İllıııın Əliyev
kənddə cəmi 172 erm əninin yaşadığı qeyd olu-
nub.
Min illər boyu Azərbaycan dövlətlərinın tər-
kib hissəsi olm uş Naxçıvan diyarı
XVI
əsrin
so-
nunda (1588-1603-cü illər) və
XVIII
əsrin əvvəl-
lərində (1724-1735-ci illər) Osmanlı İmperiya-
sının
tərkibinə keçm iş və burada osmanlı idarə
sistemi tətbiq edilm işdir.
İki nüsxə hazırlanan "müfəssəl dəftər" qa-
nuni qüvvəyə mindikdən sonra, bir qayda ola-
raq, onun üzərinə hakimiyyətdə olan sultanın
tuğrası çəkilir, tuğradan aşağıda isə “müfəssəl
dəftər"in hansı tarixdən qüvvəyə minməsini gös-
tərən “buyuruldu"nun mətni yazılırdı. Bəzi “mü-
fəssəl dəftər”ə tuğra çəkilməyib. Bunun yerinə
“Ya fəttah” yazılırdı. Misal üçün, 1727-ci il tarixli
“Gəncə-Qarabağ əyalətinin müfəssəl dəftəri”
“Ya fəttah” müraciəti ilə başlayır.” Lakin həm
tuğranın çəkildiyi, həm də “Ya fəttah" müraciə-
tinin eyni vaxtda yazıldığı dəftərlər də vardır.
Bilavasitə, Naxçıvan sancağı ilə bağlı os-
manlılar bir “müfəssəl dəftər” tərtib etmişdilər.
1727-ci il tarixli bu dəftər 302 səhifədir. Dəftərin
bəzi səhifələri (81, 95) boşdur. Qanunnaməsi
yoxdur. Xətti-siyaqət və qırma siyaqətdir. Üzə-
rındə o dövrün sultanı III Əhmədin (1703-1730)
ugrası ( Əhməd şah ibn Məhməd xan əl-Mü-
ə ər
aima ) çəkilmişdir. Azərbaycanın digər
'
-----------------------
48
--------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------
Qafqazda imperivalar və ernwnilərin Azərbtıvcan araziforina köçürülməsi
əyalət və sancaqlarının dəftərləri kimi, Naxçıvan
sancağının bu “müfəssəl dəftəri”də iki nüsxə
tərtib olunmuş, lakin onun, hələlik, bir nüsxəsi
məlumdur.
Qeyd etdiyimiz "müfəssəl dəftər"lərə görə,
XVI əsrin sonlarında Naxçıvan sancağı eyniadlı
qəzadan və Ağcaqala, Məvaziyi-Xatun, Mülki-
Arslanlı, Qarabağ, Dərəşam.Dərəşahbuz, Ba-
zarçayı.Şərur, Zar, Zəbil, Əlincə, Sisyan, Azad-
ciran, Ordubad, Şorlut və Dərənürgüt nahiyələ-
rindən ibarət olmuşdur. XVIII əsrin 20-ci illə-
rində isə osmanlılar Naxçıvan sancağı ərazisin-