358
DUALAR
KUR’AN’DA DUA ÖRNEKLERİ
1. PEYGAMBER DUALARI
Kur’ân’da hem isim zikredilerek, hem de isim zikredil-
meden peygamberlerin yaptığı dua örneklerine yer veril-
miştir. İsim zikredilmeden peygamberlerin yaptığı duaya
şu örneği verebiliriz:
359
DÖRDÜNcÜ BÖLÜM
ىٰلَع اَنْر ُصناَو اَنَماَدْقَأ ْتِّبَثَو اَنِرْمَأ يِف اَنَفاَر ْسِإَو اَنَبوُنُذ اَنَل ْرِفْغا اَنَّبَر
َنيِرِفاَكْلا ِمْوَقْلا
okunuşu: “Rabbeneğfir lenâ zünûbenâ ve isrâfenâ
fî emrinâ ve sebbit akdâmenâ vensurnâ ‘alel-kavmil-
kâfirîn.”
Anlamı: “Rabbimiz! Bizim günahlarımızı ve işlerimiz-
deki taşkınlıklarımızı bağışla ve (yolunda) ayaklarımızı sabit
kıl, kâfirler güruhuna karşı da bize yardım et!”
(Âl-i İmrân, 3/147)
Bu dua, Kur’ân’da peygamberler ve onunla birlikte Al-
lah yolunda savaşan, bu konuda gevşeklik göstermeyen ve
sabreden Allah dostlarının duası olarak geçmektedir.
(Âl-i
İmrân, 3/146)
Peygamberler ve Allah dostları dualarında; yüce
Allah’tan;
-
Günahlarının ve işlerindeki aşırılıklarının bağışlanması-
nı,
- İmanda kendilerini sebat ettirmesini,
- Kâfirlere karşı yardım etmesini istemektedirler.
Bu dua örneği ile yüce Allah, hem mü’minlere nasıl
dua edeceklerini öğretmekte hem de günahlara tövbe edil-
mesini, imanda sebat edilmesini ve düşmanla mücadeleye
hazırlıklı olunmasını, zaferin ve başarının ancak Allah’ın
yardımı ile mümkün olacağını bildirmektedir.
Bu duayı yapanların, dualarının kabul edildiği ve onla-
rın ödüllendirildiği bir sonraki ayette; “Allah da onlara hem
dünya nimetini, hem de ahiretin güzel mükâfatını verdi. Al-
360
DUALAR
lah, güzel davrananları sever”
(Al-i İmran, 3/148)
şeklinde haber
verilmektedir.
Âdem (a.s.), Nuh (a.s.), Lût (a.s.), İbrahim (a.s.), Yusuf
(a.s.), Şuayp (a.s.), Musa (a.s.), Zekeriya (a.s.), Süleyman
(a.s.) ve Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.s.)’in yaptı-
ğı ve Kur’ân’da geçen dualarından şu örnekler seçilmiştir:
a) Âdem (a.s.) ve Eşi Havvâ’nın Duası
Âdem (a.s.) ve eşi, cennette kendilerine yasaklanan
ağacın meyvesinden yedikten sonra cennetten yeryüzüne
indirilince şöyle dua etmişlerdir:
َنيِر ِساَخْلا َنِم َّنَنوُكَنَل اَنْمَحْرَتَو اَنَل ْرِف ْغَت ْمَل ْنِإَو اَن َسُفْنَأ اَنْمَلَظ اَنَّبَر
okunuşu: “Rabbenâ zalemnâ enfüsenâ ve il-lem teğ-
fir lenâ ve terhamnâ le-nekûnenne minel-hâsirîn.”
Anlamı: “ Ey Rabbimiz! Biz kendimize zulmettik, eğer
bizi bağışlamaz ve bize rahmetinle muamele etmezsen mu-
hakkak ziyana uğrayacaklardan oluruz!”
(A’râf, 7/23)
Bu duayı Âdem ve eşi, cennette kendilerine yasak edi-
len ağacın meyvesinden şeytana uyarak yedikten sonra
yapmışlardır.
(A’râf, 7/19-22; Bakara, 2/35-36)
“Âdem (vahiy yoluyla) Rabbi’nden birtakım kelimeler
aldı, (bu kelimelerle amel edip Rabb’ine tövbe etti ve affı için
yalvardı.
Allah da) bunun üzerine tövbesini kabul etti. Şüphesiz
O, tövbeleri çok kabul edendir, çok bağışlayandır
.”
(Bakara, 2/37)
Yüce Allah, Âdem (a.s.) ve eşinin dualarını kabul etmiş
ve onları affetmiştir. İnsanların atası Âdem ve Havva’nın
361
DÖRDÜNcÜ BÖLÜM
tövbe ve duası, nesli için örnek olmuştur.
Bu duada yüce Allah, mü’minlere; insanın hata edebi-
leceğini, yasak bir fiili işlediği zaman kendi nefsine zarar
vermiş olacağını, bu durumda günahtan derhal tövbe edip
affedilmesi için yalvarması gerektiğini, böyle yaparsa ba-
ğışlayacağını bildirmektedir.
b) Nuh (a.s.)’ın Duası
Nuh (a.s.), kendisine iman etmeyen oğlu suda boğu-
lunca
(Hûd, 11/43)
; “Rabbim! Şüphesiz ki oğlum da ailemden-
dir. Senin vaadin elbette haktır, Sen hâkimler hâkimisin” diye
Rabbine seslenmiş, bunun üzerine yüce Allah, “Ey Nuh!
O, asla senin ailenden değildir, onun yaptığı iyi olmayan bir
iştir. O hâlde hakkında hiçbir bilgin olmayan şeyi benden is-
teme. Ben sana cahillerden olmamanı öğütlerim”
(Hûd, 11/45-46)
buyurmuştur
.
Bu uyarı sonunda Nuh (a.s.), Allah’a şöyle dua etmiş-
tir:
ي۪ل ْرِف ْغَت َّلِإَو ٌمْلِع ۪هِب يِل َسْيَل اَم َكَلَأ ْسَأ ْنَأ َكِب ُذوُعَأ يِّنِإ ِّبَر
َنيِر ِساَخْلا َنِم ْنُكَأ يِنْمَحْرَتَو
okunuşu: “Rabbi innî e’ûzü bike en es’eleke mâ ley-
se lî bihî ’ılm. Ve illâ teğfirlî ve terhamnî eküm-minel-
hâsirîn.”
Anlamı: “ Ey Rabbim! Bilmediğim şeyi istemekten Sana
sığınırım. Eğer Sen, beni bağışlamaz ve bana merhamet et-
mezsen ben hüsrana düşenlerden olurum!”
(Hûd, 11/47)
Nuh (a.s.)’ın bu duasından, Allah’tan bir istekte bulu-
362
DUALAR
nurken dikkat edilmesi gerektiğini, dînen uygun olmayan,
Allah’ın razı olmayacağı şeyleri istemenin doğru olmadı-
ğını, bunun cahillik olduğunu, böyle bir istek için de af
dilenmesi gerektiğini öğreniyoruz.
Kur’ân’da Nuh (a.s.)’ın şu duaları da zikredilmiştir:
ِّبَر ِنوُبَّذَك اَمِب يِنْر ُصْنا
“Rabbinsurnî bimâ kezzebûn.”
“Ey Rabbim! (Kavmimin) beni yalanlamalarına karşı
bana yardım et!”
(Mü’minûn, 23/26)
ِتاَنِمْؤُمْلاَو َينِنِمْؤُمْلِلَو اًنِمْؤُم َيِتْيَب َلَخَد ْنَمِلَو َّيَدِلاَوِلَو يِل ْرِفْغا ِّبَر
اًراَبَت َّلِإ َينِمِلاَّظلا ِدِزَت َلَو
okunuşu: “Rabbiğfirlî veli-vâlideyye ve limen de ha-
le beytiye mü’minen ve lil-mü’minîne vel-mü’minâti ve lâ
tezidiz-zâlimîne illâ tebârâ.”
Anlamı: “Ey Rabbim! Bana, babama, anama, mü’min
olarak evime girene ve bütün mü’min erkek
ve mü’min kadınla-
ra mağfiret eyle. Zalimlerin de sadece helâkini artır
.”
(Nûh, 71/28)
Nuh (a.s.), İslâm düşmanlarına karşı Allah’ın yardım
etmesini; kendisinin, anne-babasının ve bütün mü’minlerin
bağışlanmasını istemekte, zalimlere de beddua etmektedir.
Dolayısıyla biz, bu dua örneklerinden; kendimiz için dua
ettiğimiz gibi yakınlarımız ve mü’minler için de dua et-
memizi, insanlara zulmedenlere beddua edebileceğimizi
öğreniyoruz.
363
DÖRDÜNcÜ BÖLÜM
c) Lût (a.s.)’ın Duası
Lût kavmi, âlemde kendilerinden önce kimsenin yap-
madığı ahlâksızlığa (homoseksüelliğe) düştüler.
(A’râf, 7/80-
81)
Lût peygamberin (a.s.) ikazına rağmen bu çirkin işle-
rinden vazgeçmediler, üstelik Peygamberi de yalanladılar.
Kavminin bu tutumuna karşı Lût (a.s.) Allah’a şöyle dua
etmiştir:
َنوُلَم ْعَي اَّمِم يِلْهَأَو يِنِّجَن ِّبَر
okunuşu: “Rabbi! Neccinî ve ehlî mimmâ y a’melûn.”
Anlamı: “Rabbim! Beni ve âilemi bunların yaptıkların-
dan kurtar!”
(Şu’arâ, 26/169).
َنيِد ِس ْفُمْلا ِمْوَقْلا ىَلَع يِنْر ُصْنا ِّبَر
okunuşu: “Rabbi’nsurnî ‘alel-kavmil-müfsidîn.”
Anlamı: “Ey Rabbim! Bozguncu / ortalığı fesada veren
bu kavme karşı bana yardım et.”
(Ankebût, 29/30)
Lût (a.s.), Allah’ın emir ve yasaklarını kavmine tebliğ
etmiş, ahlâksızlığa saplanan kavmini bu bataklıktan kur-
tarmaya çalışmıştır. Ancak kavmi edepsizlikte ısrar edin-
ce, aynı toplumda yaşayan ailesini, mü’minleri ve kendisini
bu kötülüklerden korumasını, kavminin azgınlıklarına ve
zulümlerine karşı yardım etmesini yüce Allah’tan istemiş-
tir. Biz, bu duadan kötü ahlâktan, haramlardan ve kötü
davranışlı insanların kötülük, ahlâksızlık ve zararlarından
korunmamız ve bu konuda Allah’tan yardım istememiz
gerektiğini anlıyoruz.
364
DUALAR
ç) İbrahim (a.s.)’in Duası
Azim sahibi peygamberlerden biri olan Hz. İbrahim
(a.s.); tanrı diye putlara tapan kavmini tevhide/Allah’ın
bir tek ilâh olduğu inancına çağırmış, putperestlikle müca-
dele etmiştir. Bu mücadele sürecinde putperest hükümdar
Nemrut tarafından ateşe atılmış, ancak ilâhî lütfa mazhar
olmuş, ateş onu yakmamış, güllük gülüstanlık olmuştur.
İşte bu ulu Peygamberin Kur’ân’da bize örnek olacak du-
aları zikredilmiştir. İbrahim Peygamberin beş ayrı duası
şöyledir:
َينِحِلا َّصلاِب يِن ْقِحْلَأَو اًمْكُح يِل ْبَه ِّبَر
okunuşu:
“Rabbi! Heblî hukmevve elhıknî bis-
sâlihîn.”
Anlamı: “Ey Rabbim! Bana hikmet ver ve beni sâlihler
arasına dâhil et.”
(Şu’arâ, 26/83)
َينِحِلا َّصلا َنِم يِل ْبَه ِّبَر
“Rabbi! Heblî mines-sâlihîn.”
“Ey Rabbim! Bana sâlihlerden (bir oğul) ihsan et!”
(Sâffât,
37/100)
َءاَعُد ْلَّبَقَتَو اَنَّبَر يِتَّيِّرُذ ْنِمَو ِةَلا َّصلا َميِقُم يِنْلَع ْجا ِّبَر
okunuşu: “Rabbic’ alnî mükîmes-salâti ve min
zürriyyetî Rabbenâ ve tekabbel du’ âe.”
Anlamı: “Ey Rabbim! Beni ve soyumdan gelecekleri na-
mazını dosdoğru kılanlardan eyle! Ey Rabbimiz! Duamı ka-
bul et!”
(İbrahim, 14/40)
365
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
ُبا َسِحْلا ُموُقَي َمْوَي َينِنِمْؤُمْلِلَو َّيَدِلاَوِلَو يِل ْرِفْغا اَنَّبَر
Okunuşu: “Rabbene’ğfirlî veli-vâlideyye ve lilmü’-
minîne yevme yegûmül-hısâb.”
Anlamı: “ Ey Rabbimiz! Herkesin hesaba çekileceği günde
beni, ana-babamı ve mü’minleri bağışla!”
(İbrahim, 14/41)
İbrahim (a.s.), oğlu İsmail (a.s.) ile Kâbe’yi inşa edince
şöyle dua etmişlerdir:
َكَل ِ ْينَمِل ْسُم اَنْلَع ْجاَو اَنَّبَر ُميِلَعْلا ُعيِم َّسلا َتْنَأ َكَّنِإ اَّنِم ْلَّبَقَت اَنَّبَر
َتْنَأ َكَّنِإ اَنْيَلَع ْبُتَو اَنَك ِساَنَم اَنِرَأَو َكَل ًةَمِل ْسُم ًةَّمُأ اَنِتَّيِّرُذ ْنِمَو
ُميِحَّرلا ُباَّوَّتلا
Okunuşu: “Rabbenâ tekabbel minnâ inneke entes-
semî’ul-‘alîm. Rabbenâ vec’alnâ müslimeyni leke ve min
zürriyyetinâ ümmetem müslimetelleke ve erinâ menâ-
sikenâ ve tüb ‘aleynâ inneke entet-tevvâbürrahîm.”
Anlamı: “Ey Rabbimiz! Bizden kabul buyur, hiç şüphe-
siz Sen işitensin, bilensin. Ey bizim Rabbimiz! Hem bizim
ikimizi yalnız senin için boyun eğen müslümanlar kıl, hem de
soyumuzdan yalnız senin için boyun eğen müslüman bir üm-
met meydana getir ve bize ibadetimizin yollarını göster, töv-
bemize rahmetle bakıver. Hiç şüphesiz tövbeleri kabul eden,
çok merhametli olan ancak sensin.”
(Bakara, 2/128)
İbrahim peygamberin dualarında Allah’tan şunlar is-
tenmiştir:
- Hikmet,
366
DUALAR
- Salihler arasında olma,
- Salih / Müslüman evlat,
- İbadetlerinin kabul edilmesi,
- Dualarının kabul edilmesi,
- Neslinin Müslüman olması,
- İman ve İslâm’da sebat,
- Tövbesinin kabul edilmesi,
- Affedilmesi.
İbrahim peygamber, kendisi için dua ettiği gibi, anne-
babası, nesli ve bütün mü’minler için de dua etmiş, kendisi
gibi onların mü’min olmalarını, imanda sebat etmelerini
ve ahirette bağışlanmalarını istemiştir. Bu dualar Kur’ân’da
zikredilmek suretiyle biz mü’minlere yol gösterilmiş, nasıl
dua edeceğimiz, duada neler isteyeceğimiz öğretilmiştir.
d) Yusuf (a.s.)’ın Duası
Yusuf (a.s.), kardeşleri tarafından kıskançlık sebebiyle
bir kuyuya atılmış, burada yolcular tarafından bulunmuş,
Mısır’a götürülüp satılmıştır. Çok güzel ve sevimli olan
Hz. Yusuf ’u Mısır Hazine bakanı almıştır. Bakanın evinde
yaşarken bakanın eşi Zeliha, Hz. Yusuf ’a ahlâksız teklifte
bulunur. Yusuf Peygamber kabul etmeyince de kendisine
iftira eder.
(bk. Yûsuf, 12/4-57)
Bunun üzerine hapse girmesi söz
konusu olunca şöyle dua eder:
َّنُهَدْيَك يِّنَع ْفِر ْصَت َّلِإَو ِهْيَلِإ يِنَنوُعْدَي اَّمِم َّيَلِإ ُّبَحَأ ُن ْج ِّسلا ِّبَر
367
DÖRDÜNcÜ BÖLÜM
َينِلِهاَجْلا َنِم ْنُكَأَو َّنِهْيَلِإ ُب ْصَأ
okunuşu: “Rabbis-sicnü ehabbü ileyye mimmâ
yed’ûnenî ileyhi ve illâ tasrif ‘annî keydehünne asbü iley-
hinne ve ekümminel-câhilîn.”
Anlamı: “Ey Rabbim! Zindan bana bunların davet et-
tikleri şeyden daha sevimlidir. Eğer Sen, bu kadınların tu-
zaklarını benden uzaklaştırmazsan, ben onların sevdasına
düşer, cahillerden olurum.”
(Yûsuf, 12/33)
Hapisten kurtulup Mısır’a Hazine bakanı olunca şu
duayı yapmıştır:
َرِطاَف ِثيِداَحَ ْلا ِليِوْأَت ْنِم يِنَتْمَّلَعَو ِكْلُمْلا َنِم يِنَتْيَتٰآ ْدَق ِّبَر
اًمِل ْسُم يِنَّفَوَت ِةَرِخٰ ْلاَو اَيْنُّدلا يِف يِّيِلَو َتْنَأ ِضْرَ ْلاَو ِتاَواَم َّسلا
َينِحِلا َّصلاِب يِن ْقِحْلَأَو
okunuşu: “Rabbi kad âteytenî minel-mülki ve
‘allemtenî min te’vîlil-ehâdîsi fâtıras-semâvâti vel-ardı
ente veliyyî fiddünyâ vel-âhıreti teveffenî müslimevve
elhıknî bissâlihîn.”
Anlamı: “ Ey Rabbim! Sen bana dünya mülkünden na-
sip verdin ve bana rüyaların tabirinden bir ilim öğrettin. Ey
gökleri ve yeri yoktan var eden Rabbim! Benim velim sensin,
benim canımı müslüman olarak al ve beni sâlih kulların ara-
sına kat!”
(Yûsuf, 12/101)
Yusuf peygamberin duasında şu hususların öne çıktı-
ğını görüyoruz:
Allah’ın haram kıldığı bir fiili işlememek için hapse
368
DUALAR
girmeyi göze alan Hz. Yusuf, haram fiilden ancak Allah’ın
yardımı ile kurtulmanın mümkün olduğunu dile getiriyor
ve bu konuda Allah’tan yardım istiyor. Allah da onu bu
kötülükten koruyor.
(Yûsuf, 12/24)
Mısır’da hazine bakanı olduktan sonra, Allah’ın kendi-
sine verdiği mülkü ve ilmi itiraf ediyor, kendisinin velisi ve
yardımcısı olduğunu dile getiriyor ve Allah’tan Müslüman
olarak ölmeyi ve sâlihlerin arasına dâhil etmesini istiyor.
e) Şuayb (a.s.)’in Duası
َينِحِتاَفْلا ُ ْيَخ َتْنَأَو ِّقَحْلاِب اَنِمْوَق َ ْينَبَو اَنَنْيَب ْحَتْفا اَنَّبَر
okunuşu: “Rabbeneftah beynenâ ve beyne kavminâ
bil-hakkı ve ente hayrul-fâtihîn.”
Anlamı: “ Rabbimiz! Bizimle kavmimiz arasında ada-
letle hükmet! Sen hükmedenlerin en hayırlısısın.”
(A’râf, 7/89)
ُبيِنُأ ِهْيَلِإَو ُتْلَّكَوَت ِهْيَلَع ِّٰللاِب َّلِإ يِقيِفْوَت اَمَو
okunuşu:
Vemâ tevfîkî illâ billâhi ‘aleyhi tevek-keltü
ve ileyhi ünîb.”
Anlamı: “Başarım ancak Allah’ın yardımı iledir. Ben
yalnızca O’na dayandım ve ancak O’na döneceğim.”
(Hûd,
11/88)
Şuayb (a.s.)’ın peygamber gönderildiği toplum (Med-
yen halkı) fesada uğramış, sosyal düzeni bozulmuş, insan
hakları ihlal edilir olmuştu; özellikle tartı ve ölçüde, alım
ve satımda hile ve sahtekârlık doruk noktaya çıkmıştı.
Allah’a ortaklar koşuyorlardı, çoğu mütekebbir insanlardı;
369
DÖRDÜNcÜ BÖLÜM
özellikle ileri gelenleri, toplumun azgınları Peygamberin
davetine icabet etmediler, peygamberi yalanladılar, yalan-
lamakla kalmadılar, peygamberi ve iman edenleri, kendi
putperest dinlerine dönmedikleri takdirde taşlayacaklarını
ve ülkelerinden çıkaracaklarını söylediler. İşte böyle bir
ortamda kavminin hidayete yanaşmadığını anlayan Şuayp
(a.s.); kavminin teklifini kabul etmedi, Allah’a güvendiğini
ve O’na yöneldiğini, başarısının ancak Allah’ın yardımı ile
mümkün olduğunu bildirdi, yüce Allah’a yalvardı, kavmi-
nin azgınlarını cezalandırması için dua etti, Allah da pey-
gamberinin duasını kabul etti ve Medyen halkını korkunç
bir gürültü ve deprem ile helâk etti.
(A’râf, 7/85–93; Hûd, 11/84–95)
f) Musa (a.s.)’nın Duası
Musa (a.s.), azim sahibi, ulu peygamberlerden biri-
dir. Firavunların idaresindeki İsraillilerin doğan erkek
çocuklarının öldürüldüğü bir zamanda Mısır’da doğmuş,
Allah’ın lütfu ile Firavun’un sarayında annesi ile birlikte
büyümüştür. İsrail oğullarına peygamber olarak gönderil-
miş, kendisine Tevrat verilmiştir. Asa ve yed-i beyza mu-
cizeleri vardır. Allah’ın kendisi ile konuştuğu bir peygam-
berdir. Henüz peygamberlikle görevlendirilmeden önce
Mısır’da bir İsrailli’yi savunmak için bir kıptîye bir tokat
vurmuş, kıptî de bu tokat ile ölüvermiştir.
(bk.Kasas, 28/3-42)
Bunun üzerine şu duayı yapmıştır:
ُميِحَّرلا ُروُفَغْلا َوُه ُهَّنِإ ُهَل َرَفَغَف يِل ْرِفْغاَف ي ِس ْفَن ُت ْمَلَظ يِّنِإ ِّبَر
okunuşu: “Rabbi innî zalemtü nefsî feğfirlî fe-ğafera
lehû innehû hüvel-ğafûrurrahîm.”
370
DUALAR
Anlamı: “ Ey Rabbim! Ben nefsime zulmettim, beni ba-
ğışla! dedi. (Allah) onu bağışladı. Çünkü O, çok bağışlayan,
çok merhamet edendir.”
(Kasas, 28/16)
Musa (a.s.), bu duasında istemeyerek ölümüne sebep
olduğu bir kimseden dolayı kendisine zulmettiğini itiraf
etmekte ve bu kusurun bağışlanmasını Allah’tan istemek-
tedir. Yüce Allah da onu bağışladığını, kendisinin çok ba-
ğışlayan ve çok merhamet eden olduğunu bildirmektedir.
Bir kıptînin ölümüne sebep olduğundan, cezalandırıl-
maktan korktuğu için Mısır’dan gizlice kaçmış ve Allah’a
şöyle dua etmiştir:
َينِمِلاَّظلا ِمْوَقْلا َنِم يِنِّجَن ِّبَر
okunuşu: “Rabbi neccinî minel-kavmiz-zâlimîn.”
Anlamı: “
Ey Rabbim! Beni zalimler güruhundan kurtar
.”
(Kasas, 28/21)
Allah da duasını kabul etmiş ve onu korumuştur.
Musa (a.s.), Tur dağından döndüğünde kavminin
Samirî’nin yaptığı buzağıya taptıklarını gördü. Kendisi
ile birlikte peygamber olan kardeşi Harun’a kızdı. Harun
(a.s.), kavminin söz dinlemediğini, nerede ise kendisini
öldüreceklerini söyledi, bunun üzerine Musa (a.s.) şöyle
dua etti:
َينِمِحاَّرلا ُمَحْرَأ َتْنَأَو َكِتَم ْحَر يِف اَنْلِخْدَأَو يِخَ ِلَو يِل ْرِفْغا ِّبَر
okunuşu: “Rabbiğfirlî ve li-a hî ve ed hılnâ fî rahmeti-
ke ve ente erhamür-râhımîn.”
371
DÖRDÜNcÜ BÖLÜM
Anlamı: “ Ey Rabbim! Beni ve kardeşimi bağışla! Bizi
rahmetinin içine al. Sen merhametlilerin en merhametlisisin.”
(A’râf, 7/151)
İsrailoğullarına peygamber olarak görevlendirildiği sü-
reçte kavminin Samirî’nin buzağıya tapmalarından sonra
yüce Allah kendisi ile Tur dağında buluşma vaad etti. Kav-
minden yetmiş kişi ile Tur’a gitti. Allah ile konuştu, seç-
tiği kimseler buna muttali oldukları hâlde, Allah’ı açıkça
görmeden inanmayız dediler. Yüce Allah da onları şiddetli
bir sarsıntı ile sarstı, bayıldılar. Bunun üzerine Musa (a.s.),
Allah’a şöyle dua etti:
ُءاَهَف ُّسلا َلَعَفاَمِب اَنُكِلْهُتَأ َياَّيِإَو ُلْبَق ْنِم ْمُهَتْكَلْهَأ َتْئ ِش ْوَل ِّبَر
اَنُّيِلَو َتْنَأ ُءا َشَت ْنَم يِدْهَتَو ُءا َشَت ْنَم اَهِب ُّل ِضُت َكُتَنْتِف َّلِإ َيِه ْنِإ اَّنِم
اَيْنُّدلا ِهِذَه يِف اَنَل ْبُتْكاَو َنيِرِفاَغْلا ُ ْيَخ َتْنَأَو اَنْمَحْراَو اَنَل ْرِفْغاَف
َكْيَلِإاَنْدُه اَّنِإ ِةَرِخٰ ْلا يِفَو ًةَن َسَح
okunuşu: “Rabbi! Lev şi’te ehlektehüm min kablü
ve iyyâye e tühlikünâ bimâ fe’ales-süfehâü minnâ in hiye
illâ fitnetüke tüdıllü bihâ men teşâü ve tehdî men teşâü.
Ente veliyyünâ feğfirlenâ verhamnâ ve ente hayrül-ğâfirîne
vektüb lenâ fî hâzihid-dünyâ hasene-tevve fil-âhıreti innâ
hüdnâ ileyke.”
Anlamı: “ Rabbim! Dileseydin daha önce beni ve onları yok
ederdin, aramızdaki beyinsizlerin yaptıkları yüzünden bizi yok
mu edeceksin? Bu, Senin imtihanından başka bir şey değildir,
bununla dilediğini saptırır, dilediğini doğru yola iletirsin; bi-
zim dostumuz Sensin; bizi bağışla, bize merhamet et. Sen ba-
ğışlayanların en iyisisin. Bize bu dünyada da iyilik, güzellik ve
nimet yaz, ahirette de. Biz sana yöneldik.”
(A’râf, 7/156-157)
372
DUALAR
Yüce Allah, Musa (a.s.)’a kendisini ilâh yerine koyan
Firavun’a gidip onu imana davet etmesini emretti. Musa
(a.s.), bu görev üzerine şöyle dua etti:
يِنا َسِل ْنِم ًةَد ْقُع ْلُل ْحاَو يِرْمَأ يِل ْر ِّسَيَو يِرْد َص يِل ْحَر ْش ِّبَر َلاَق
يِرْزَأ ِهِب ْدُد ْشُا يِخَأ َنوُراَه يِلْهَأ ْنِم اًريِزَو يِل ْلَع ْجاَو يِلْوَق اوُهَق ْفَي
اَنِب َتْنُك َكَّنِإ ًايِثَك َكَرُكْذَنَو ًايِثَك َكَحِّب َسُن ْيَك يِرْمَأ يِف ُهْكِر ْشَأَو
اًي ِصَب
okunuşu: “Kâle Rabbiş-rahlî sadrî ve yessirlî emrî
vahlül ‘ukdetem millisânî yefkahû kavlî vec’al lî vezîran
min ehlî Hârûne ahî üşdüd bihî ezrî ve eşrikhü fî emrî key
nüsebbihake kesîran ve nezkürake kesîran inneke künte
binâ basîra.”
Anlamı: “Mûsâ, dedi ki: Ey Rabbim! Göğsüme genişlik
ver, işimi kolaylaştır, dilimden düğümü çözüver de sözümü iyi
anlasınlar. Bana âilemden bir vezir ver; Kardeşim Harun’u,
onunla arkamı kuvvetlendir, onu da (elçilik) görevime ortak
yap ki Seni çok tesbih edelim ve Seni çok analım. Şüphesiz Sen,
bizi görensin.”
(Tâ-hâ, 20/25-35)
Musa (a.s.), Allah’ın emir ve yasaklarını tebliğ etmekle
görevlendirildiği insanları iman ve ibadete davet etti, onla-
rı haram ve kötü davranışlardan sakındırdı. Sözüne kulak
vermeyenlere; ‘benim size söylediklerimi yakında anlayacak ve
hatırlayacaksınız’, dedi
(bk. Mü’min, 40/37-47)
ve şöyle dua etti:
ِداَبِعْلاِب ٌي ِصَب َ ّٰللا َّنِإ ِّٰللا ىَلِإ يِرْمَأ ُضِّوَفُأَو
okunuşu: “Ve üfevvidu emrî ilallâhi innellâhe
basîrumbil-‘ıbâdi”
373
DÖRDÜNcÜ BÖLÜM
Anlamı: “Ben işimi Allah’a havale ediyorum. Şüphesiz
Allah, kullarını görür, gözetir.”
(Mü’min, 40/44)
Musa (a.s.)’ın dualarında şu unsurlar dikkatimizi çekiyor:
Musa (a.s.);
- İstemeyerek bir hata işleyince, hemen tövbe edip
Allah’tan affını istemiştir.
- İnsanların kendisine zarar vermemesi için Allah’a sı-
ğınmış ve kendisini korumasını talep etmiştir.
- Kavminden birtakım azgınların davranışları sebebiy-
le helâk edilmemesi için dua etmiştir.
- Dünya ve ahirette Allah’ın kendisine ve mü’minlere
iyilik, güzel ve nimet (hasene) vermesini istemiştir.
- İslâm’ı tebliğ görevini yerine getirebilmesi için başa-
rı, kolaylık ve konuşma yeteneği istemiştir.
- İşlerini ve başarısını Allah’a havale etmiştir.
- Dua ederken Allah’ın güzel isimlerini zikretmiştir.
g) Zekeriya (a.s.)’nın Duası
Hz. Musa ile Hz. Hârûn’un babası olan İmrân’ın hanı-
mı hamile kalınca, “Rabbim! Karnımdakini sırf sana hizmet
etmek üzere adadım. Benden kabul et, şüphesiz sen hakkıyla
işitensin, hakkıyla bilesin”
(Al-i İmrân 3/35)
diye dua eder, çocuğu
doğunca “Meryem” adını verir. Meryem’in teyzesinin ko-
cası ve İsrailoğullarına gönderilen peygamberlerden olan
Zekeriyya (a.s.), Allah’ın emri ile Beyt-i Makdis’te çocu-
374
DUALAR
ğun bakımını üstlenir. Zekeriyya, çocuğun bulunduğu böl-
meye her girişinde yanında bir yiyecek bulur. “Meryem, bu
sana nereden geldi?” diye sorar. Daha sonra babasız olarak
Hz. İsa’yı dünyaya getirecek olan Meryem de “Bu, Allah
katından” diye cevap verir.
(bk. Âl-i İmrân, 3/35–37; Enbiya, 21/89)
Zekeriyya, burada Allah’a şöyle dua eder:
ِءاَعُّدلا ُعيِم َس َكَّنِإ ًةَبِّيَط ًةَّيِّرُذ َكْنُدَل ْنِم يِل ْبَه ِّبَر
okunuşu: “Rabbi heblî milledünke zürriyyeten tayyi-
beten inneke semî’uddü’âi.
”
Anlamı: “Ey Rabbim! Bana katından temiz bir soy ih-
san eyle, şüphesiz sen duayı işitensin!”
(Âl-i İmrân, 3/38)
َينِثِراَوْلا ُ ْيَخ َتْنَأَو اًدْرَف يِنْرَذَت َل ِّبَر
okunuşu:
“
Rabbi lâ tezarnî ferden ve ente hayrul-
vârisîn
.”
Anlamı: “Rabbim! Beni yalnız başıma bırakma (bana
bir çocuk ver), Sen varislerin en hayırlısısın.”
(Enbiyâ, 21/89)
Yüce Allah, Zekeriya (a.s.)’nın duasını kabul eder ve
kendisine yaşlı olmasına rağmen Yahya’yı ihsan eder.
(bk.
Âl-i İmrân, 3/39–41; Enbiyâ, 21/90)
ğ) Süleyman (a.s.)’ın Duası
Kuş ve karınca dilini bilen, hükümdar peygamberler-
den biri olan, insanlardan, cinlerden ve kuşlardan ordusu
bulunan, Davud peygamberin oğlu Süleyman (a.s.), ordu-
su ile karınca vadisine gelir, bir karıncanın, “Ey karıncalar!
375
DÖRDÜNcÜ BÖLÜM
Yuvalarınıza girin, Süleyman ve orduları farkında olmadan
sizi ezmesin” dediğini duyar, karıncanın sözüne güler
(Neml,
27/15–19)
ve Allah’a şöyle dua eder:
ْنَأَو َّيَدِلاَو ىَلَعَو َّيَلَع َتْمَعْنَأ يِتَّلا َكَتَم ْعِن َرُك ْشَأ ْنَأ يِنْعِزْوَأ ِّبَر
َينِحِلا َّصلا َكِداَبِع يِف َكِتَم ْحَرِب يِنْلِخْدَأَو ُهاَضْرَت اًحِلا َص َلَمْعَأ
okunuşu: “Rabbi evzi’nî en eşküra ni’metekelletî
en’amte ‘aleyye ve ‘alâ vâlideyye ve en a’mele sâlihan
terdâhü ve edhılnî bi-rahmetike fî ‘ıbâdikes-sâlihîn.”
Anlamı: “Ey Rabbim! Bana ve anama-babama verdiğin
nimete şükretmemi ve hoşnut olacağın iyi iş
yapmamı gönlüme
ilham eyle ve rahmetinle, beni iyi kulların arasına dâhil et
.”
(Neml,
27/19)
Süleyman (a.s.), şiddetli bir hastalığa yakalanır, cansız
ceset denecek hâle gelir, sonra tekrar sağlığına kavuşur ve
Allah’a şöyle dua eder:
َتْنَأ َكَّنِإ يِد ْعَب ْنِم ٍدَحَ ِل يِغَبْنَي َل اًكْلُم يِل ْبَهَو يِل ْرِفْغا ِّبَر
ُباَّهَوْلا
okunuşu: “Rabbiğfirlî ve heblî mülkellâ yembeğî li
ehadimmin ba’dî inneke entel-vehhâb.”
Anlamı: “ Ey Rabbim! Beni bağışla ve bana benden sonra
kimseye lâyık olmayacak bir mülk / hükümranlık bahşet. Şüp-
hesiz, Sen çok bahşedicisin.”
(Sâd, 38/35)
Yüce Allah, duasını kabul eder. Rüzgârı emrine verir,
cinleri ona boyun eğdirir.
(bk. Sâd, 36–38)
376
DUALAR
Süleyman (a.s.)’ın duasında yüce Allah’tan;
- Nimete şükredebilmeyi nasip etmesini,
- Salih ameller işleyebilmesini,
- Salih kulları arasına dâhil etmesini,
- Bağışlamasını,
- Mülk / saltanat vermesini istemiştir.
Süleyman (a.s.)’ın Allah’tan hem dünya, hem ahiret,
hem maddî hem manevî isteklerde bulunduğunu ve dua-
sında Allah’ın güzel isimlerini zikrettiğini öğreniyoruz.
h) Peygamberimiz Hz.Muhammed (s.a.s.)’in Duası
Miladî 571 yılında Mekke’de dünyaya gelen, 610 yılın-
da peygamberlik ile görevlendirilen, 13 yılı Mekke’de 10
yılı Medine’de olmak üzere 23 yıl peygamberlik yapan Hz.
Muhammed (s.a.s.), diğer peygamberlerden farklı olarak
bir topluma değil bütün toplumlara, bütün insanlara ve
cinlere peygamber olarak gönderilmiş, kendisi ile peygam-
berlik sona ermiştir. O, her konuda mü’minlere örnektir,
âlemlere rahmettir. İlk muhatapları olan müşrik Mekke
halkını İslâm’a davet etmiş, ancak dirençle karşılaşmış,
insanların Müslüman olması için her türlü gayreti sarf
etmiş, halkı Müslüman olmuyorlar diye çok üzülmüştür.
(İsrâ, 17/6; Şu’arâ, 26/3)
Yüce Allah, peygamberini teselli etmiş,
görevinin sadece tebliğ etmek olduğunu müteaddit defalar
kendisine bildirmiş, iman etmekten yüz çevirirlerse şöyle
dua etmesini buyurmuştur:
377
DÖRDÜNcÜ BÖLÜM
ِميِظَعْلا ِشْرَعْلا ُّبَر َوُهَو ُتْلَّكَوَت ِهْيَلَع َوُه َّلِإ َهٰلِإ َل ُ ّٰللا َيِب ْسَح
okunuşu: “Hasbiyellâhü lâ ilâhe illâ hû. ‘ Aleyhi te-
vekkeltü ve hüve rabbül-arşil’azîm.”
Anlamı: “ Bana Allah yeter. O’ndan başka ilâh yoktur. Ben
O’na güvendim ve O, büyük Arş’ın Rabbidir.”
(Tevbe, 9/129)
َنوُف ِصَت اَم ىَلَع ُناَعَت ْسُمْلا ُن ٰم ْحَّرلا اَنُّبَرَو ِّقَحْلاِب ْمُك ْحا ِّبَر
okunuşu: “Rabbihküm bilhakkı ve Rabbüner-
Rahmânül-müste’ânü alâ mâ tesıfûn.”
Anlamı: “ Ey Rabbim! Aramızda gerçekle hükmet ve
Rabbimiz O Rahmân’dır ki, isnat ettiğiniz (yalan) vasıfla-
rınıza karşı yardımına sığınılacak olan ancak O’dur
.” (Enbiyâ,
21/112).
َينِمِلاَّظلا ِمْوَقْلا يِف يِنْلَعْجَت َلاَف ِّبَر َنوُدَعوُي اَم يِّنَيِرُت اَّمِإ ِّبَر
okunuşu: “Rabbi immâ türiyennî mâ yû ’adûn. Rabbi
felâ tec’alnî fil-kavmiz-zâlimîn.”
Anlamı: “Rabbim! Eğer onlara vaad edilen azabı bana
mutlaka göstereceksen,
Rabbim! Bu durumda beni, o zalimler topluluğunda bu-
lundurma.”
(
Mü’minûn, 23/93–94)
ِنوُرُض ْحَي ْنَأ ِّبَر َكِب ُذوُعَأَو ِينِطاَي َّشلا ِتاَزَمَه ْنِم َكِب ُذوُعَأ ِّبَّر
okunuşu: “Rabbi e ’ûzü bike min hemezâtiş-şeyâtîn.
Ve e’ûzü bike rabbi eyyahdurûn.”
Anlamı: “ Rabbim! Şeytanların kışkırtmalarından sana
378
DUALAR
sığınırım! Onların yanımda bulunmalarından da sana sığı-
nırım.”
(Mü’minûn, 23/97–98)
َينِمِحاَّرلا ُ ْيَخ َتْنَأَو ْمَحْراَو ْرِفْغا ِّبَّر
okunuşu: “Rabbiğfir verham ve ente hayrür-
râhımîn.”
Anlamı: “Rabbim! Bağışla, merhamet et, Sen merhamet
edenlerin en hayırlısısın
.” (Mü’minûn, 23/118)
Beş vakit namaz ve kendisine mahsus olan teheccüt
namazı emrinin akabinde
(İsrâ, 17/78–79)
şöyle dua etmesini
istemiştir.
َكْنُدَل ْنِم يِل ْلَع ْجاَو ٍقْدِص َجَر ْخُم يِن ْجِرْخَأَو ٍقْدِص َلَخْدُم يِنْلِخْدَأ ِّبَر
اًي ِصَن اًناَطْل ُس
okunuşu: “Rabbi ed hılnî müdhale sıdkıvve a hricnî
muhrace sıdkıvec’allî milledünke sültânen nasîra.”
Anlamı: “ Rabbim! Gireceğim yere doğrulukla girmemi
sağla, çıkacağım yerden de doğrulukla çıkmamı nasip et ve
benim için kendi katından yardım edici bir kuvvet ver.”
(İsrâ,
17/80)
Vahyedilen henüz tamamlanmadan Kur’ân’ı acele oku-
maması konusunda uyardıktan sonra yüce Allah, şöyle dua
etmesini emretmiştir:
اًمْلِع يِنْدِز ِّبَّر
“Rabbi zidnî ‘ılmâ
“Rabbim, ilmimi artır!”
(Tâ-hâ, 20/114)
379
DÖRDÜNcÜ BÖLÜM
Yüce Allah’ın peygamberimize emrettiği dualarda,
dünyevî ve uhrevî isteklerini özellikle yardım ve ilim iste-
me, şeytan ve zalimlerden uzak kalma arzusunun öne çık-
tığını ve dualarda Allah’ın güzel isimleri ve nitelikleri ile
övüldüğünü görmekteyiz.
Peygamber duaları, Allah’tan ne isteyeceğimiz ve nasıl
dua edeceğimiz konusunda bizim için birer örnektir.
Peygamberlerin yaptığı duaların dışında Kur’ân’da
Havârilerin, Ashab-ı A’râf ’ın, Hz. Musa’ya iman edenle-
rin, Ashab-ı Kehf ’in, Tâlut’un ve sâlih mü’minlerin yaptı-
ğı dua örnekleri de vardır.
2. MÜ’MİNLERİN DUALARI
Yukarıda örneklerini verdiğimiz peygamberlerin dua-
ları dışında yüce Allah’ın ayetle bize bildirdiği mü’minlerin
yaptıkları dua örnekleri de vardır. Kur’ân’da
zikredilen şu
örnekleri verebiliriz:
a) Havârilerin Duası
Havârîler, Hz. İsa (a.s.)’a iman eden ve ona yardımcı
olan kimselerdir. Hz. İsa (a.s.), kavminin kendisini inkâr
etmesi üzerine “Allah yolunda kim bana yardımcı olur?” diye
sorar. Bunun üzerine havâriler; “Biz Allah yolunun yardım-
cılarıyız, Allah’a iman ettik ve biz Müslümanlarız” derler
(Âl-i İmrân, 3/52)
ve şöyle dua ederler:
َنيِدِها َّشلا َعَم اَنْبُتْكاَف َلو ُسَّرلا اَن ْعَبَّتاَو َتْلَزْنَأ اَمِب اَّنَمٰا اَنَّبَر
okunuşu: “Rabbenâ âmennâ bimâ enzelte vetteb a’ner-
Rasûle fektübnâ me’aş-şâhidîn.”
Dostları ilə paylaş: |