.
III faza
Tədris
aktivliklərinin
planlaşdırılması
Müəllimlər aktivlikləri və onların hər birinin həyata keçirilməsi
üçün lazım olan əsas sualları planlaşdırırlar
;
Müəllimlər hər bir aktivlik üçün lazımi ləvazimatları və vaxtı
müəyyənləşdirirlər .
IV faza
Şagirdlərin təfəkkür
prosesləri haqqında
mühakimə
Müəllimlər şagirdlər üçün verilən tapşırıqları əvvəlcə özləri yerinə
yetirirlər;
Müəllimlər şagirdlərin tədris zamanı qarşılaşa biləcəkləri suallar ,
çətinliklər və mühakimələri müzakirə edirlər;
Müəllimlər şagirdlərin suallarına necə cavab verməyi ,çətinliklərin
qarşısını necə almağı və ya onların həll edilməsində şagirdlərə necə
yardım göstərməyi müzakirə edirlər .