57
kifayət qədər hündürlükdə quraşdırırlar.
Şəkil 15. Torpaqlanmış qütblü bir naqilli sistemə toxunmanın sxemi.
a – toxunma sxemi; b – hesabat sxemi.
Hesabat sxemindən görünür ki, adamdan axan
cərəyan
0
r
r
U
I
adam
adam
(1.17)
düsturundan hesablamaq olar.
Yuxarıda qeyd etdiklərimizdən, aşağıdakı nəticələri
çıxarmaq olar:
1. Yerdən izoləedilmiş neytrala malik 1000V-a qədər
gərginlikli şəbəkədə (məsələn, 380 və 660V) birqütblü
toxunmada təhlükəsizlik, bilavasitə torpaqlanmış neytrallı
şəbəkəyə nisbətən az olur. Ona görə də neytralı yerdən
izoləedilmiş şəbəkələrdə izolyasiyaya nəzarət daim tələb
olunur və birfazlı yerlə qapanmada, təcili olaraq onu aradan
qaldırmaq üçün tədbirlər görmək vacibdir.
2. Şəbəkədə olan elektrik qəbuledicilərinin sayı çox
olduqda, yerə nəzərən faz izolyasiyasının ümumi müqaviməti
59
verə bilər.
4. Elektrik qurğuları və elektrik şəbəkələri (110kV və
yuxarı gərginlikli), qida mənbəyinin bilavasitə yerlə
birləşdirilmiş neytralla işlədiyindən onların yerə nəzərən daha
kiçik izolyasiya səviyyəsi olur. Ona görə belə şəbəkələrdə
istifadə olunan elektrik avadanlıqlarının (transformatorlar,
reaktorlar, açarlar, xətt izolyatorları) maya dəyərini aşağı
salmağı imkanı mövcuddur.
Neytralın rejimindən asılı olaraq, elektrik qurğularının
istismarında təhlükəsizliyi təmin edən mühafizə torpaqlanması
və ya sıfırlanma, həmçinin mühafizə açılması kimi qorunma
tədbirləri seçilir.
Bundan başqa ətraf mühiti nəzərə almaqla digər
mühafizə tədbirləri görürlər, məsələn kiçik gərginliklərinin
tətbiqi,
şəbəkələrin
mühafizə
bölünməsi,
elektrik
qəbuledicilərinin ikiqat izolyasiyası və s.
1.9 Elektrik qurğularının elektrik təhlükəsizliyinə olan
tələbləri
Hər bir elektrik qurğusu elə layihələndirilməli və
quraşdırılmalıdır ki, istismar prosesində onlar etibarlı və
təhlükəsiz işləsinlər. Elektrik maşınlarının, aparatların,
paylaşdırıcı quruluşların və elektrik şəbəkələrinin cərəyan
keçirən
bütün
hissələri
metal
gövdələrdən
və
konstruksiyalardan etibarlı izolə olunmalı və əlçatmaz yerdə
quraşdırılmalıdır. Bütün naqil birləşmələri səliqəli və etibarlı
yerinə yetirilməlidir, yağla doldurulmuş aparatların gövdələri
və ya bakları möhkəm olmalıdır.