Е. S. C ə f ə r o V f I z I k a



Yüklə 5,01 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə4/112
tarix26.11.2017
ölçüsü5,01 Kb.
#12930
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   112

 
12 
 
ikincinin  sonu  (birincidən  ikinciyə  tərəf)  birləşdirilir.  Alınmış  vektor  bu  iki 
vektorun cəmi olur (şəkil 10).  
 
            

a
            

b
                                       

a
            

b
 
  
 
                                                                                  
                                                                                           

c
   
                                                                                   

c
=

a
+

b
                                    
                                                                    Şəkil 10. 
 
2.  Paraleloqram  qaydası.    Bu  qayda  üzrə  vektorları  toplamaq  üçün 
vektorlar  paralel  köçürmə  yolu  ilə  eyni  başlanğıca  gətirilir  və  onlar  üzərində 
paraleloqram qurulur (şəkil 11). 
                                                                    

a
                                  
                

a
                        

b
                                                           

c
   
                                                                                

b
                                                                 
                                                                                  

c
=

a
+

b
          
                                                                       Şəkil 11. 
 
 
Vektorların  çıxılması.  Vektorlar  paraleloqram  qaydası  üzrə,  yəni  eyni 
başlanğıca gətirilməklə çıxılır  (şəkil 12). 
                                                                                              

a
                                  
                         

a
                          

b
                                                   

c
 
                                                                                             

b
 
                                                                                                

c
=

a
-

b
        
                                                          
Şəkil 12.        
 
Bu     zaman     
 
   vektorundan       vektorunu  çıxdıqda,   elə       vektoru   
(





c
b
a
 ) alınır ki, həmin  vektoru    vektoru  ilə  topladıqda,
   
vektoru alınsın: 
 (





a
b
c
 ).  


 
13 
 
 
Şəkillərdən  göründüyü  kimi,  vektorların  cəmi  (üçbucaq  qaydası  üzrə)  və 
fərqi  (paraleloqram  qaydası  üzrə)    olan 
 
  vektoru  həmin  vektorların  uclarını 
birləşdirir.  
 
Kollenear  vektorlar.    Biri  -  birinə  və  ya  hər  hansı  düz  xəttə  paralel  olan 
vektorlar kollenear vektorlar adlanır (şəkil 13).  
 
Əvvəlcə  eyni  istiqamətli  kollenear  vektorların  toplanması  ilə  tanış  olaq. 
Kollenear  vektorları  toplamaq  üçün  üçbucaq  qaydası  üzrə  onlardan  birinin 
başlanğıcını digərinin sonuna gətirmək lazımdır: 
                    

a
                             

b
                       

a
                   

b
 
                                                                                         

c
 
                                            
Şəkil 13.                                  
   

c
=

a
+

b
 
 
Göründüyü  kimi,  eyni  istiqamətli  kollenear  vektorların  həndəsi  cəmi 
olan    vektoru modulca toplanan vektorların modullarının cəminə bərabər olub,  
istiqamətcə onlarla eyni istiqamətlidir. 
 
Əks istiqamətli kollenear vektorların cəmi olan 
 
vektorunun modulu isə 
toplanan vektorların modullarının fərqinə bərabər olub, istiqaməti modulu böyük 
olan vektor istiqamətində olur  (şəkil 14).  
                 

a
                                 

b
                               

a
                       
                                                                               

c
                

b
 
                     
                             Şəkil 14.
                         

c
=

a
+

b
 
            Vektorun skalyar ədədə vurulması və bölünməsi.     vektorunu skalyar    
ədədinə vurduqda elə bir
c
 vektoru alınır ki, bu zaman alınan vektorun modulu    
vektorunun  modulundan      dəfə  böyük  olur,  istiqaməti    isə          ədədi  müsbət 
olduqda,    ilə  eyni  istiqamətli,  mənfi  olduqda  isə      vektorunun  əksinə  olur   
(şəkil 15).                 

a
                                                               

a
 
                                             
                     



c
a
k
    (
k
>
 
0
)                           



c
a
k
    (
k
<
 
0
). 
                                                                       Şəkil 15. 


Yüklə 5,01 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   112




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə