1
Ə.Q.ABBASOV
ƏMƏYİN MÜHAFİZƏSİ
VƏ ELEKTRİK
TƏHLÜKƏSİZLİYİ
SUMQAYIT-2014
2
Əkbər Qəzənfər oğlu Abbasov
ƏMƏYİN MÜHAFİZƏSİ VƏ
ELEKTRİK TƏHLÜKƏSİZLİYİ
Azərbaycan Respublikası Təhsil
Nazirliyinin 2014-ci il tarixli, 1230
saylı əmri ilə dərs vəsaiti kimi
təsdiq edilmişdir.
Sumqayıt 2014
3
UDK 621.31.658.382.3(075.8)
Elmi redaktor: dosent, t.e.n A.B.Əmrəliyev (SDU)
Rəy verənlər: dosent, t.e.n Ə.Y.İsayev (ADNA)
dosent, t.e.n Ə.A.Yusifov (SDU)
Müəllif: baş müəllim, t.ü.f.d Ə.Q.Abbasov
Əməyin mühafizəsi
və elektrik təhlükəsizliyi
4
MÜQƏDDİMƏ
Ali texniki məktəblər üçün nəzərdə tutulmuş bu dərslikdə
elektrik qurğularının, avadanlıqların istismarı zamanı
təhlükəsizlik texnikası
qaydalarını öyrənmək, qəzalar,
zədələnmələr, yanğınlar, əmək mühafizəsinin ümumi və
xüsusi məsələləri öyrənilir.
Tərtib edilmiş dərs vəsaiti ali məktəblərdə uyğun
fakultələrdə dərslik kimi istifadə oluna bilər. Əhatə edilən
proqram materialına görə dərsliyin həcminin kiçik olduğuna
baxmayaraq, müəllif özünün uzunmüddətli pedaqoji təcrübəsi
əsasında, dərsliyin ciddi əsaslarda qurulub, təlimin aydın
olmasını diqqət mərkəzindən qaçırmamışdır, bakalavr və
magistr tədris pillələri üzrə təhsil alan tələbələr və
magistrantlar üçün də faydalıdır.
Müəllif güman edir ki, göstərilən keyfiyyətlərinə görə bu
dərslik həmin fənni müstəqil öyrənənlər və təlim edənlər üçün
mükəmməl tədris ədəbiyyatı olacaqdır.
Müəllif bu işə rəy verən dosent, t.e.n Ə.Y.İsayev
(ADNA) və dosent, t.e.n K.S.Burziyevə (AzTu) öz
minnətdarlığını bildirir.
5
GİRİŞ
“Əməyin mühafizəsi və elektrik təhlükəsizliyi” fənnində
əməyin mühafizəsi, istehsalat xəsarətlərinə qarşı xəbərdarlıq,
peşə xəstəlikləri və zəhərlənmələr, elektrik enerjisi
qəbuledicilərində yanğınlar və partlayışlar, eləcə də müəs-
sisələrdə əmək mühafizəsinin ümumi və xüsusi məsələləri
öyrənilir. Bu isə, elektrik qurğularının layihələndirilməsində,
quraşdırılmasında və istismarında vacibdir.
Müasir elektrik qəbulediciləri, əmək mühafizəsi
prinsipləri əsasında yaradılmış yeni texnika ilə təchiz olunur.
Elektrik maşınlarının, aparatlarının, kabel və hava xətlərinin,
eləcə da paylaşdırıcı quruluşların konstruksiyaları, onlara
xidmət edən şəxslərin sağlam və təhlükəsiz əmək şəraitini
təmin etməlidir.
Elektrik qurğularının istismarı zamanı, ağır qəzalar və
adamlarda bədbəxt hadisələrə gətirib çıxaran müxtəlif zədələr
(izolyasiyanın deşilməsi, blokirovkaların pozulması və s.) indi
da mövcuddur. Elektrik qurğularının istismarı zamanı, işçilər
tərəfindən
istehsalat
təlimatlarının
və
təhlükəsizlik
texnikasının qaydalarının pozulması, bədbəxt hadisələrə və
peşə xəstəliklərinə səbəb ola bilər.
Elektrotexniki qurğularda xidmət edən şəxslər üçün,
xüsusi olaraq, qəbuledici elektrik qurğularının texniki istismar
qaydaları və təhlükəsizlik texnikasının qaydaları qəbul
olunmuşdur (elektrik enerjisinin istehsalı, paylaşdırılması və
təchizatı idarəsi tərəfindən).
Elektrik qəbuledici qurğularında təhlükəsizlik və əmək
mühafizəsini təmin etmək üçün elektrik avadanlıqlarının
6
konstruksiyaları etibarlı və təhlükəsiz olmalıdır.
Əmək mühafizəsində, istehsalat sanitariyası (istehsalat
otaqlarında normal hava mühiti, işıqlanma, ventilyasiya,
elektromaqnit və radioaktiv şüalanmasının buraxılan dozası,
səsdən və titrəmələrdən mühafizə) böyük rol oynayır.
Elektrotexniki qurğularda yanğın təhlükəsi, fəhlələrin və
mühəndis-texniki
işçilərin
əməyinin
mühafizəsi
ilə
əlaqədardır. Elektrotexniki qurğuların yanğın təhlükəsində
yanğın profilaktikası (istehsalatda yanğınların yaranmasını
xəbərdar edən tədbirlər sistemi) əsas rol oynayır.
Dostları ilə paylaş: |