20
aşağıdakı mühafizə tədbirləri görülməlidir:
a) xüsusi qurluşların köməyilə mənbənin şüalanmasını
azaltmaq (antenna, açıq tipli dalğa ötürmələri);
b) şüalanma mənbəyini ekranlaşdırmaq;
v)elektromaqnit enerjisi mənbəyinin yaxınlığındakı iş
yerini ekranlaşdırmaq və ya mənbəni uzaqlaşdırmaq;
q) fərdi mühafizə vasitələrindən istifadə etməli.
Texnoloji şəraitə görə bütöv metal ekranlardan istifadə
etmək mümkün olmadıqda tor şəkilli ekranlar tətbiq oluna
bilər. Kameraların pəncərələrini, kabinaları və otaqları
ekranlaşdırmaq üçün şüaları əks etdirən qatla örtülmüş xüsusi
şüşədən istifadə olunur.
Radioaktiv şüalanmadan mühafizə
Radioaktiv
maddələr
az
miqdarda
nəzarət-ölçü
cihazlarında və avtomatik quruluşlarda tətbiq olunur.
Energetikada,
ələlxüsus atom elektrik stansiyalarında
radioaktiv uran və izotoplardan maddələrin parçalanması
zamanı yaranan istilik enerjisi mənbəyi kimi istifadə edilir.
Radioaktiv
maddələri
qiymətləndirici
üçün əsas
kəmiyyət, onların aktivliyidir (1 saniyədə parçalanan
atomların miqdarı).
Radioaktiv
şüalanması
həmçinin
ölçü
vahidi
elektronvolt (EB) olan enerji ilə də xarakterizə olunur.
Maddələrdən radioaktiv şüalar keçdikdə, enerjinin bir
hissəsi həmin maddələr tərəfindən udulur. Şüalanan maddənin
vahid kütləsi tərəfindən udulan enerji udulan doza (D) adlanır.
Udulan dozanın vahidi rad (radlarla) qəbul edilmişdir. Bir rad
22
işləyən şəxslər aiddir.
B kateqoriyasına-radioaktiv maddələrlə iş aparan
otaqlarla qonşu otaqda işləyən adamlar aiddir.
V
kateqoriyasına-sanitar
mühafizə
zonası
ilə
məhdudlaşdırılmış sahələrdə yaşayan əhali aiddir.
Cədvəl 1.1
Xarici və daxili şüalanmada dozaların buraxılan həddi
Şüalandırı-
lan
şəxslər-
in
kateqori-
yaları
Xarici
şqalanma
Böhran üzvlərinin daxili şüalanması
I qrupa
II qrupa
III qrupa
rbe/həftə rbe/il rbe/həftə rbe/il rbe/həftə rbe/il rbe/həftə rbe/il
A
0,1
5
0,1
5
0,3
15
0,6
30
B
0,01
0,5
0,01
0,5
0,03
15
0,06
3
V
0,001 0,05 0,001 0,05
0,01
0,5
0,02
1
Böhran üzvlərindən birinci qrupa-bütün bədən, qan hasil
edən üzvlər, ikinci qrupa-əzələlər, qara ciyər, böyrəklər,
mədəaltı vəz, mədə-bağırsaq, ürək və ciyərlər, üçüncü qrupa-
dəri,
sümüklər, qalxanabənzər vəzi aiddir.
İstehsalat otaqlarında havada olan radioaktiv maddələrin
konsentrasiyasının buraxılan həddi, kyuri
litr -ilə ölçülür.
Şəkil 1. Radiasiya təhlükəsi işarəsi