30
Məhv olur önündə hər iki dünya,
Yox Səndən başqası Səni tanıya.
“Allahummə inni əs’əlukə-birəhmətikəl-ləti vəsiət
kullə şəy’”
(“Pərvərdigara! Səni hər şeyi bürümüş rəhmətinə and
verib, Səndən istəyirəm.”
Bu cümlənin hər bir ilahi kəlməsi o qədər rəmz və
sirlərə
malikdir
ki,
şərhə
ehtiyac
duyulur.
“Allahummə” kəlməsi “ya Allah” kəlməsindən yaransa
da Allah-Taalanın əzəmətini daha üstün şəkildə
göstərir. Allaha müraciət edən duaxanlar, yəni dua
oxuyanlar dərin bir duyumla “Allahummə” çağırırlar.
Məşuqdan icazəsi olmayan aşiqlərin bir kəlmə belə
danışmağa qüdrəti yoxdur. Yalnız ilahi qüdrətdən güc
almaqla “Allahummə” deyərək Allahı çağırmaq
mümkün olur. Dua oxuyanlar unutmamalıdırlar ki,
Allahın istəyi olmazsa ağız duaya açılmaz. Bəli, dua
Onun təlimidir. Dua oxuyanın varlığı Allahın
hökumətindədir. Dua oxuyanın sözü, halı Allahın
iradəsinə tabedir.
Ya Rəbb, qurtar bu bəndəni özündən,
Qurtar zəmanənin oynaq gözündən.
Qurtar məni oda çəkən Mənimdən,
Bu dünyanın qüssəsindən, qəmindən.
Yalan dünya qorxu salmış qəlbimə
O gedəsi, Sən qalasısan yenə.
Əmmarə nəfs qənim kəsilmiş cana,
31
Qorumasan, qurtuluş yox insana.
“İnni” kəlməsi “mən” mənasını verir. Amma bu
“mən” fironsayağı eqoist “mən” deyil. Bu ilahi cümlədə
zikr olunmuş “mən” zati bir fəqirlik, acizlik, möhtaclıq
mənasındadır. Dua oxuyan şəxs özündə acizlik və
çarəsizlikdən başqa bir şey görmür. O, öz məhbubunda
rəhmət, kəramət, lütf, məhəbbət, ehsan, ədalət
müşahidə etdiyindən möhtac halda ona əl açır və bu
işdə Allahın hər şeyi bürümüş rəhmətinə ümid bağlayır.
“Birəhmətikəl-ləti vəsiət kullə şəy”: Məhbubun
rəhməti hər şeyi bürümüş, zahirdə və batində hər şeyi
əhatə etmişdir. Məhz bu geniş ilahi rəhmət hər şeyi
yoxluq zülmətindən varlıq işığına çıxarmışdır. Hər bir
varlıq öz qabiliyyətinə ləyaqətinə tutumuna uyğun yer
almışdır.
“Ənisül-ləyl” kitabında belə buyurulur: “ Allahın
ümumi feyzi Günəş kimidir. Bütün Yer üzündəkilər
istisnasız olaraq Günəşin nurundan faydalandıqları
kimi Allahın da ümumi feyzindən kimsə məhrum
edilməmişdir.
Bütün
görünən
və
görünməyən
mövcudlar bu geniş rəhmətdən faydalanmaqdadırlar.
Ən böyük mikroskop altında görünməyən zərrə belə bu
rəhmət dairəsindən kənar deyil. Hər bir şey öz iste’dadı
çatan qədər bu feyz və rəhmətdən faydalanıb təkamül
yolunda irəli gedir. İstər nəhəng planetlər, istərsə də
mikroskopik hüceyrələr Allahın rəhməti sayəsində
hərəkət etməkdədir. Bu rəhmət dairəsindən çıxmaq
üçün kimsədə güc yoxdur və bu dairədən çıxmaq -
məhv olmaq deməkdir. Varlıq aləminin yaranması,
32
məxluqun
ruziyə
çatması,
təbiətin
inkişafı,
peyğəmbərlərin və ayələrin göndərilməsi, azğınların
hidayəti, Qiyamət dirçəlişi, Cənnət və Cəhənnəm -
Allah-Taalanın ümumi feyz və geniş rəhmətinin
şüalarıdır.
Biz gədalar bəndəyik bir sultana
Əzəl gündən malikdir hər imkana.
Adımızı nə qoysalar qəbuldu,
Həqiqət budur ki, bəşər bir quldu.
Ya qovalar, ya keçələr günahdan
Başqa bir yol aramarıq heç zaman.
Vursalar da boynumuzu astaca
Şikayətlə boylanmarıq qılınca.
Məşuqla söhbətdə kimi xuraman,
Bizlərinsə çöhrələri pərişan.
Bu aşiqlər hər eybindən xəbərdar,
Nə qədər cahilik xəbərimiz var.
Hər bağçada yeni bir gül görəndə
Yenə də fikrimiz, vallahi, Səndə .
Hər nemətin qüdrətinə bir sübut,
Bu qüdrət önündə rəvamı sükut?!
Tərifindən özgə nə var hədərdir,
Səndən kənar keçən anlar xətərdir,
Sən birinə baxsan onun çöhrəsi
Bizlərə sevginin böyük müjdəsi.
Rəhmətindən uzaq dünya fənadır,
Nə qədər sevgi var, dünya bəqadır.
Canı tərk etməkdə qorxu yox əsla,
33
Cananı tərk etmək böyük bir bəla.
Biz insanlar bu geniş rəhməti anlamaq gücündə
deyilik. İnsan əqli bu həqiqəti dərk etməkdə acizdir.
“Kullə şəy”, yəni hər şey dedikdə nəzərdə tutulan
yaranmışları sayıb qurtarmaq mümkün deyil. Meşələr
qələm, okeanlar mürəkkəb, mələklər, cinlər və insanlar
mirzə olsalar belə bu siyahını yazıb qurtarmaq olmaz.
Biz Allahın geniş rəhmətini çox cüzi şəkildə qavraya
bilirik. Sanki bizim bu mənada susuzluğumuzu ilahi
qüdrət okeanının bir damlası yatırır. İnsan övladı bu
rəhmət günəşinə yalnız bir göz qırpımı qədər baxa bilir.
VARLIQ ALƏMİ
İlahi rəhmətə bürünmüş varlıq aləmini kəmiyyət
nöqteyi-nəzərindən təsəvvür etmək mümkün deyil.
Amma bu varlıq aləminin kiçik bir hissəsi olan Yer
planetini elmin köməyi ilə təsəvvürdə canlandırmaq
olur. Bu təsəvvürlər ən kiçik zərrəni belə ağuşuna almış
ilahi
rəhmətin
əzəmətini
aydınlaşdırır.
Varlıq
aləmindəki bütün mövcudlar atom adlı hissəcikdən
təşkil olunmuşdur. Ən güclü mikroskoplar belə atomu
müşahidə etməkdə acizdir. Təsəvvür edin ki, ən iti
iynənin ucunda 55x10(18) atom yerləşir. Əgər iynənin
ucunu dağ ölçüsünə gətirə bilsək, hər atom milçək
böyüklükdə olar. Atom üç hissədən təşkil olunmuşdur:
mənfi yüklü elektron, müsbət yüklü proton və işarəsiz
neytron. Protonlar və neytronlar atomun nüvəsini təşkil
edir. Elektronlar isə bu nüvə ətrafında Ay Yer ətrafında
fırlandığı kimi fırlanırlar. Varlıq aləminin atomlardan
Dostları ilə paylaş: |