Ecri report fr
Yüklə 0,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Mülki və inzibatı hüquq
12
əməllər sadəcə Cinayət Məcəlləsinin aparteid və irqi ayrı - seçkiliklə bağlı 111 -ci maddəsi ilə cəzalandırıla bilər.
6.
Soyqırım cinayətlərinin, insanlığa qarşı cinayərtlərin və ya müharibə cinayətlərinin irqçi məqsədlə ictimai etirazı, əhəmiyyətsizləşdirilməsi, ona bəraət qazandırılması və ya onlara göz yumulması (7 saylı ÜST - nin 18e bəndi) cəzalandırılmır. İrqçı məzmunlu materialların yayılması və ya paylanması (7 saylı ÜST - nin 18f bəndi) sadəcə düşmənçiliyə səbəb olduqları zaman Cinayət Məcəlləsinin 283 -cü
maddəsi ilə cəzalandırıla bilər. Bu nəticəyə səbəb olmayan yayma və paylama və 7 saylı ÜST -ün 18 f bəndində təsvir edilən hazırlıq işləri cəzalandırılmır. 7.
Mütəşəkkil qrup tərəfindən düşmənçiliyin salınması Cinayət Məcəlləsinin 283.2.3 - cü maddəsi ilə cəzalandırılır və ağır cinayətlər törətmək məqsədilə cinayətkar təşkilatlar yaratma, onlara rəhbərlik
etmə və onlarda iştirak etmə bu Məcəllənin 218- ci maddəsi ilə cəzalandırılır. Bu, istənilən irqçi təşkilatın yaradılmasının və onda iştirakın cəzalandırılmalı olduğunu bildirən 7 saylı ÜST - nin 18g bəndinə tam uyğun deyil.
8. 7 saylı ÜST - ün ictimai işin və ya vəzifənin həyata keçirilməsində ayrı - seçkiliklər bağlı 18h bəndi Cinayət Məcəlləsinin irqindən, vətəndaşlığından, dinindən və ya etiqadından, dilindən, mənşəyindən və ECRI - ın səlahiyyətinə aid olmayan digər səbəblərə görə şəxsin bərabərlik hüququnu pozma haqqındakı 154 - cü maddəsi, 111.0.3- cü maddəsi (bax. yuxarıda) və irqi, milli, etnik, mədəni və ya dini əsaslara, habelə "cinsi mənsubiyyət" və ya beynəlxalq hüquq normaları ilə qadağan edilmiş digər səbəbə görə hər hansı bir qrupu və ya təşkilatı təqib etmə haqqındakı 109 - cu maddə ilə əhatə olunur. Təəssüflər olsun ki, rəng zəmini bu müddəalarda aydın şəkildə bildirilməyib.
9. ECRI dövlət orqanlarına öz cinayət hüququnu əvvəlki paraqraflarda qeyd edilmiş 7 saylı Ümumi Siyasət Tövsiyəsinə ümumən uyğunlaşdırmağı tövsiyə edir. Xüsusən də onlar (i) rəng, dil, milliyyət və etnik mənşə səbəblərini irqçilik və ayrı - seçkiliklə mübarizə məqsədi güdən cinayət hüququnun bütün müddəalarına daxil etməli, (ii) şiddətə çağırışı və əcnəbilərə qarşı ayrı - seçkiliyin salınmasını cəzalandırmalı və (iii) irqçiliyi təşviq edən dəstənin yaradılması və ona rəhbərlik edilməsini, bu cür dəstəyə yardım edilməsini və onun işlərində iştirakı cəzalandırmalıdır.
- Mülki və inzibatı hüquq 10.
Üçüncü hesabatında ECRI irqi ayrı - seçkiliyi dəqiq və müfəssəl şəkildə qadağan edən milli qanunvericiliyi hazırlamalarını Azərbaycan dövlət orqanlarına tövsiyə edib. Gender (kişi və qadınların) bərabərliyinin təminatları haqqında Qanunun 2006- cı ildə qəbul edilməsinə baxmayaraq Azərbaycan hələ də irq, rəng, dil, din, milliyyət, milli və ya etnik mənşə, cinsi orientasiya və ya gender kimliyinə əsaslanan ayrı - seçkiliklə bağlı müfəssəl qanunvericilik qəbul etməyib. 11.
Azərbaycan Konstitusiyasının (AK) 25.3 - dən 25.5 - ə qədər olan maddələri hər kəsin hüquq və azadlıqlarının bərabərliyinə təminat verir və irq milliyyət, din, dil, cinsiyyət, mənşə, əqidə, siyasi və sosial mənsubiyyətə görə hüquqların və azadlıqların məhdudlaşdırılmasını qadağan edir. Heç kəsə bu əsaslara görə güzəştlərin və ya imtiyazların verilməsindən imtina oluna bilməz və hər kəsin dövlət orqanları və dövlət hakimiyyəti səlahiyyətlərinin daşıyıcıları ilə münasibətlərdə hər kəsin bərabər hüquqları təmin edilməlidir. 5 ECRI bu müddəanın ayrı - seçkiliyi 7 saylı ÜST - ün 2 və 4 - cü paraqraflarında tövsiyə ed ildiyi kimi konstitusiya hüququ səviyyəsində aydın formada qadağan etdiyini alqışlayır.
Azərbaycan Konstitusiyasının 69 - cu maddəsinə uyğun olaraq əcnəbilər və vətəndaşlığı olmayan şəxslər Azərbaycan Respublikasında olarkən zaman Azərbaycan Respublikasının vətəndaşları ilə bərabər bütün hüquqlardan istifadə edir və
hüquq və beynəlxalq müqavilələrlə müəyyən edilmiş vəzifələr olmadığı zaman bütün vəzifələri yerinə yetirməlidirlər. BMT - nin İrqi ayrı - seçkiliyin ləğv edilməsi ilə bağlı Komitəsindən tərcümə 2015: 56.
13 Ayrı
- seçkiliyi qadağan edən mülki və inzibati hüququn çoxsaylı müddəaları dövlət orqanlarının ayrı - seçkiliklə bütün sahələrdə mübarizə aparmaq iradəsini göstərir. Onlar a məsələn Polis haqqında qanunun 5 - ci maddəsi, Kütləvi informasiya vasitələri haqqında qanunun 20 - ci maddəsi, İctimai televiziya və radio yayımı haqqında qanunun 7.0.7 - ci maddəsi, Əhalinin sağlamlığının qorunması haqqında qanununun 8- ci maddəsi, Təhsil haqqında qanunun 5.2 - ci maddəsi və Əmək Məcəlləsinin 16 - ci maddəsi daxildir. 6
ECRI həmçinin Ali Məhkəmənin irqçiliyə qarşı yeni müddəaların yer aldığı və Azərbaycan üçün məcburi olan beynəlxalq konvensiyaların tətbiq edilməsinin vacibliyini vurğulaması faktını alqışlayır. Lakin, ayrı -
həmçinin özəl sektora tətbiq edilməsi aydın şəkildə göstərilməyib (7 saylı ÜST -ün
4 və 7 - ci bəndləri). 7
Eyni zamanda nə mülki nə də inzibati qanunda birbaşa və dolayı irqi ayrı - seçkiliklə bağlı aydın tərif mövcud deyil. Üstəlik, əhəmiyyət kəsb edən mənzil sahəsində ayrı - seçkiliyi qadağan edən heç bir mətnə rast gəlinməyib. 8
Ayrı - seçilikdən qoruma sahəsindəki bu böyük çatışmamazlıqları nəzərə alaraq ECRI Azərbaycan dövlət orqanlarını irqi ayrı - seçkiliyi dəqiq və müfəssəl şəkildə qadağan edən milli qanunvericiliyini hazırlamaq üçün yuxarıda qeyd edilən və son hesabatında yer alan tövsiyəsini tətbiq etməyə bir daha çağırır.
12. Azərbaycan qanunvericiliyi imkanı olmayan qruplar üçün 2010- cu ildə (7 saylı ÜST-ün 5- ci bəndi) müsbət tədbirləri aydın şəkildə verməsə də Konstitusiya Məhkəməsi bu məhfumun gender ayrı - seçkiliyi ilə bağlı istifadəsini təsdiq edib. 10
Azərbaycan qanunvericiliyindəki heç bir müddəa 7 saylı ÜS T-ün 6- cı bəndində göstərilmiş xüsusi formalardan bəhs etmir. Dövlət qurumlarının Azərbaycan Konstitusiyasının 71.1 - ci maddəsinə uyğun olaraq Konstitusiyada qeyd edilən hüquqları və azadlıqları qorusa da heç bir müddəada dövlət qurumlarını 7 saylı ÜST-ün 8- ci bəndində tövsiyə edilən bərabərliyi müsbət şəkildə təşviq etmək və ayrı
- seçkiliyin qarşısını almaq üçün vəzifələndirmir. Dövlət satınalması sahəsində ECRI "Dövlət satınalmaları haqqında" Qanunun 6.2.6 - cı maddəsinə uyğun olaraq əvvəlki 5 il ərzində peşəkar fəaliyyətlərilə əlaqəli cinayətlərə görə məhkum olunmuş podratçıların qəbul edilməyəcəyi faktını alqışlayır. Buna 3- dən
9-a qədərki bəndlərdə təsvir edilən cinayətlərdən birinə görə məhkumetmə aid olmasına və bunun da irqçiliyə və ayrı - seçkiliyə qarşı mübarizəyə töhfə verməsinə baxmayaraq Azərbaycan qanunvericiliyi podratçıların ECRI (7 saylı ÜST-ün 9- cu bəndi) tərəfindən əhatə edilən səbəblərlə ayrı - seçkiliyin olmaması siyasətini müsbət şəkildə təşviq etməyə ehtiyac duyduqlarını qeyd etmir.
13. Dövlət orqanları qeyri ayrı - seçkiliklə bağlı mülki və ya inzibati qanunda deyil sadəcə cinayət hüququ sahəsində razılaşma prosedurlarının olduğunu söyləyir. Üstəlik, ayrı - seçkilikdən zərər çəkən şəxslər dövlət hüququnda deyil sadəcə mülki hüquqda ombudsmana şikayət edə bilər. Bu, ayrı - seçkilikdən zərər çəkən bütün şəxslərn məhkəmə və inzibati proseslərə və həmçinin razılaşma prosedurlarına asan çıxışa sahib ola bilmələrini qeyd edən 7 saylı ÜST -ün 10- cu bəndinə tam uyğun deyil. 11
Ayrı - seçkiliklə bağlı hallarda sübutetmə yükünün paylaşılması ilə 6
Ayrı - seçkiliyi qadağan edən digər müddəalar üçün, bax BMT- nin İrqi ayrı - seçkiliyin ləğv edilməsi ilə bağlı Komitəsi 2015: 18 və bəndlər.; Beynəlxalq Miqrasiya Təşkilatı 2013a: 106 və bəndlər.
ECRI Azərbaycanın bərabərliklə bağlı əsas hüququna tətbiq edilə bilən əsas hüquqların üçüncü tərəf effektinin hüquq i məfhumunun ayrı - seçkiliyin fərdlər arasında da qadağan olduğunu bütün əhaliyə aydın şəkildə başa salmağın kifayət etmədiyini düşünür.
BMT- nin İrqi ayrı - seçkiliyin ləğv edilməsi ilə bağlı Komitəsi 2015.
Detallar üçün bax. ECRI- ın Azərbaycan haqqında 3-
cü hesabatının 37 - dən - cı bəndinə qədər.
Azərbaycan Konstitusiya Məhkəməsi, 2 mart 2010 - cu il qərarı (iş nömrəsi olmadan), http://www.constcourt.gov.az/decisions/173 .
11
Beynəlxalq Miqrasiya Təşkilatı Azərbaycanda səmərəli hüquqi dəstək mexanizminin olmamasının (7 saylı ÜST -ün 26- cı bəndi) Ayrı - seçkilik baş verdiyi zaman məhkəməyə çıxışı ciddi şəkildə əngəllədiyini düşünür. Beynəlxalq Miqrasiya Təşkilatı 2013a: 111. Dövlət orqanları doqquz regional hüquqi dəstək
Yüklə 0,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|