Ecpat end Child Prostitution, Child Pornography and Child Trafficking for Sexual Purposes / Çocuk Fuhşuna



Yüklə 2,72 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə11/11
tarix26.08.2018
ölçüsü2,72 Mb.
#64480
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11

2 8

bir törenle bu ülkede de devreye girdi.  Tören sırasında, JTB ve JATA dâhil olmak üzere çeşitli Japon tur 

operatörleri ve seyahat acenteleri faaliyetlerinde kuralları uygulayacakları yönünde taahhütte bulundu. 

Kuralların yaygınlaştırılmasına ve geliştirilmesine yönelik yeni bir strateji Mart 2007’de en üst karar organı 

olan yıllık genel kurulda onaylandı. 

2007 yılı sonu itibarıyla Davranış Kuralları Avrupa, Asya, Kuzey Amerika, Orta ve Latin Amerika’daki 26 ülkeden 

yaklaşık 600 kadar tur operatörü, otel, seyahat acentesi, bunların dernekleri ve turizm çalışanları sendikaları 

tarafından imzalanmıştır. 



Daha fazla bilgi için: www.thecode.org. 


2 9

İç Hukuk

Kimi ülkelerde çocuklara yönelik cinsel suçların 

genellikle farklı biçimlerde tanımlandığı hukuk 

istemleri olmakla birlikte, belirli ülkelerin Çocuklara 

Yönelik Cinsel Amaçlı Turizm eyleminde bulunan 

turistler açısından dokunulmaz oldukları yerler olarak 

kalmalarını ya da bu duruma gelmelerini önlemek 

için iç hukuka başvurulması uygun bir yoldur. Kimi 

ülkelerde ÇYCAT suçlularının kovuşturulması için 

mevcut hukuk yolları özellikle iyi tanımlanmamıştır, 

birtakım boşluklar içermektedir ve cinsel sömürünün 

çocuk mağdurlarının özel kırılganlıkları yeterince 

dikkate alınmayabilmektedir. Ancak ECPAT 

Uluslararası bütün bunlara rağmen iç hukuka 

başvurulmasını, suçluların iadesi anlaşmalarından 

ya da dış yargıya başvurulmasından daha iyi bir yol 

saymaktadır. 

Bu tercihin çeşitli nedenleri vardır: iç hukuka 

başvurulduğunda tanıkların ve adli tıp kanıtlarının 

ilgili turistin yaşamakta olduğu uzak ülkelere 

taşınmasına gerek kalmayacaktır. Mağdur 

durumdaki çocuklar da böyle sıkıntılı bir iş için uzun 

yolculuk yapmak zorunda kalmayacaktır. Bir turistin 

fiili gerçekleştirdiği ülkede kovuşturulması bürokratik 

işlemleri de azaltacak, böylece başarılı bir yargı süreci 

için zaman yitimi önlenecektir. Nihayet, bir yanda 

turistin kendi ülkesindeki yargı sistemi diğer yanda 

fiilin gerçekleştiği yerdeki sistem olması yerine tek 

bir yargı sistemi çerçevesinde kalınması işleri biraz 

daha kolaylaştıracaktır. 

Gene de, kimi turizm merkezlerindeki insan kaynakları 

çoğu durumda sınırlıdır. Ayrıca rüşvet, teknik uzman 

bulunmayışı ve/ya da siyasal kararlılıkta zaaf gibi 

durumlar Çocuklara Yönelik Cinsel Amaçlı Turizm 

eyleminde bulunan turistlerne karşı açılan davaları 

tehlikeye düşürebilmektedir. İç hukukun ve ülkedeki 

hukuk sisteminin kullanılması, turisti yargı önüne 

çıkarmada başarısızlığa yol açabilmekte, böylece 

çocukların daha fazla sömürülmelerini önleme 

çabaları etkisiz kalabilmektedir. 



Ülke Dışı Yasal Düzenlemeler ve İç Hukukun 

Uygulanması 

Turistleri ve seyahat edenleri çocuklara yönelik cinsel suçlar nedeniyle kovuşturmayı sağlayacak mevzuatın 

geliştirilmesi ve uygulanması ÇYCAT’ine karşı mücadelede kritik önem taşır. Genel bir kural olarak, bir ÇYCAT 

eylemini gerçekleştiren turisti iki yoldan kovuşturulabilir: ilki, ilgili suçu işleyen turistin suçun işlendiği ülkenin 

yetkili mercileri tarafından yakalanması, yargı önüne çıkarılması ve hakkında hüküm verilmesidir. Diğer yol 

ise, bu kişilerin ülke dışındaki bir fiillerinden dolayı kendi ülkelerinde yargılanmalarıdır. 




3 0

Ülke Dışı Yasal Düzenlemeler 

Dış hukuk, bir ülkenin yasalarının, o ülkenin bir 

yurttaşının kendi ülkesinin sınırları dışında işlediği 

bir suç nedeniyle kendisine uzanmasına imkân tanır. 

ÇYCAT’ine karşı mücadelenin en önemli araçlarından 

biridir; çünkü yetkili merciler bu sayede turistleri 

ülke dışındaki davranışları nedeniyle sorumlu 

tutabilmektedir. Böylelikle, bir turistin, çocuklara 

karşı işlenen suçlar nedeniyle bırakın turistleri 

herhangi birini yargı önüne çıkarmada yetersizlikleri 

olan bir ülkede işlediği suç ndeniyle cezasız kalması 

olasılığı azalmaktadır. Sonuçta, tüm potansiyel 

Çocuklara Yönelik Cinsel Amaçlı Turizm eyleminde 

bulunan turistlerin bir değil daha fazla hukuk sistemi 

kapsamına girebilecekleri mesajı verilmiş olmaktadır. 

En son döküme göre 44 ülke kendi yurttaşlarının 

çocuklara karşı yurt dışında işledikleri suçların 

kovuşturulmasına imkân tanıyan yasal düzenlemelere 

sahiptir. Ancak, bu tür mevzuat ülkeden ülkeye 

önemli farklılıklar gösterebilmektedir. Bir fiilin, kendi 

yurttaşını kovuşturan ülkedeki duruma ek olarak, 

gerçekleştiği ülkede de suç sayılmasını öngören çifte 

suçluluk ilkesi bir ülkenin dış hukukunun bir parçası 

olabilir de olmayabilir de. Dış hukuka başvurulması 

hayli emek yoğun bir iş olabilir; çünkü emniyet 

mensuplarının suçun işlendiği ülkeye gitmelerini 

gerektirebilir. Ayrıca, seyahat eden ÇYCAT eyleminde 

bulunan turistin ceza almasını sağlama açısından 

kanıtların ve tanıkların da hukuki sürece dâhil olmak 

için turistin ülkesine gitmesi gerekir.

Ne yazık ki dış hukuk çerçevesine sahip ülkelerin 

tamamı bunu kendi yurttaşlarının ülke dışında 

çocukları sömürmelerini önlemek için fiilen 

kullanmamaktadır. Aslında, bu yola sıklıkla başvuran 

çok az sayıda ülke vardır. Gelecekte, seyahat 

olanakları artıp bu sektör yaygınlaştıkça, dışarıya 

turist gönderen başlıca ülkelerin hepsinin turistleri 

ÇYCAT’den yargı önüne çıkarma açısından bu yolu 

yasalaştırıp kullanmaları büyük önem taşımaktadır.

 

2006 yılında, daha önce kendi ülkesinde çocuklara yönelik cinsel suçlar nedeniyle hüküm giymiş olan bir Belçika 



yurttaşı bu kez Kamboçya’da çocuk istismarından mahkûm edilmiştir. Phnom Penh’deki bir konuk evinde 13 

yaşındaki bir erkek çocukla birlikte çıplak yakalanan bu kişinin çocuğun ailesine maddi destek karşılığı çocuğu 

neredeyse üç yıldır istismar etmekte olduğu anlaşılmıştır

50

.  Bu dava Belçika’da görülebilecekten Kamboçya’da, 



ülkede yürürlükte olan “sefahat” yasası çerçevesinde ele alınmıştır. Bu da Kamboçya’nın çocukların cinsel 

sömürüsüne karşı iç hukukunu uygulamaya kararlı olduğu yönünde net bir mesaj vermiştir. Söz konusu kişiye, 

bu tür suçlarda verilen en ağır ceza olarak 18 yıl hapis cezası verilmiştir.



3 1

Siz Ne Yapabilirsiniz? 

Çocuklara Yönelik Cinsel Amaçlı Turizm çocuk haklarına yönelik ciddi bir ihlaldir.  Yolcu, turist, turizm 

mesleğindeki bir kişi ya da yalnızca duyarlı bir vatandaş, bunlardan hangisi olursanız olun turizmde çocukların 

ticari amaçlı cinsel sömürüsüne karşı mücadelede atabileceğiniz adımlar vardır. 

1.  Çocuklara Yönelik Cinsel Amaçlı Turizme karşı geliştirilen politikaları olan seyahat acenteleri ve turizm 

firmalarını tercih edin. Örneğin Davranış Kurallarını imzalayan ve onaylayan acenteler ve firmalar gibi. 

2.  Eğer seyahat acenteleriniz ya da tur operatörlerinizin böyle bir politikası yoksa olması için girişimlerde 

bulunun. 

3.  Belirli turizm merkezlerinde çocukların durumu ile ilgili daha fazla bilgi edinmek için ECPAT web 

sayfasına başvurun (www.ecpat.net).

4.  Arkadaşlarınıza Çocuklara Yönelik Cinsel Amaçlı Turizmin kötülüklerini anlatın.

5.  Çocukların ticari amaçlı cinsel sömürüsüne karşı mücadele eden yerel kuruluşlara katkıda bulunun. 

6.  Gezideyken, cinsel sömürüyle ilgili herhangi bir kuşkunuzu yerel yetkililere bildirmekten çekinmeyin 

(bu konuda acil arama hatları için: http://www.unwto.org/protect_children/). Eğer bu mümkün değilse 

lütfen yerel bir HDK’ya ya da ECPAT Uluslararası’na (protect@ecpat.net) başvurun.

ÇYCAT eyleminde bulunan turistlerin çocuk sömürüsünü nasıl titizlikle planladıklarının bir örneği Amerikan 

yurttaşı Lester Christian Weber’in 2005 yılındaki mahkûmiyeti ortaya koymaktadır. Weber Amerikan mevzuatı 

çerçevesinde oldukça uzun bir hapis cezasına çarptırılmıştır. Weber bir çocuğu istismar ve bu sırada pornografi 

üretme amacıyla Kenya’ya gitmişti.  Weber ülkesine döndüğünde yetkililer kendisinde çocuk pornografisi 

videoları ile istismar olayının fotoğraflarını buldular. ABD’deki mercilerin Kenya’daki mercilerle işbirliği 

halinde yürüttüğü soruşturma sonucunda Weber tutuklanmış, yargı önüne çıkarılmış ve 25 yıl hapse mahkûm 

edilmiştir

51




3 2

Rapor Edilecekler: 

a.  Çocuğa cinsel istismarda bulunan turist 

Çocuğa uygunsuz biçimde dokunan ya da çocuğu kendisine uygunsuz biçimde dokunmaya zorlayan bir yetişkin 

bu kapsamda yer alır. Ancak, bir turistin temas olmaksızın cinsel istismara yöneldiği durumlar da olabilir. 

Örneğin kendini çocuğa teşhir etme, çocuğa soyunmasını söyleme, çocuklardan birbirlerine dokunmalarını 

isteme ya da çocukların böyle durumlardayken resimlerini çekme gibi. 

b.  Çocuk satan kişi 

Bu kişi, bir barda, otelde, kulüpte hatta genelevde çalışıp turistlere çocuklarla cinsel ilişki isteyip istemediklerini 

soran bir kişi olabilir. Çoğu durumda turizm sektöründe iş yapan aracılar (taksiciler, garsonlar, vb.) da turistlere 

böyle yaklaşabilirler; turistlere küçük yaşlardaki kız ve erkeklerle tanışmaları için onları kırmızı ışıklı bölgelere 

götürme teklifinde bulunabilirler. 

c.  Çocuğu cinsel sömürü amacıyla satın almaya çalışan turist 

Yöredeki kişilere, otel personeline, turizm alanındaki diğer kişilere, hatta diğer turistlere başvurarak çocuklarla 

para karşılığı nerede cinsel ilişki gerçekleştirebileceğini soran bir turist yetkililere bildirilmelidir. Örneğin böyle 

bir turist, çocuklarla para karşılığı cinsel ilişkiye aracılık eden bir geneleve, kulübe ya da masaj salonuna 

girerken de görülebilir. 

d.  Çocukların sömürülmelerine izin veren otel ya da seyahat acentesi 

Eğer otel personeli, aile yakını olmadığı belli bir konukla otele giriş yapan kız ve erkeklerin yaşlarını kontrol 

etmiyorsa bu otel Çocuklara Yönelik Cinsel Amaçlı Turizmine çanak tutuyor olabilir ve ilgili mercilere 

bildirilmesi gerekir. Benzer biçimde, otel personeli konuklarına çocuklarla cinsel ilişki teklifinde bulunuyorsa 

da bildirilmesi gerekir. Ayrıca, bir tur operatörünün, kılavuzunun ya da başka bir firmanın (trekking, tur 

kılavuzu, turlar) turistleri çocuklara rahatlıkla ulaşabilecekleri yerlere götürdükleri durumlar da olabilir. Bu 

gibi firmalar Çocuklara Yönelik Cinsel Amaçlı Turizmine karışmış durumdadırlar ve yerel ya da uluslararası 

mercilere bildirilmeleri gerekir. 




3 3

Eğer mümkünse aşağıdaki bilgileri verin: 

a.  Suç işleyen kişinin adı

b.  Geldiği ülke, hatta pasaport numarası 

c.  Eşkâli 

d.  Sömürü olayının gerçekleştiği tarih ve yer 

e.  Otel ya da kalınan başka tür bir yer 



Çocuklara Yönelik Cinsel Amaçlı Turizmi 

gördüğünüz yerde ilgili makamlara bildirin. 

Herkes Çocuklara Yönelik Cinsel Amaçlı Turizme karşı aktif bir tutum 

ortaya koymadıkça çocukların turistlerin cinsel sömürüsü nedeniyle 

mağduriyetleri de sürüp gidecektir.




3 4

Kaynaklar

1.  Bildirge ve Eylem Gündemi, 1996 yılında Stockholm İsveç’te toplanan çocukların Ticari Amaçlı Cinsel 

Sömürüsüne karşı Birinci Dünya Kongresi’nde 122 hükümet tarafından benimsenmiştir. 2006 yılı 

itibarıyla 161 ülke bu bildirgeyi benimsemiştir. 

2.  Herald/El Universal. ‘Payán: Her yıl binlercesi istismara uğruyor.’ 26 Nisan 2006. Erişim için http://www.

eluniversal.com.mx/miami/17968.html.

3.  Koruma Projesi. Uluslararası Çocuklara Yönelik Cinsel Amaçlı Turizm: Sorunun Kapsamı ve Karşılaştırmalı 

Araştırmaları. Ocak 2007.

4.  UNICEF. Situación de la Infancia: Ninos y Niñas que necesitan Protección Especial. Erişim için http://

www.unicef.org/colombia/08-prot.htm .

5.  AP. ‘Çocukların Cinsel Sömürüsü Kolombiya’nın Karayip Turizm Merkezini Lekeliyor’. Kasım 2007. 

6.  UNICEF ve Kenya Hükümeti, Jones, Sara.  Kenya Sahil Kesiminde Seks Turizminin ve Çocukların Cinsel 

Sömürüsünün Yaygınlığı ve Etkileri. Aralık 2006.

7.  Daily Nation. ‘Kenya’da Seks Turizmi Yavaş Yavaş Palazlanıyor ve Önlenemiyor’. Erişim için http://www.

issafrica.org/index.php?link_id=5&slink_id=2888&link_type=12&slink_type=12&tmpl_id=3.

8.  UNICEF ve Kenya Hükümeti.  Kenya Sahil Kesiminde Seks Turizminin ve Çocukların Cinsel Sömürüsünün 

Yaygınlığı ve Etkileri. Erişim için http://www.unicef.de/fileadmin/content_media/presse/Kenia/report.

pdf .


9.  Gana Çocuk Hakları HDK Koalisyonu. Turizmde Çocukların Ticari Amaçlı Cinsel Sömürüsü ve Bunun 

Gana’daki HIV/AİDS Pandemisine Etkileri – odakta erkek çocuk. Haziran 2006.

10.  Demokrasi, İnsan Hakları ve Emek Bürosu. İnsan Hakları Uygulamalarına ilişkin Ülke Raporları, Filipinler 

6 Mart 2006. Erişim için http://www.state.gov/g/drl/rls/hrrpt/2005/61624.htm .




3 5

11.  Karayolları, Ulaştırma ve Turizm Bakanlığı. Denize Kıyısı Olmayan Gelişmekte ve Geçiş Döneminde Olan 

Ülkelerde Yük Taşımacılığı. Eylül 2006. Erişim tarihi 6 Eylül 2006: www.piarc.org/exec/link/library/

download.htm?site=en&objectId=1422 . 

12.  Haziran 2006’da Bangkok’ta yapılan ECPAT Bölgesel Kaynak Paylaşımı Toplantısında edinilen bilgiler. 

13.  Bulgaristan turizm sektörü sorumlusunun raporu. ECPAT Uluslararası’na Mart 2006’da verilen bilgiler. 

14.  Helsingin Sanomat. ‘Finlandiya Mahkemesi Rusya’da Çocuk Fahişelerle İlişki Kuran Kişiye Ağır Para Cezası 

Verdi’. Aralık 2001.

15.  ECPAT Uluslararası & Tjurukanova, Rusakova ve Shakina. Rusya’da Çocukların Ticari Amaçlı Cinsel 

Sömürüsünde (ÇTCS) Durumun ve İlgili Kurumların ve ÇTCS’ye Karşı Mücadelenin Analizi. Kasım 2003. 

s.105.

16.  Helsingin Sanomat. ‘Estonyalı Çocuklarla Para Karşılığı Seks Yapan Finlandalıya Üç Yıl’. 17 Şubat 2004.



17.  ECPAT Uluslararası, pedofilinin klinik mi yoksa patolojik bir durum mu olduğu konusunda psikoloji ve 

tıp çevrelerinde tartışmalar olduğunun bilincindedir. Ancak, bu elkitabının amaçları açısından ECPAT 

yalnızca ergenlik çağı öncesi çocukların hedef alındığı belirli bir davranış örüntüsünü öne çıkarmak 

istemektedir. Başka bir deyişle, pedofilinin ve çocukların cinsel istismarının ardındaki kimyasal, psikolojik 

ya da toplumsal etmenlerin tartışılması bu çalışmanın kapsamı dışında kalmaktadır. 

18.  L’Express. ‘Un Touriste Sexuel aux Assises’. 19 Ekim 2000. Erişim için http://www.lexpress.fr/info/societe/

dossier/pedophilie/dossier.asp?ida=418775 .

19.  Seto Nu-Wen, ‘Özel ABD Polis Birimi Şüpheli Pedofilleri İzliyor’.  Elektronik Gazete, 21 Ağustos 2005. 

20.  Star Online. ‘Öğretmen Küçük Çocuklara Para Karşılığı Seks Teklif Ederken Yakalandı’. 29 Nisan 2005.

21.  Wee, Eugene. ‘Tayland’da Çocuk Seksi Olayı: Tutuklanan Kişi bir Öğretim Üyesi’.  Electronic Newspaper. 

30 Nisan 2005.

22.  Ibid.




3 6

23.  Straits Times. ‘Öğretim Üyesi Firarda’. Erişim tarihi Temmuz 20 at: http://jucee.org/China/Lecturer-in-

love-case-on-the-run.html .

24.  Ibid .

25.  Koruma Projesi. Uluslararası Çocuklara Yönelik Cinsel Amaçlı Turizm: Sorunun Kapsamı ve Karşılaştırmalı 

Araştırmaları. Ocak 2007.

26.  Ibid.

27.   Birleşmiş Milletler Turizm Örgütü turisti şöyle tanımlamaktadır: “gidilen yerde gelir getirici herhangi 

bir etkinlikte bulunmamak üzere, boş zaman geçirmek, iş ilişkileri ya da başka amaçlarla kendi yaşadığı 

yerin dışındaki yerlere giden ve oralarda bir yıldan fazla kalmayan kişi”. 

28.  CPA ve Terre des Hommes Netherlands. Güler Yüzlü Sahil Gambiya: Çocuklara Yönelik Cinsel Amaçlı 

Turizm ve Hollandalı Turistlerin Durumu Üzerine bir Çalışma. Ocak 2003.

29.  Afrol News. ‘Gambiya’da Çocuklara Yönelik Cinsel Amaçlı Turizmine Karışan Avrupalılar’. 11 Şubat 2003. 

Erişim için http://www.afrol.com/html/News2003/gam001_sex_turizm.htm . 

30.  Casa Alianza. ‘Casa Alianza Araştırması Guatemala’da Yüzlerce Kız Çocuğun Kaçırıldığını Tespit Etti’. 31 

Mart 2004. Erişim için http://www.comminit.com/baseline/baseline2004/baseline-351.html . 

31.  UNICEF ve Kenya Hükümeti, Jones, Sara.  Kenya Sahil Kesiminde Seks Turizminin ve Çocukların Cinsel 

Sömürüsünün Yaygınlığı ve Etkileri. Aralık 2006.

32.  ECPAT Uluslararası. Çocukların Ticari Amaçlı Cinsel Sömürüsüne Karşı Mücadeledeki Durumla ilgili Küresel 

İzleme Raporu: Kamboçya. Bangkok. 2006.

33.  Cooper, Anderson. Kamboçya’da Yasa Dışı Seks Ticareti; Al Gore’un Küresel Uyarısı. CNN.com. 21 Mart 

2007 Erişim tarihi Temmuz 16 at:http://transcripts.cnn.com/TRANSCRIPTS/0703/21/acd.01.html.

34.  Ibid.

35.  MSNBC. ‘Satılık Çocuklar’. 5 Eylül 2006. Erişim tarihi 16 Temmuz 16 2007: http://www.msnbc.msn.com/

id/14483961/ .



3 7

36.  ECPAT Uluslararası, Çocukların Ticari Amaçlı Cinsel Sömürüsüne Karşı Mücadeledeki Durumla ilgili Küresel 

İzleme Raporu: Kamboçya (2006): 12.

37.  Ibid.

38.  Hughes, Donna M., Sporcic, Laura Joy, Mendelsohn, Nadine Z. ve Chirgwin, Vanessa. Küresel Cinsel 

Sömürü Gerçekleri, Kadın Ticaretine Karşı Koalisyon. Erişim tarihi 16 Temmuz: http://www.uri.edu/

artsci/wms/hughes/vietn.htm .

39.  Ibid.

40.  Ibid.

41.  Ibid.

42.  UNICEF. Kıyıdaki Çocuklar: Doğu Asya ve Pasifik’te Çocukların Cinsel Sömürüye ve Kaçakçılığa Karşı 

Korunması. 2001.

43.  Correro. ‘Detienen a sujeto que ofrecía menores a extranjeros’. Erişim tarihi 3 Ağustos, 3 at http://www.

correoperu.com.pe/paginas_nota.php?nota_id=41459&seccion_nota=5. 

44.  Ibid.

45.  Katyal, Anita. ‘Haydarabat’ın Uluslararası Gelin Pazarı’. Kısaltılmamış: Dünyada Kadın ve İnsan Hakları 

e-Magazini. 18 Nisan 2007. Erişim tarihi 13 Temmuz 2007: http://www.voices-unabridged.org/article.

php?id_article=188&numero=12 .

46.  Ibid.

47.  UN WTO. Erişim için http://www.unwto.org/frameset/frame_sustainable.html .

48.  Dünya Seyahat ve Turizm Konseyi. Seyahat ve Turizm: İleriye Doğru. Londra. 2004.

49.  UN WTO. Dünya Turizm Raporu. 2006. 

50.  Thul, Prak Chan, Gillison, Douglas. ‘Belçika Yurttaşı Küçük Yaşta Çocuklar Seks Nedeniyle 18 Yıla Mahkum 

Oldu’.  Cambodia Daily. 11-12 Kasım 2006.

51.  Koruma Projesi. Uluslararası Çocuklara Yönelik Cinsel Amaçlı Turizm: Sorunun Kapsamı ve Karşılaştırmalı 

Araştırmaları. Ocak 2007.




3 8

Bu yayın, İsveç Uluslararası Kalkınma Ajansı (SIDA), Lüksemburg Dışişleri Bakanlığı, Fransa Dışişleri Bakanlığı 

ve Lüksemburg Kalkınma Grubu ve ECPAT Uluslararası’ın finansal yardımıyla hazırlanmıştır. Sözü edilen 

kuruluşların maddi yardımda bulunmuş olmaları, bu yayında belirtilen görüşlerin onaylandığı anlamına 



gelmemektedir. 


3 9

Yüklə 2,72 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə