Dünya xalqlarının nağılları Dağıstan xalqlarının nağılları Bakı «təknur» -2013
Yüklə 382,26 Kb. Pdf görüntüsü
|
33 şamama (Ləzgi xalq nağılı) Bir kənddə bir qoca ilə bir qarı yaşayırdı. Onların evində iki qız böyüyürdü. Qızlardan biri qarının, o biri qocanın idi. Qocanın qızı gözəlliyi, xoş xasiyyəti və zəhmətkeşliyi ilə se- çilirdi. Qarının qızı isə dalaşqanlığı və tənbəlliyi ilə tanınırdı. Qarı doğma qızlını daim əzizləyər, ögey qızına isə göz verib, işıq verməzdi. Bir gün qarı qocaya əmr elədi: - Qızını hara istəyirsən apar, təki gözüm onu görməsin. Qoca xurcununa bir şamama qoyub peşman halda qızını da götürüb evdən çıxdı. Onlar bir xeyli yol gedəndən sonra kəndin qurtaracağındakı tarlaya çatdılar. Oturub yorğunluq- larını almaq qərarına gəldilər. Qızının yuxuya getdiyini görən qoca şamamanı onun yanında qoyub evə qayıtdı. Bir azdan qız oyandı. Gördü ki, tarlada tək-tənhadır, ya- nında isə balaca bir yemiş var. O acı-acı ağladı. Bu vaxt bir dəstə qarğa onun başı üstündə dövrə vurmağa başladı. On- lar qarıldaşdılar: 34 - De görüm, sən quşcuğazsanmı? - Hə, mən yazıq quşcuğazam, - deyə qız cavab verdi. Bu sözləri eşidəndə qarğalar ona toxunmayıb, uçub get- dilər. Qız şamama ilə oynamağa başladı. Sonra ona dedi: - Ah, şirin yemiş, səni yeyim, yeməyim? Şamama dil açdı: - Yaxşısı budur, məni yerdə diyirlə. Qız onun sözünə əməl etdi. Birdən yemişin diyirləndiyi yerdə gözəl bir ev ucaldı. Qız sevindi. Bir azdan o, şamamadan soruşdu: - Ah şirin yemiş, səni yeyim, yeməyim? Şamama isə bu dəfə dedi: - Məni tarla aşağı diyirlət. Qız onun dediyi kimi elədi. Birdən onun qarşısında bir təndir peyda oldu. Onun içində indicə bişmiş çörək var idi. Qız ləzzətlə çörəyi yeyib, yenidən şamamanı oynatdı. Bu dəfə şamama diyirlənib tarla aşağı getdi və arabaya cevrildi. Ara- bada nələr yox idi: pal-paltar, süfrə, yorğan- döşək... Qız onları evə daşıdı, çörəyin üstünü süfrə ilə örtdü. Son- ra isə bəzənib çölə çıxdı. Yenidən şamamanı diyirlətdi. Bu dəfə şamama lap uzağa diyirləndi və gözəl bir xalçaya çevril- di. Elə bu vaxt bir gənc çoban oradan keçirdi. O, sevincək hal- da xalçanın üstündə oturdu. Xalça o saat göyə qalxdı və uçub düz qızın yanında aşağı endi. Çoban qızı görüb heyrətə gəldi: - Sən kimsən, gözəl qız? – deyə soruşdu. - Ögey anam məni evdən qovdu, doğma atam məni çöldə azdırdı. Bu balaca şamama isə məni aclıqdan və tənhalıqdan qurtardı. Üstəlik bu gözəl evi də mənə bağışladı, - deyə qız cavab verdi. Oğlan bir könüldən min könülə qıza aşiq oldu. Onlar ev- ləndilər, balaca şamamanı isə pəncərənin qabağına qoydular. O vaxtdan aylar ötdü. Bir dəfə qarı qocaya dedi: - Get, heç olmasa qızının sümüklərini yığıb gətir.
35 Qoca tarlaya yollandı. Burada gözəl bir ev ucalırdı. İçəri- dən onun qızı çıxaraq atasını hörmətlə qarşıladı, yedirib-içi- rib, hədiyyələrlə yola saldı. Qoca evinə qayıdanda şad və xürrəm idi. O, gördüklərini qarıya danışanda qarı qışqırdı: - Yaramaz qoca, öz qızını ərə vermisən, mənim qızım isə evdə qarıyır. Tez ol, mənim qızımı da həmin tarlaya apar! Qarı qızı üçün şirin kökələr bişirdi və onu qoca ilə yola saldı. Qoca isə qızını başqa səmtə apardı. Bir xeyli yol gedən- dən sonra onlar yorulub dincliklərini almaq üçün oturdular. Qız yuxuya gedən kimi qoca evə qayıtdı. Bir azdan qız oyananda gördü ki, böyük bir tarlada tək-tənha qalıb. O, ucadan ağlamağa başladı. Səsə bir dəstə qarğa uçub gəldi. Onlar qarıldaşıb soruşdular: - De görüm, sən quşcuğazsanmı? Qız hirslənib onları əlləri ilə qovmağa başladı: - Rədd olun, lənətə gəlmiş qarğalar! Bunu görəndə qarğalar qızı dimdikləməyə başladılar. Ertəsi gün qarı ərini tarlaya göndərdi: - Get, gör mənim qızım necə yaşayır. Qoca tarlaya çatanda gördü ki, qarının qızının ancaq sü- mükləri qalıb. O, sümükləri xurcuna yığıb evə gətirdi və ar- vadının qabağına atdı. Qarı acı-acı ağladı. Lakin artıq gec idi. 36 üç müDrİK məsləHət (Darqi xalq nağılı) Nə vaxtsa bir çar böyük şəhər salmaq fikrinə düşür. Bu- nun üçün o, əmr verir ki, onun ölkəsində olan bütün mahir bənna və xarratları toplasınlar. Onların arasında bir gənc bənna da vardı. Bu gənc toy gecəsinin ertəsi günü bura gəl- mişdi.
Ustalar şəhəri on iki il inşa etdilər. Illər keçdi, işlər ta- mamlandı və ustaları evə buraxmağa başladılar. Onların uzun müddətli əməklərinə mükafat verildi. Hər bir inşaat- çıya ya pul götürmək, ya da üç müdrik məsləhət almaq tək- lif olunurdu. Lakin ustalardan heç biri pulun yerinə müdrük məsləhət almaq istəmədi. Toyunun səhərisi tikintiyə gələn bənna isə bildirdi ki, o həmin üç məsləhəti eşitmək istəyir. Onda çar dedi: - Birinci məsləhət budur: heç vaxt öz yükünü təsadüfən rastlaşdığın adamın atının üstünə qoyma! Ikinci – heç vaxt arvadı qoca, əri cavan və ya arvadı cavan, əri qoca olan evdə qalma! Üçüncüsü – yadında saxla üçüncü barmağın dırnağı- na bax, səbirli ol! Hövsələli ol! Sözləri yazılıb, ona riayət elə! Bundan başqa çar həmin bənnaya arpa unundan bişi- rilmiş üç kömbə verdi və dedi ki, onları evə daxil olmamış bölməsin. Budur, gənc o biri iki usta elə evlərinə yola düşdü. İsti günorta çağı bir atlı onlara çatdı. - Dostlar, - deyə o, ustaları səslədi, - Gəlin mən sizə kömək edim. Öz əşyalarınızı, yükünüzü atımın tərkinə qoyun. Hər iki bənna öz yüklərini ata qoydular. Həmin atlı qam- çını ata elə çəkdi ki, at bənnaların yükləri, pul və geyimləri ilə götürüldü. İki usta aldandı, gənc bənna isə həmin atlıya heç nə ver- mədi.
Yüklə 382,26 Kb. Dostları ilə paylaş:
|