DüŞÜNƏN İnsan elmi-kütləvi, mənəvi-psixoloji jurnal
Yüklə 0,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- “Tüklərinə görə bu məxluq əsl quş xüsusiy- yətini ehtiva edir”.
Bu tapıntı arxeopteriksin tam uça bilməyən yarı quş olduğu iddialarını əsassız etdi. Digər tərəfdən arxeopteriksin uça bilən bir quş olduğunun ən mühüm dəlillərindən biri heyvanın tüklərinin quruluşu oldu. Arxeopte- riksin dövrümüzdəki quşlardan fərqi olmayan asimmetrik tük quruluşu canlının mükəmməl şəkildə uça bildiyini göstərirdi. Tanınmış pa- leontoloq Karl O. Dunbarın bildirdiyi kimi,
Arxeopteriksin tüklərinin ortaya çıxardı- ğı digər həqiqət bu canlının isti qanlı olması idi. Məlumdur ki, sürünənlər və dinozavrlar soyuq qanlı, yəni bədən temperaturlarını öz- ləri tənzimləməyən, ətraf mühitin bədən tem- peraturlarına təsir edən canlılardır. Quşlardakı tüklərin ən əsas xüsusiyyətlərindən biri isə bədən temperaturlarını qorumalarıdır. Arxeop- teriksin tüklü olması dinozavrların əksinə, isti qanlı canlı olduğunu, yəni bədən temperaturu- nu qorumağa ehtiyacı olan əsl quş olduğunu göstərirdi. Arxeopteriksin anatomiyası Təkamülçü bioloqların arxeopteriksi keçid forması kimi göstərərkən əsaslandıqları ən mühüm iki cəhət isə bu heyvanın qanadlarının üzərindəki pəncələri və ağzındakı dişləridir. Arxeopteriksin qanadlarında pəncələri və ağzında dişləri olduğu doğrudur, ancaq bu xüsusiyyətləri canlının sürünənlərlə hər hansı bir əlaqəsi olduğunu göstərmir. Belə ki, döv- rümüzdə yaşayan iki quşda, turako (Touraco corythaix) və hoatzində (Opisthocomus hoa- zin) də budaqlardan yapışmaq üçün pəncələr vardır. Bu canlılar heç bir sürünən xüsusiy– yəti olmayan əsl quşlardır. Beləliklə, arxeopte- riksin qanadlarında pəncələri olduğu və buna görə də keçid forması olduğu haqqındakı iddia əsassızdır. Arxeopteriksin ağzındakı dişlərinin olması da bu canlının ara forması olduğu demək de- yil. Təkamülçülər bu dişlərin sürünən xüsusiy- yəti olduğunu irəli sürərək insanları aldadırlar. Çünki dişlər sürünənlərin tipik xüsusiyyəti deyil. Dövrümüzdə bəzi sürünənlərin dişləri var, bəzilərində isə diş yoxdur. Daha da mü- hüm cəhət budur ki, dişli quşlar arxeopterikslə məhdudlaşmır. Dövrümüzdə dişli quşların ar- tıq yaşamadığı doğrudur. Ancaq fosillərə bax- dıqda istər arxeopteriks ilə eyni dövrdə, istərsə də daha sonra, hətta dövrümüzə yaxın tarixlərə qədər dişli quşlar kimi adlandırılacaq ayrı bir quş qrupunun yaşadığını görərik. Əsas olan odur ki, arxeopteriksin və digər dişli quşların diş quruluşları bu quşların təkamül əcdadları olan dinozavrların diş quruluşlarından çox fərqlidir. Martin, Styuart və Uetstoun kimi tanınmış ornitoloqların tədqiqatlarına əsasən, arxeopteriksin və digər dişli quşların dişlərinin üstü düzdür və geniş kökləri var. Ancaq bu quşların əcdadı olduğu iddia edilən teropod dinozavrlarının dişlərinin üstü mişar kimi çıxıntılıdır və kökləri dardır.
Düşünən İnsan, Dekabr 2013 Sual # 3 www.heyatingercekmenseyi.com
The Auk, cild 98, 1980, s. 86) Bu tədqiqatçılar, eyni zamanda, arxeopteriks ilə onun “əcdadı” olan teropod dinozavrların bilək sümüklərini müqayisə etmişlər və arada heç bir bənzərlik olmadığını ortaya qoymuşlar. (L. D. Martin, J.
Arxeopteriksin dinozavrlardan təkamül yolu ilə əmələ gəldiyini iddia edən və bu sahədəki qabaqcıl şəxslərdən biri olan Con Ostromun bu canlı ilə dinozavrlar arasında irəli sürdüyü bən- zərliklərin isə, əslində, səhv olduğu Tarsitano, Hekt və Uolker kimi anatomların fəaliyyətləri ilə ortaya çıxmışdır. (S. Tarsitano, M. K. Hecht, Zoological Journal of the Linnaean Society, cild 69, 1985, s. 178; A. D. Walker, Geological Ma- gazine, cild 177, 1980, s. 595) Bütün bunlar arxeopteriksin keçid forma olmadığını, sadəcə dişli quşlar kimi ad verilən başqa bir sinfə aid olduğunu göstərir. Bu canlını Teropod dinozavrlarla əlaqələndirmək isə son dərəcə əsassızdır. Amerikalı bioloq Riçard L. Dim (Richard L. Deem) ““Quşlar dinozavrdır” nəzəriyyəsinin sonu” adlı məqaləsində quş- dinozavr təkamülü iddiası və arxeopteriks haqqında bunları yazır: “Son elmi fəaliyyətlərin nəticələri göstərir ki, teropod dinozavrların əlləri (ön ayaq sümük- lərindəki) birinci, ikinci və üçüncü xanələrdən törəmişdir. Amma quşların qanadları ikinci, üçüncü və dördüncü xanələrdən törəyir... “Quş- lar dinozavrdır” nəzəriyyəsi ilə bağlı başqa prob- lemlər də vardır. Teropodların ön ayaqları arxe- opteriks ilə müqayisədə bədənlərinə görə çox kiçikdir. Bu canlıların ağır bədənləri də nəzərə alındıqda bir növ ön qanad təkmilləşdirmələri mümkün deyil. Teropod dinozavrların çox bö- yük hissəsində (quşlarda olan) semilunatik bilək sümüyü yoxdur və arxeopteriksə heç bir bənzəri olmayan bəzi bilək hissələrinə malikdir. Bütün teropodlarda V1 sinirləri digər bəzi sinirlərlə birlikdə kəllənin yan tərəfindən keçir, quşlarda isə eyni sinirlər kəlləni ön tərəfdən onlara aid xüsusi dəlikdən keçib gedir. Başqa problem isə teropodların çox böyük qisminin arxeopteriks- dən daha sonra ortaya çıxmasıdır. Qısaca desək, arxeopteriksin bir sıra özünəməxsus xüsusiyyətləri bu canlının keçid forma olmadığını göstərir. Belə ki, bu gün tə- kamül nəzəriyyəsinin tanınmış tərəfdarlarından Harvard Universitetinin paleontoloqları Stefen Cey Quld (Stephen Jay Gould) və Naylz Eld- rec (Niles Eldredge) də arxeopteriksin fərqli xüsusiyyətlərinə görə mozaik canlı olduğunu, amma keçid forma olmadığını qəbul edirlər. (S.
Arxeopteriks əfsanəsinin sonu: lonqiskvama Təkamülçülərin arxeopteriks haqqındakı iddialarına son verən ən aşkar dəlil isə 2000- Düşünən İnsan, Dekabr 2013 11 Düşünən İnsan, Dekabr 2013 Sual # 3 Yüklə 0,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|