Ebedi Mektublar-wers Layout 1
Yüklə 15,65 Mb. Pdf görüntüsü
|
maraqla oxunduğunu dilə gətirərək de yir: «Vilayət müəllim, Siz o azsaylı ədəbiy yatşü ‐ nas lardansınız ki, Xarici İşlər naziri işləyəndə də, səfir kimi işlədiyiniz zaman kəsiyində də ədəbiyyat aləmindən heç vaxt ayrılma mı ‐ sınız, ədəbiyyatla yaşamısınız». Professor Q.Paşayevin «Akademik Bəkir Nəbiyevin məzarı başında düşüncələr» ədəbi məktubunda isə tədqiqatçının vəfat etmiş görkəmli alimlərin qəbrinin ziyarəti zama nı, ondan sonra institutda görülən işlər haq ‐ qında hesabat verilir və bu elm məbədinin bu gün akademik İsa Həbibbəylinin şəxsində əmin əllərdə olduğu inamla ifadə edilir. «Şair Məmməd İsmayıla açıq mək tub» un ‐ da müəllif həmyerlisi görkəmli şair M.İsma ‐ yılın yaradıcılığına nəzər salır, Azərbaycan ədəbiyyatında, elmi mühitindəki yerini müəy ‐ yənləşdirir, gördüyü işləri xatırlayır. Onun qardaş Türkiyədə Azərbaycan ədəbiyyatının təbliği və yayılmasında böyük xidmətlərini vurğulayan tədqiqatçı söhbəti son illərin ədə ‐ bi hadisəsi Azərbaycan Yazıçılarının XII Qu ‐ rultayına gətirib çıxarır, burada məşhur Oljas Süleymenovun onu tanımasından, ya ra dıcı ‐ lığını izləməsindən qürur hissi keçirdi yini 17 dilə gətirir. Әdəbi məktubdan da aydın olur ki, müəllifin M.İsmayılla yaxın münasi bətləri olmuş və bu gün də bu münasibətlər davam etməkdədir. Görünür, elə bu yaxın münasi ‐ bətləri nəzərə alaraq müəllif M.İsma yılın Qurultaydakı çıxışına irad bildirməyi də özü ‐ nə borc bilir. Məlum olur ki, M.İsmayılın bu çıxışında Yazıçılar Birliyindəki neqativ halları tənqid etməsi müəllifdə təəssüf hissi doğur ‐ muşdur. Әlbəttə, şairin çıxışının müəl lif də təəssüf hissi doğurmasında qeyri‐adi heç nə yoxdur, bu barədə şairə mətbuatda müəyyən iradlarla yanaşı, təqdirlər də ol muş du, ancaq məktubun sonunda «Məmməd müəllim, inanıram ki, bir gün müsahibə lə rinizin birin ‐ də təəssüf doğuran yanlışlığa başqa mövqe ‐ dən münasibət bildirəcəksiniz. Bunu bir el oğ lu kimi çox arzulayıram» istəyini heç cür başa düşə bilmədim. «Әdəbi məktublar» mövzu, problem ba xı ‐ mından müxtəlifdir; burada ədəbiyyat şünas lıq, ədəbi tənqid, mədəniyyətşünaslıq, kul turoloji məsələlərlə yanaşı, məlumat və təklif xarak‐ terli məktublar da vardır. AMEA‐nın müxbir üzvü Nizami Cəfərova, professor Nizaməd ‐ din Şəmsizadəyə, filologiya üzrə elmlər doktoru 18 Vaqif Yusifliyə, görkəmli ziyalı İmam verdi Әbilova və başqalarına ünvanlanmış ədəbi məktublar səmimiliyi, təbiiliyi, ədəbi proses ‐ dəki hadisələrə aydınlıq gətirməsi baxımın ‐ dan olduqca maraqlıdır. «Dümanın Bakıdan məktubu haqqında», «İngilis yazıçısı cənab Ceyms Old ricə», «Azerbaycandan gelen dost sesi» və s. məktublarında Azərbaycan ədəbi mühitini dünyanın bir çox yerləri ilə bağla yan ha di sələrə, ədəbi faktlara yer verilir. «İrak türk ‐ manlarının can dostu» professor Qəzən fər Pa ‐ şa yevin Vəqf başkanı İzzəddin Kərkükə gön dərdiyi bu məktubunun «Qardaşlıq» dərgi s in də çap olunması iki qardaş xalq ara ‐ sında münasibətlərdə yeni bir səhifədir. Mək ‐ tubda kı informasiyalar isə ədəbi əlaqələr və mü qa yisəli ədəbiyyatşünaslıq kontekstindən zəngin məlumat verir: «İrak türkmanlarının lehcesine hesr olunmuş lüğet ve Süphi Saat ‐ çinin «İrak Türkmanları» kitabları çok gerekli ol du. Menim 212 sayfadan ibaret «Kerkük dialektinin fonetikası» kitabım çap olundu. Eylülün evvelinde 316 sayfanı içine alan «Ker kük folklorunun janrları» kitabım işık üzü görecek. Kitabın redaktoru Bekir Neb i ‐ yev ve Mahir Nakipdir. Milli Bilimler Akade ‐ 19 mimizde ise büyük hecmde «Kerkük lehcesi» kitabımız neşr olunur. Kitablar inşallah eylül ayında elinize çatacak». Ciddi elmi məqalələrdən fərqli olaraq, pro‐ fessor Qəzənfər Paşayevin ədəbi məktub la rın ‐ da fikrin emosionallığı, hislərin, duyğu ların ifadə imkanlarının genişliyi, memuarlılığı, xatirəqarışıq üslubu və s. bu yazıların səciy ‐ yəvi xüsusiyyətlərindən olur. «Qocaman ədə biyyatşünas, professor Yavuz Axundluya məktub»unda onun «Xatirələr işığında ömür keçdi, gün keçdi» kitabı ilə bağlı münasi bəti ‐ ni elə kitabın xatirələr işığı fonunda bildirir. 30‐cu illər repressiyasının qanlı‐qadalı illərin ‐ dən danışan müəllifin fikirlərini təsdiq etmək üçün dərhal ona yaxından tanış olan bu mən ‐ zə rəni öz faktları ilə möhkəmləndirir. Yavuz Axundlunun dayısının bu illərdə bir lətifə danışması üzərinə 7 il həbs cəzası alaraq on ‐ dan sonra da vətənə dönməsinə icazə veril mə ‐ məsi, atasının qorxudan evdə olan kitab ları yandırması hadisəsini müəllif tovuzlu Aşıq Hüseyn Bozalqanlının və oğlu nun tutularaq polis şöbəsinə aparılması za manı aşığın gəli ‐ ninin qorxudan onun şeir dəftərini yandır ‐ ması hadisəsinə bağlayır və dərhal da əlavə 20 edir: «Bütün bunlar o sistemin sonunun gələ ‐ cəyini göstərirdi». Yaxud Y.Axundlunun xatirələrindəki hadisələrlə şəxsi tərcümeyi‐ halındakı bənzəyişləri belə ifadə edir: «Yazırsı ‐ nız ki, yay aylarında ar vad‐uşaq, qoca, xəstə, əlil biçilmiş taxıl zəmi lərindən gizli, qorxa‐ qorxa başaq yığırdılar. Bu, bizdə də belə idi. Qoruqçu Mehralı kişi nin məni atın qabağına qatıb qamçıladığı san ki dünən olmuşdu». «Әdəbi məktublar»da verilən bu cür ke ‐ çid lər, müqayisələr, xatırlamalar janrın səciy ‐ yəviliyindən irəli gəlməklə yanaşı, müəllif yaradıcılığının da əsas xüsusiyyətini təşkil və oxunaqlığını təmin edən amillərdəndir. «Әdəbi məktublar»da yer alan «Hörmətli Bəkir müəllim!», «Әzizim Sədnik müəllim», «Hörmətli Səkinə xanım!», «Әzizim Sabir müəllim», «Hörmətli Miriş müəllim», «Hör ‐ mət li Mirzə müəllim», «Qaf qaz Müsəlman ‐ ları İdarəsinin sədri Allah şü kür Paşazadəyə», «Azərbaycan» jurnalının baş redaktoru İn‐ tiqam Qasımzadəyə», «Әdə biyyat qəzeti»nə» və s. kiçikhəcmli mək tub larında bu və ya digər münasibətlə özünün ziyalı, vətəndaş mövqe ‐ yi ni bildirir, yaxud hər hansı bir yubileylə bağlı ürək sözlərini çatdırır. 21 Yüklə 15,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|