«Dünya ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələrinin əsərlərinin Azərbaycan dilində nəşr edilməsi haqqında»
Yüklə 3,25 Mb. Pdf görüntüsü
|
BOYUNDURUQ 15 ada la ra sürüyüb apardı; onun ağız- bur nunu əyərək de di yi ki mi – «bu vulqar jur na list lər dən» gizlənmək üçün. On lar mə ni tap ma dıqlarından re jis sorla aktyorlara hücum çək di- lər və biz Parisə qa yı danda artıq heç kim mənimlə ma raq- lan mır dı. Bu nun la belə, Loransın qıcığı, qəzəbi və inam- sız lı ğı yo xa çıxmamışdı, sanki, nədəsə günahım vardı. Digər tərəfdən isə onun uğuruma olan mü na si bə tin- dən şikayətçi deyildim, başa düşməyə ça lı şır dım. Lo rans ta nın mış pianoçuya, virtuoza ərə get mək is təyir di, mən isə belə biri ola bilmədim (o, heç vaxt bu nu ba şı ma qax- ma sa da). Hər halda … o, han sısa pop-mu si qi bəs tə çi sinin ar va dı da de yil di axı; öz ailəsi ilə münasibətlərini hansısa ara bəs tə ka rına görə kəsməmiş, atasının istəyinə və onu mi ras dan məhrum edəcəyi ilə bağlı hədələrinə eti na sız lıq göstərməmişdi; düz yeddi il sərasər öz dost la rına, snob la- ra 1
et dir məmişdi – halbuki hər kəs tam əsassız olaraq məni qa dın he sa bına yaşayan bi ri sayırdı: Loransla biz yaşıd idik; o, sözün əsl mə na sın da, gözəl idi və musiqini çox se vir di. Özü də o, toydan qabaq bilirdi ki, sənət puldan va cib- dir; amma onun valideynlərinin fikrincə, bu prin sip absurd idi (mən bütün mümkün və onun söz lə rinə görə, o qədər də xoş olmayan vasitələrlə Lo ran sın haqlı olduğunu sübut edə cə yimə ümid edir dim). O, bu snoblar, fırıldaqçılar və riyakarlar mü hi tin də mə- ni qəbul etmələri üçün mübarizə aparmalı ol muş du; onlar da, öz növbələrində, qayınatama mə nə nifrət etmək üçün bü tün lazım olan fürsətləri ver miş dilər. Zavallı… o, vəfat edən arvadının bütün var-döv lə tini bi zə vəsiyyət etməsi ilə barışmalı oldu (Loransın ana sı bu ailə də ən suyuşirin adam idi. Onda hələ də ca zibədarlıq qal mış dı və etiraf etməliyəm ki, əgər vax tında dünyasını dəyiş məsəydi, bu ölümə çox kə dər lə nərdim). Beləliklə, əlbəttə ki, Loransa ürək-dirək verməli ol du- ğumu başa düşürdüm. – Əzizim, mən səni aldatmıram, sən də bunu yax şı bi- lir sən. Bəli, bəli, – təkid edirdim, – bilirsən! Mən özüm… 1 Snob – aristokrat cəmiyyətinin zövq və ədalarını kor-ko ra nə təqlid etməyə çalışan və bütün digər şeylərə xor baxan adam. FRANSUAZA SAQAN 16 özüm bu həyatı seçmişəm! Qəbul et mi şəm ki, sən mənə sı ğı nacaq, yemək, geyim, pul, siqaret, maşın, sığorta pulu ve rirsən... – Sus! – o dedi. Etdiyi yaxşılıqları sadalamağa başlayanda Lorans dö- zə bilmirdi, daha doğrusu, o, bu sadalamanı mə nim et- mə yi mə dözmürdü, çünki bu hərəkətimdə onu ehtiyatlı ol ma ğa vadar edən mazoxistcəsinə bir şey görürdü; san- ki, bununla ona məni dilənçilikdən qo ru yarkən etdiyi ali- cə nab lı ğı xatırladırdım; və bu da onu sevmək üçün əlavə sə bəb rolunu oynayırdı. – Bəsdir! – o, mənə tərəf əyilib qışqırdı. – Bəsdir! – və boy nu mu qucaqladı. – Bəsdir! – yanaqlarını ya naq la rıma ya pış dırdı. – Sakit ol, sakit ol, – onu yırğalaya-yırğalaya tək rar edir dim, – sən ki özün o zavallını gördün, sü mük ləri çı- xıb… saçı da saman rəngində… burnu dimdik... Ya dın dadır? – Bilmirəm. Ola bilsin ki, düz deyirsən... – Hər halda, onun mənim zövqümdə olduğunu dü- şün mür sən?! – bu cəfəng sözə görə özüm də qəh qə hə çək dim, – xahiş edirəm, bir özünə bax. O mızıldanıb başını tərpətdi: «Hə, yəqin ki...» (elə bil, bu cür zidd cəhətlərin bir-birini əvəzləməsinin öz gö zəlliyi var idi... Əgər qadına məntiq lazımdırsa, bu yalnız onun özü nü xoşbəxt hiss etməsi üçündür). – Yaxşı da, gələn dəfə ondan uzaq durmağa ça lı şa-
ram, – ayağa qalxdım. – Yaxşı. Gedim Qə pik- quruşsuz 1 u qa rət edim, – dedim və bu bayağı za ra fa ta, nə qədər müm kün dürsə, bərkdən gül mə yə ça lı şaraq, sözümü ya- rım çıq kəsdim; Lo ran sı şən lən dirmək istəyirdim, özüm isə – nə qə dər ki onun sifətinin oynaq ifadəsi məyusluqla əvəz lən mə yib, mə nimkisə günahkarcasına dartılmamışdı – otaq dan əkil məyə çalışdım; Lorans bu barədə mənə heç bir söz deməsə də, evdən çıxmağımı qətiyyən xoş la mır dı; bu nun xasiyyət olduğunu, yoxsa əsəbilikdən doğ du ğunu söy ləmək çətin idi. İstənilən halda, fik rim cə, yeddi il ərdə ol duq dan sonra çox gözəl reak si ya dır və bunu mənim ər «ak ti vimə» yazmağa də yər. 1 «Palasu» öz səslənməsinə görə «pas un sous»u xatırladır, bu isə fransız dilindən tərcümədə «Qəpik-quruşsuz» mənasını verir. Buradan da naşirin təxəllüsü götürülüb. BOYUNDURUQ 17 Qapıdan sürüşüb çıxmağa və pillələrlə aşağı en mə- yə ancaq imkanım çatdı. Yanına yollandığım Qə pik- qu- ruş suz mənim «Leysan» kompozisiyamın çıx dı ğı «Del ta
plyus Pro dakşnz» nəşriyyatının sahibi idi. Bü tün bu ame- ri ka nizminə 1 və Nyu-Yorka ara sı kə sil mə yən sə ya hət lərinə bax ma yaraq, Palassu so ya dı onun cə nub mən şə li ol du ğu- nu ikirəngli çək mə lə rin dən və qey ri-adi kost yum la rın dan heç də az büruzə vermirdi. Fer di nand Palassu çox mənfur, si mic və vicdansız naşir ki mi tanınırdı; bununla be lə, yu- murt layan toyuqlarını ye dir tmə yə qadir idi – əl bəttə, əgər onlar, az da olsa, gəlir gə ti rə bi lir di lər sə; mən də bu cür eləmişdim; başqaları öz qo no ra rı nı səs-küylə tələb edir- disə və bu yolla nəsə əl də etməyi bacarırdısa, mən niyə sus ma lıyam?! Ona gö rə də ən yaxşı dostum Koriolan Lat- lonun kö mək liyi ilə işə başlamaq qərarına gəldim. Bizim ümumi keçmişimiz vardı və yaşıd idik. Eyni il- də eyni mahalın eyni küçəsində anadan ol muş duq. Eyni li sey də oxumuş, eyni kazarmada xid mət etmiş, eyni qız- la rın dalınca düşmüşdük; Lo rans peyda olana qədər ikimiz də eyni cür çətin və ziy yət də idik. Elə ilk gündəncə onların bir-bi rindən xoşu gəl mədi; və əgər onlar istənilən uyğun şə rait də bir-bi rinə qarşı antipatiyasını nümayiş etdirməyə ça lış ma saydı, buna alışardım: Lorans onun özünü gə zə yən adam kimi qələmə verdiyini deyirdi, o isə Lo ran sı «meş- şan» adlandırırdı – özü də rolunu açıq-aş kar və tək rar- tək- rar oynayan meşşan; getdikcə bu za ra fat tənəyə çev ril mə- yə başlamışdı. Hər zaman olduğu kimi, «Lyön de Belfor» ka fe si nin, yə ni qərargahımızın qarşısında gö rü şə cək dik. Ko rio lanın av to emalatxanası Dagger küçəsinin so nun da yerləşirdi, onun bukmeker kontoru isə Fru-ad vo küçəsində idi – bi- zim mənzilimizdən cəmi iki də qi qəlik məsafədə. Loransın anasına məxsus daşınmaz əmlakdan biz Ras- pay bulvarının yaxınlığında, Monparnasın ar xa sın dakı bi- na nın altıncı mərtəbəsindəki mənzili seç miş dik; buna görə də mən təkcə Koriolandan üç yüz metr aralıda deyil, həm də uşaqlığım keçən kvar ta lın yaxınlığında yaşayırdım və cidd-cəhdlə bu nu Loransdan gizləyirdim; əgər o xəbər 1 Amerikanizm – Amerika millətçiliyi; amerikalılara məxsus sifət və xassələr. Yüklə 3,25 Mb. Dostları ilə paylaş:
|