Ebedi Mektublar-wers Layout 1
Yüklə 15,65 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Bədirxan ӘHMӘDLİ
22 «Әdəbi məktublar» ədəbi prosesdə yeni ol‐ masa da, professor Qəzənfər Paşayevin ya ‐ radıcılığı ilə yeni mahiyyət qazanır; tənqidin bu formasının janr zənginliyini təmin etdiyi kimi, həm də mətnə bir hərəkətlilik, canlılıq qazandırır. Bu məktubların fikir, ifadə lako ‐ nikliyi, hadisələrə münasibətin çevikliyi, dil və üslubunun mütəhərrikliyi onu deməyə əsas verir ki, Qəzənfər Paşayev bir ədəbiy yat şünas, folklorşünas və ziyalı kimi cəmiyyəti, ədəbi cameəni düşündürən problemləri həll etmək yolunda «Әdəbi məktublar»ını əbədi məktub ‐ lara çevirə bildiyi kimi, bizi də bu mövzu və problematika ətrafında düşündürə bilir. Bizə belə gəlir ki, müəllifin bir sənətkar, ədəbiy ‐ yatşünas kimi xoşbəxtliyi də elə bundadır. Bədirxan ӘHMӘDLİ, professor _________________ * Bax: «Azərbaycan müəllimi» qəzeti, 18.07.1980; Qə zən fər Paşayev. Seçilmiş əsərləri, IV cild, 2012, səh. 209–214. 23 ŞAİR NӘRİMAN HӘSӘNZADӘYӘ AÇIQ MӘKTUB* Hörmətli Nəriman müəllim! Bu günlərdə «Yazıçı» nəşriyyatının burax ‐ dığı «Sən bağışladın» kitabınızı oxudum və sevindim. Ona görə sevindim ki, yeddi çap vərəqi həcmində olan bu kitab məni dünya ‐ nın 7 iqlim qurşağına səyahətə sövq etdi və dərindən‐dərinə düşündürdü. Bu, bir həqi ‐ qət dir ki, informasiyanın aşıb‐daşdığı bir za‐ manda nə hər yazılan kitabı oxumağa, nə də onun haqqında düşünməyə vaxt qalır. Digər tərəfdən hər oxunan kitab da adamı düşün ‐ dürmür, Sizin kitabınız isə, doğrusu, məni düşündürdü. Çünki kitabda aşinası olduğum hislərdən, fikirlərdən söz açırsınız. Elə götü ‐ rək «Nəğmə» şeirinizi. Nə gözəl, müqəddəs bir məsələyə toxunubsunuz bu şeirdə! Gənc ‐ lərin tərbiyəsində, onların ana dilinin incəlik ‐ lərinə yiyələnməkdə əvəzsiz rol oynayan «Müasir Azərbaycan dili» dərsliyinin Dövlət mükafatına layiq görülməsi əlamətdar hadisə 24 olmaqla, ölkəmizdə milli dillərə, milli mədə ‐ niy yətlərə partiyanın, dövlətin böyük qayğı sı ‐ nın nəticəsidir. Amerikada çap olunmuş 290 sə hifəlik «Azərbaycan dilinin əsaslı kur ‐ su» (İndiana ştatı, 1965‐ci il) adlı kitabın 226‐cı səhifəsində oxuyuruq: «İranda Azərbaycan dilinin işlədilməsi rəsmi şəkildə qadağan edil ‐ diyi halda, Sovet Azərbaycanında Res publika Elmlər Akademiyasında Dilçilik İns titutu fəaliyyət göstərir. İnstitut Azərbaycan dilinin saflığı uğrunda mübarizə aparmaqla bərabər, dilin qrammatikasına həsr olunmuş əsaslı kitablar və lüğətlər hazırlayıb nəşr edir». Nəriman müəllim, İranda, kitabınızda bö ‐ yük üsyankarlıqla söz açdığınız İran şahı Azər baycan dilini qadağan edirdi. Nə yaxşı ki sizin gözlədiyiniz gün gəlib çatdı, arzunuz yerinə yetdi: Mən heç kəsin kədərinə şad olmadım, Şərik oldum mən, əksinə, yad olmadım, Ancaq sənin pis gününü gözləyirdim, 25 Mən deyirdim Gün olacaq, – Şaha da toy tutulacaq. («İran şahına məktub») Ləyaqətsizliyindən söz açdığınız, indi və ‐ tən siz qalan o nankor insan anlamırdı ki, bu dünya borc dünyasıdır. O, gün kimi aydın hə ‐ qi qətlərə qarşı çıxır, böyük tarixi olan bir xal qın dilini məhv etmək istəyirdi. Ancaq anla mırdı ki, kərküklü qardaşımız İrmaq de mişkən: «Vətən torpağı kiçilib‐genişlənə bilər, tamamilə əldən çıxa bilər, sərhədləri tükənə bilər, tarixi təhrif oluna bilər. Hətta şan və şərəfi tapdalana bilər, dini dəyişdirilə bilər, lakin bir şey dəyişmir. Qalan bu tək varlıq ana dilidir». İstər ictimai‐siyasi şeirləriniz, istər dünya hadisələrinə münasibətiniz, onlara cavabdeh ‐ liyiniz, alim‐şair kimi gözəl fəlsəfi ümumiləş ‐ dirmələriniz, istərsə də həyatın əşrəfi olan insana məhəbbətiniz, bəzən də nifrətiniz tə bii ‐ liyi, bəşəriliyi ilə fərqlənir. «Cavabdehəm» böl ‐ məsi altında gedən şeirlər arasında «Tər lan bacım» və «Torpağa bu qədər mat qalma mış ‐ dıq...» kimi şeirlər Vətənə, xalqa olan də rin mə ‐ həbbətin nəticəsi kimi qiymətlən di ril məlidir. Bu şeirləri Səməd Vurğunun «Azər baycan» və «Partiyamızdır» şeirlərini han sı hiss, hansı qürur, hansı məhəbbətlə oxu muşamsa, eləcə oxumuşam. Bu hissədə qəlbimi ehtizaza gətirən «Zirvə», «Bayatı», «Qiy mət», «Ayırır», «Siz cəbhəyə gedəndə», «Həsənzadə», «Üzü Bakıya» (şair Sərdar Әsə din anası yatanda üzü Bakıya yatırmış ki, oğlu Bakıdadır. Ana mə ‐ həb bətini məhəbbət və sənətkarlıqla poeziyaya gətiribsiniz. Ürə yi niz və qələminiz var olsun!) və s. kimi gözəl şeirlər də vardır. «Dünya işıqdır» bölməsində verilən şeir ‐ lər ömrün bahar çağından, ləyaqətdən, mə ‐ həb bətdən, ülfətdən söz açır. «Ziyafətdən qa yıdan qız», «Gəlin dünya», «Tale», «Biz ki istəyirik», «Etiraf» belələrindəndir. Әvvəlki həvəslə döyünür ürək, İndi bir həqiqət kəşf etdim, inan. Sevməyi kişidən öyrənmək gərək, Әsl sədaqəti – ancaq qadından. («Etiraf») «Fikir eləmə» bölməsində nəğmələr top lan ‐ mışdır. Şeirləri oxuduqdan sonra bir daha özüm 26 üçün «kəşf» etdim ki, yaxşı şeirə bəstə lənən musiqi də yaxşı olarmış, ürəklərə yol taparmış: Mənə üfüq boyda geniş səmanı, Göydə buludları, yerdə dumanı, Dənizdə dalğanı sən bağışladın, Bu hüsnü‐mənanı sən bağışladın... Zeynəb Xanlarovanın ifasında mahnı ada ‐ mı dərkolunmaz bir aləmə aparır. Nəğmələrinizi oxuyanda vaxtilə Səməd Vurğun mərhum şair Adil Babayevin şeirini dinləyərkən dediyi: «Şair, nə incədir rübabın sənin» sözləri qəlbimə hakim kəsildi. «Bir qəlbdə iki hiss» bölməsindəki şeirləri bir‐birindən fərqləndirmək çətindir. Lakin «Rəvayət» və «Adət nədir» şeirləri öz məna ‐ sına görə xüsusi yer tutur. Mən ömrümün altı ilini ən adi daşına, uzaq ulduzuna qədər din ‐ lə bağlı olan İraqda keçirmişəm. «Adət nə ‐ dir» şeiriniz mənə doğma olan, ürəyimin dərinliyində gizlənən, toxunanda sızıldayan hislərdən bəhs edir: 27 Yüklə 15,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|